De fpiritu & litter a , quem expofitionis gratia hu-
justextus 2. Corinth, in. 6. Lit ter a occidit j Spi-
ritus autem vivificat, compilandura fufeepit, aflerit.
„D d I£trina,rt»rJquippe ilia qua Mandatum accipimus
„ conrinenter,reacquc vivendi,littera eft occidensjni-
„ li ad fit vivificans fpiritus. Neque enim folo illo mo-
„ do intelligendum eft quod legimus: Litter a occidit-.
S emper tenere fènfum litteralem infiera Scriptura,efl o,
cidere animantfuam j cftvera, propriaque expofitio.
Et hoe quidem expreflms declarant verba Augu-
flini, tertio Libro De DoElrina Chriftiana, circa prin-
cipium: Inprincipio inquit, cavendum efl ne figura-
tam locutionem ad litteram accipias. j 4d hoe enim per-
tinet quod ait Apoftolus, Littera occidit, fpiritus
„ Spiritus autem vivificat-, utaliquid figurateferiptum, autem vivificat. Gum enim figuraje diSlum,ficac-
,5 cujus eft abfurda proprietas, non accipiamus ficut A cipitur, tanquam proprie diftum f i t , carnaliter accipitur
, & fapitur. Neque alia mors anima con-
gruentius appellatur , quam cum id etiam quod in ea
bef iis antecellit, hoc efi intelligentia , earns fitbjici-
tur, fequendo litteram. ' Quoniam tamen in Lege
Novi Teftamenti legitur , quod eft fpiritus vitas,
& liberat a Lege mortis, quod jam digeftis appa-
ret adverfari j ideo oftendendum eft quod non erunt
contraria duo ifta , neque inter fc pugnabunt, 8c
cum oftendere * profe£lo manifeftior apparebit ifta
expofitio, unde diim res claraeft, 8cdo£trinaPhi-
lofbphi, nono Ethicorum j quod una quaque res illttd
videtur effe , quod efi in eapotiffimum : ficut mens
rationabilis, quod eft potiflimum quod eft in ho-
mine appcllatum homo interior. 2. Corinth, iv.
16. Licet , inquit Scriptura , is qui foris efi nofiet
littera fonatjfed aliud quod fignificat intuentes,inte-
„ riorem hominem fpirituali intelligentia nutriamus :
quoniam Sapere fecundum carnem , mors efi j fapere
autem fecundumfpiritum, vita, & pax. Rem. vm. 6.
„ V elut fi quifquam multa quæ feripta funt in Canti-
„ co Canticorum carnaliter accipiat,non ad luminofie
„ Charitatis fruélum, fed ad libidinofæ cupiditatis af-
,,fc6tum.
„ Non ergo ifto folo modo intelligendum eft quod
5, Apoftolusait, z.Qov.m. 6. Litter a occidit-, Spiri-
„ tus autem vivificat j fed etiam illo,eoque vel maxime,
j, quo apertiflimè alio loco dicit : Concupifcentiam nefi
„ciebam, nifi Lex diceret: Non concupifies. Rom.vi I .
3,7. Et paulo poft ait:ÿ. 1 1 . Occafione accepta,peccatum
»per Aiandatumfefellit me, &per illud occidit j Ecce
3, quid eû, Litt era occidit. Ètutiquenon figuratc ali- ß homo corrumpatur, tamen is qui intus efi renovatur de
, quid dicitur, quod accipiendum non fit fecundum
j, litters Ibnum, cum dicitur, Non concupifies; led
3, apertiflimum, 8c faluberrimum Prasceptum e ft ;
53 quod fi quis impleverit,nullum habebit omninb pec-
„catum. Nam hoc ideo elegit Apoftolus, generale
„ quiddam, quo cun£ta complexus eft, tanquam hiec
„ eflet vox Legis ab omni peccato prohibentis, quod
,, ait; Non concupifies. Ncque enim ullum peccatum,
„n ifi concupilcendo committitur: proinde qua: hoc
„ prsecipit, bona, 8c laudabilis L e x eft. Sed ubi fkn-
,, 8lus non adjuvat Spiritus,infpirans pro concupifcen-
,3 tia mala, concupifcentiam bonam, hoc eft, Charita-
„ tern diffundens in cordibus noftris 5 profe&ö ilia
,> L e x , quam vis bona, auget prohibendo defiderium
,, malum j ficut aquas impetus, fi in earn partem non
,, ccfiet influere,vehementior fit,obiceoppofito cu-
„ jus molem cum evicerit, majore cumulo prasci-
,, pitatus violentius,per pronaprovolvitur.Nefcio quo
„ enim modo, hoc ipfura quod concupifcitur, fitju-
,, cundius dum vetatur. Ethoc eft quod fallitpecca-
,, turn per Mandatum,& per illud occidit, cum accedit
die in diem. Sed quod in Novi Lege Teftamenti
eft potiflimum, & in quo tota ejus virtus confiftit,
eft gratia Spiritus fanéli* & ipfâ gratia, Lex Fidei, Ad
Romanos tertio capite, 27. appellatur j Vbi3 inquit
Scriptura , efi gloriatio ? Exclufaefi. Per quam L e gem
? Faüorum ? Non : f id per Legem Fidei. Et
exprefliùs, ad Romanos vm. 2. Le x enim3 ait,
Jpiritus vita in Chrifto Jefi*, liberavit me à Lege pecca-
t i3 & mortis. E t Auguftinus in Lib ro , Defipiritu &
anima , dicit : Quid ergo Leges D e i, ab ipfo Deo feripta
in cordibus? nifi ip fitprafintia Spiritus fanEli, qui
efi digitus' Dei j quo prafinte, dijfunditur Charitas in
cordibus nofiris, qua plenitudo Legis eft. Etfiipra in
eodem j Le x ergo, ait, Dei eft Charitas. E t infra
dicit : Hacefi Lex Fidei3 Charitas ejus^conficripta in cordibus.
Et quantum ad hoc Apoftolus dicit Jpiritus
autem vivificat, & L e x nova eft fpiritus vivificans.
Sed quoniam ad hanc gratiam fpiritus Sanófci, L e x
nova quasdam habet ficut difpofitiva , & quasdam
ufum ejus ordinantia, de quibus oportuit inftrui fidèles
Chrifti, & verbis & feriptis tarn feripta agen-
,, etiam prævaricatio, quæ nulla eft, ubi Le x non eft. L d a : ideo neçeflàrio ad novam Legem pertineret, & in
ea quafi fècundariafunt documenta Fidei, ScPrasce-
pta ordinantia afFedum humanum, humanofque a-
d u s , & L e x nova, eft occidens littera, & Apoftolus
dicit: Littera occidit3etiam quantum ad Prascepta De-
calogi,qualia continentur in Evangeliojundc & littera
Evangelii occideret, nifi eflet interiùs gratia: Fidei Conans,
Scut deducit late Auguftinus,in Libro De Spiri-
tu & anima & glo. 2. Corinth, hi. Littera occidit.
Dodorquoquefandus, prima fecundæ^. C . A rt. 11.
E t quia Prascepta Decalogi,dùm funt data ad redè o-
perandum, non quidem figuratè,. fed fecundum fen-
fum littcralemjideo indubiè Semper tenere finfum litteralem
in fiera Scriptura, efi occidere animamjuam.
Item fie j Nonne Præcepta ceremonialia veteris
Legis praster fenfum quem habent figuralem , e-
tiam habuerunt fenfum litteralem ; imo & habuc-
u n t, dumpoteft 4- caulks figuraleshabebant etiam
„ Sed totum ipfum Apoftolica: fcpiftoli lo-
„ cum, fi placet, confideremus, & , ficutDominus
„adjuverit, petrademus: voloenim, fi potuero,
dcmonftrarc illud quod ait Apoftolus 2. Cor. hi.
„ 6 . Littera occidit, Spiritus autem vivificat, nonde
„ figuratis locutionibus didum,quamvis & illinc con-
3, giuenter accipiatur j fed potius de Lege aper-
„ te quod malum eft prohibente. „
Unde dum manifeftum eft, quod uterque illorum
lenfuum eft litteralis, qui fcilicet proprius eft in figu-
rata locutione, & quem Au dor Scriptura: intendit :
& ex allegatis, primus, per fe loquendo, occidit j
& fecundus per ad u s , fi defit vivificans Spiritus, luce
clarius eminet quod Semper tenere fenfum litteralem in
ficra Scriptura, efi occidere animam fuam, & -J- vera,
propriaque expofitio ejus quod ait Apoftolus, Lit-
1 occidit-y non tantum fecundum mentemAuguftini,
fed etiam aliam, in Libro, De expofitionibus vo- caufas littérales. Sed ûbfervare Præcepta ceremonialia
cabulorum Theologorum. „ L i t t e r a , ait, propriè ad fenfum litteralem dum eft peccare mortaliter ;
„carta eft, velEpiftola. Unde legitur , quodveri- utique eftoccidere animam. Ergo feiolo,maxime in
, , tas ^ tulit fecum litterasmortisfuas. Littera,hiftoria facra Scriptura, manifeftum eft quod Semper tenere
„ eft, fecundum quod foliti fumus diccre : lfiud exponi- fenfum litteralem in facra Scriptura, eft occidere ani■
„ tur ad lit ter am,id eft bfoonct.Litter a, litteralis intel-
,, ligentia eft: unde Litter a occidit, Spiritus autem vi-
„ vifiedt. „ Et quia idem eft, litteralis intelligentia,
& litteralis fenfus: ideo quando hoc quod legimus
L ittera occidit, exponitur per hanc Propofitionem;
t For/an eft. ^ legendum Uriaj.
mam ; & vera, propriaque ejus expofitio, quod ait
Apoftolus, Littera occidit.
Item fic : Littera enim facræ Scripturæ dùm
non
non magis quam lapis occideret animam, finonef- men prasjudicii quandoquereditudinemincluditju-
fet apra libi fenfum generare j neceflarium eft & c- ftitias: & hoc modo capitur, 1. Tim.v. 21. Sine
•videns quod littera facra: Scriptura: occidit animam prajudicio nihil facias ajuftitia, id eft, finepraexafenfu
iitterali, vel fpirituali. Siprimum} habetur in- ’ ........ :L:I j.-r.------•*
tentum, quod fenfus litteralis in Scriptura facra oc-
cidat animam. Si fecundum > ad hominem argui-
tur fic : Littera facra: Scripturae occidit animam j
fenfu fpirituali; fed nihil fub fenfii fpirituali conti-
netür Fidei, & faliiti neceflarium, quod Scriptura
mmatione t. '.bil facias à fufiitia declinando, ait glofi.
Alio modo non * præjudicii reâitudinem Juftitiæ ex-*
cludit, five privat i & fic præjudicium efta&usin-
juftitiæ , vel judicium carens reôtitudine juftitiæ:
& fic fumuntur in propofito, & apud Caufidicos,
__4__ qui fe mutuo latrantes, fæpè protëftanturdeeorhm
per fenfum litteralem alicubi manifeltè non tradit: A præjudicio. Sèd faccre contra reÖitudincm, dùm
& ergo neceflkrio , 8c inevitabiliter littera fkerse
Scripturæ fi occidit animam fènfu fpirituali, occidit
8c fenfu Iitterali. Unde manifeftum eft , quod
Sempèr tènerefinfim litteralem in fiera Scriptura, eft
occidere animam fuam. Et authoritate infra, confiât
quod eft vera, propriaque expofitio ejus quod ait
Apoftolus: Littera occidit. Evidentiflîmè Parifien-
fis, 8c coram Epifcopis damnantibus Propofitionem
claufulam expofitio diftorta*, 8c erronea convin-
cuntur errare, 8c ne errores eorum contagio pluri-
mos perdant, fùper intelligentia ejus quod ait A -
poftolus, Littera\occidit, diligenter funt examinan-
di.
* Locus corrupt u s .
Propofitio Nona.
In cafu ficialitatis j jurament t
confoederationis fdtiarum ab uno milite ad alterum j
'quocumque modo iflud fia t, aUt fieri pojfii ; f i coniin-
gat, quod iftud vertatur in præjudicium unius promit-
tentium, aut confoederatorum , Jponfifiæ, aut fuorum
liber or um, ipfi de nullo tenetur eas obfervare. Vera
8c Catholica, adpropofitum expofitaj 8cadper-
juria , multaque alia peccata 8c damna temporalia
viam præcludens.
Manifefttim liquidem eft ex Logica, quod hæc
conjunélio S i , lino modo liquidem importât or-
dinem confêquentiæ : 8c hoc modo Propofitio dum
includit confequentiam , quæ non valet pro eo,
quod ilia f i compatiuntur, jurans tenetur juramen-
tum obfervare i 8c contingens eft, qùod iflud vertatur
in ejus præjudicium. Et ergo hoc modo Proex
gcncre fùo eft peccatum mortale } evidentiflî-
mum eft, quod juramentum , quocumqne datum
fit modo , fi contingat quod vertatur in præjudicium
unius promittentium, neque obligat, nec ip-
fe tenetur id obfervare.
Item fic. Auguftinus, in Libro, De rfatura boni,
dicit : quod Hæc tria, modus, fpecies, & or do ,
tanqukm generàlia bon a funt in rebus creatis. E t fùb-
jungit, quod Hæc tria , ubi magna funt, magna bona
fimt j ubi parva, parva bona funt 5 ubi nulla, nullum
bonum efi. E t ergo feCundùm eum, omne juramentum
quocumque fit modo, benè fit 8c reélè : fed
dum confiât, quod nullum juramentum quod benè
fit, 8c reélè , obligat ad aliquid extra intentio-
nem juraritium j evidentiflïmum e f t , quod jura-i
mentum, quocumque etiam datum fit modo,
ad nihil extra, intentionem jurantium obligat. E t
quia nullum præjudicium quod continget ex da-
promijfionis, fin B to juramento, eft de intentione jurantium, eo quod
oppofito dato, juramentum,ipfo faélo,eflèt illicitumj
8c in aétibus humanis idem efîèt per fe , 8c contingens,
five per accidens, quod implicat. E t ergo
certo certius eft, quodincafùjuramenti, quocumque
modo iftud fiat j fi contingat quod iflud vertatur
in præjudicium tinius promittentium, ipfe dé
nullo tenetur illud obfervare.
Item fic. Juftitia enim dùm eft comes juramen-
ti > manifeftum eft quod nullum juramentum, quocumque
fit modö, obligat, nifi ad æqualitatem dum-
taxat injuftitiæ : ad quam dùm nullus obligatur,
neque poteft obljgari} 8c liquet ex quid nominis,
qùod præjudicium importât inæqualitatem injuftitiæ:
manifeftum eft, quod in cafu juramenti, quo-
^ „ . . v ~ , cumque modo iflud f ia t , fi contingat quod iftud
pofitio falfk eft, fèd minime ad propofitum. Alio ^ vertatur in ejus præjudicium, nullus tenetur obfcr-
modô, hæc conjunélio S i, importât ordinem eaüfæ
five principii, & hoc modo, dùm fignificat quod
juramentum obfervandum eft , cùm eft quod pe-
jorem vergit in exitum, potiùs eft mutandum,
quàm adimplendum. E t manifeftè probatur authoritate
Ifidori, in ü.’ Libro Synonim. in malis ,fait,
promiffis réfeindefidem. In turpi voto muta decret um :
quod incautè vovifli ne facias,' impla efi promijfio, quæ
feelere adimpletur. E t Ambrof. in Libro primo De
Ôjficiis, dicit, quod Èft contra oficium nonnunquam
promiffumfolvere ficramentum, ut Merodes, qui ju -
ravit quod quodeumque petitura effet dar et fi lia
Herodiadis , necem foannis præfiavit in promijfum ,
negaret*.Et ergo hoc modo pofitio vera eft 8c Catho-
iica.
Item Sic. Theologonamque confiât, quodno-
Item. Quod pro Charitate infiitutum efi , contrà
Gharitatem non militât, ut dicit Bernardus, in Libro,
De Præcept. & difpènfiatione. Sed juramentum, quocumque
modo iftud fiat, pro Charitate infiitutum
eft, 8c præjudicium contra Gharitatem militât, dùm
ipfk alterius bonum Scfuum diligit, 8c iftud alterius
bonum fibi vindicat. Et ergo omni femoto dubio,
in cafu juramenti fkéli ab uno milite ad alterum,
quocumque modo,iftud faciat ; fi contingat quod
iflud vertatur in præjudicium unius promittentis, ipfe
de nullo tenetur id obfervare.
Expliciunt Deliberationes pro parte negativa, quæ
funt quinquaginta una.
* Forfin legendum nomen.
m f e a
1 1
Hi;
Tumi V. fa n III, M m n l S Ét