Unum exe m plum. De hareticis: C. Excommunica-
mns. §. volumus. in fine, fie concluditur j Si quis enim
Epifcopusfuper expurgando de fua Dioecefi h ter et ica prévit
at is fermenta négligerafueri t , velremijfus j ab Epifco-
pali officio deponatnr, & in locum tpfius alter fubfiituatur
idoneus , • qui poffit , & Vflit hare tic am confundere
pravitatem. Hocautem non poflet,nifi haberet in
hac parte judiciariam autoritatem : 6c ideo ibidem f
præmittitur, quod Epifcopus debet hæreticos ad
fuarn præfentiam cortvocare, 6c canonicè punire.
& in C . tsid abolendam. Eodem tit. dicit , qüod
Pert inet ad Epifcopos per Dioecefes fuas h&reùcosjudicare i
& quod ipfi errorem fuum ad arbitrium Epifcopi "ffie-
gionis debent publice abjurare , quod quia etiam illi
qui fuerint a ‘Dioecefani furisdiSlione exempti , nihi-
lominus in his qua funt contra hareticos conßituta,
Spifcoporum fubéant Judicium , dr eis in hac parte,
tanquam à Sede Apoftoltca Délegatis , non obfiantibus
libertatis fua privilegiis, obfequantur.
E x his Tatis patet , quod tàm de Jure divino,
quàm humano , ad Epifcopos perfinet, 6c pravitatem
hæreticam judicare ; 6c per confequens,
pravitates hæreticas condemnare judicialiter , ÔC
autoritate judiciaria veritates Catholicas diffinire.
Attendatur ultra præmifla quod fi nullæcaufe
Fidei deciderentur per Ordinarios, & præfertim ■
in locis , in quibus funt Studia generalia Theolo-
gorum , fequerentur incohvenientia maxima in
Fide 6c moribus : quoniam, ut inpluribus, Men-
dicantes funt illi qui prædicant, 6c poflent ad libitum
dicere quid vellent, abfque timoré repræ-
henfionis > quoniam in Curia Romana nulli feré
funt Theologi , nifi Mendicantes , 6c fie ibidem
elfe quàm partes 6c Judices.
Quia rurfùs apud ipfam Curiam Romanam præ-
di&æ caufæ Fidei , utplurimùm , manerent in-
difeuflæ , vel indeterminatæ, ficut experientia
docuit in multis.
Quia denique pauci reperiuntur Prælati 6c Doc-
tores qui poflent, 6c vellent fubire difpendia 6c
expenfàs, quas in proceflîbus Fidei eis facere ne-
cefle eft : debent tarnen Epifcopi non retardari in
extirpatione hærefum , fed a n im a r i f ic u t patet
Extra. De hareticis. C . Excommunicamus. (
Poftremo, quidquid fit de aliis Epifcopis,6c Uni-
verfitatibus : attamen apud Epifcopum 6c Univer-
fitatem Parifienfem iftud habetur de confuetudi-
ne rationàbili 6c approbata : ficut patet de con-
demnatione Articulorum Parifiisj 6c de juramento
Baccalaureorum, quod faciunt ante leéturam Sen-
tentiarum, in manu Cancellarii Parifienfis, quod
taie eft.
Sidiverfis * aliquem dogmatifantem contra facratn
doSlrinam ,& fpecialiter in favorem <tArticulorum Tari-
fiis damnatorum, revelabitis infra oelo dies Epifcopo, vel
Cancellario Parißenfi , qui fuerit pro tempore veftro.
Concordat pro conclufione facra Scriptura plu-
ribus locis;, fpecialiter i . Pet. m. Par at i , inquit, j
ad fatisfaftionem 6cc. 6c Malach. 1 . 7. Labia Sa- 1
cerdotis eufiodiunt feientiam 6cc. 6c in Epiftolis Pauli,
ad Timotheum, ad Titum ,6c Exod. xvm. Deut. x.
E t fi dicatur quod Epifcopi 6c Inquifitores pof-
funt errare : certé poteft errare Papa j nihilomi-
nùs fpeûant ad eum caufæ Fidei.
Item, fi Doétores pofîunt doélrinaliter traéfare
materias F id ei, confiât quod Epifcopi, ex officio,
funt Dodlores, 6c poffunt docere populum autho-
ritate-, poenas fcilicet apponendo.
Item , caufæ matrimoniales funt de majoribus
eau fis , quæ nihil ominùs ab Ordinariis fæpé ter-
minantur.
Item, omnis error damnatus à Deo per Scrip-
turam fâcram explicite, vel implicitè : ficut patet,
Extra. De hareticis. Cap. 'Damnavimusf. Undè dicit
Auguftinus quod Si quid alibi noxium efi, hîc dam-
natur, fcilicet in Scriptura. Unde etiam damnatio
per Papam, vel Concilium Generale, non eft nifi
quædarn Juris divini declaratio,- cum appofitione
divini D ecreti.
Patet igitur quod fecunda conclufio præfata,de
Tradlatu ante didto, eft fufficienterfundata injure
divino* vel humano, 6c in confuetudinelaudabili
légitimé præfcripta} nec propter unam glofam
magiftralem in Decretalibus, vel Decretis, etiam
fi reperiretur adoppofitum, damnanda e f t, fed
tenenda : 6c ita remanet tertia conclufio falfa per
Magiftrum Tholofânum pofîta.
Facit pro præmiflîs, 6c ad oftendendum, de confuetudine
laudabili légitimé præfcripta, quod ne-
dùmin Univerfitate Parifienfi, fed in aliis Studiis
generalibus fit proteftatio communis per Thco-
logos, dùm faciunt aliquos ad u s , quod nihil di-
cerent contra Articulos Parifiiis condemnatos, vel
qui alibi funt rationabiliter condemnati. £
Seqmntor objeHio Q f refponjïo qua ex
pradiblo Iraêlatupojïtoe funt.
„ C Ed contra prædiiba obijciturs quia licètadali-
„ queminferiorcm Papâ pcrtineat,vel pertineré
,, poffit, hærefes manifeftas & explicitas judicialiter
„condemnare: in quo cafuvidenturprocedcre ilia
„ quæ didta funt in la. 22. quæftionibus 5tamenvi-
„ detur quod nec Epifcopus, nec Factiltas, aut alius
„ Papa inferior poffit condemnare judicialiter,&fo-
„lemniterhærefes implicitas,de quibus interLit-
„teratos ,& in facris Litteris eraditos eftquællio,
„ vel dubitatio) qualcs videnturcoflclufiones præ-
„d ié tæ , vel faltem earum aliquæ, quas Facultas
„ Thèologiæ condemnavit. E t ad hoc videtur ratio
„ & authoritas concordare: irrationabile enim ap*
». paret, qui Epifcopus, Præsbyter , qui quandoque
„n on eft Theologus,'necinfàcris Scripturis péri.
>jtus, .poffit opiniones Dodtorum Theologoruin
„uententialite condemnare..
1 „ Item, ad hoc eft authoritas InnoceHtii Papæ,iù
, ,C . Qttotics : 24. q rn . ubi ait. Quoties ratio Fidei
„ vemtlatttr, arbitrer onmes Fratrei & Epifcopos m-
i.Jlros nonmji, adPetrum, & fui nommis, & honoris
„ authnitatem referre debere. E t ibidem didit glofa ;
,, Altud eft de Fide tpetafiionem matant terminare ,amd
„nulls prater tjuam Romana Sedi permittitur, fictsthic
,, dicitur : aliud efi ipfam fine diÿinitione cent tiare pasted
„ Tatriarcha & ‘Frimâtes facere pojfunt fient ibi conté.
„ netur. E t pofteàglofaobjiciens ait jFideturcontra,
„extra. V e hareticis C.aidobolcndam. Namibiinmti.
„tu r.tijmd illifunt vitandi Hustpeem harerici, tpsttt
„ipfi Epifcopi vitandos dixermt. Seddic, quoi illud
„ inteUtgcndum efi , ejssando. tale quid disant , quod
) ,, certum efi efieharefim. Htcvcrbubidubiumeft. Cui
„ concordatgloiâ. 8.di.cap.z. fuperverbo, Fide,
„ ubi*ait : Sid expone hic in Fide N. fideliter'; ut
„pojfit agitarc caufat Fidei s fed non procedere adSén~
t , tentiam.
„ E x quibus omnibus patet, quod nullus inferior
„P ap a poteft determinare fententialiter quæftio-
„ nem motam de Fide, præcipuè quando Litte-
„ ra t i dubitant, 6c contrarié opinantur. Ad quod
„ concordat Innocentius tertius. Epiftola : De Bap-
„ tifmo, & ejus effettu. ubi d icit, Majores Scclejia eau-
, qfas,prafert im Articulos Ftdei tangentes ad Petri Sedem
„ referendas ÔCc.
„ Et ; ad hoc etiam facit Gap. ®. In Fideifunda-
„ mentum. SDe fumma Trinit. & Fide Cath. inac *
„ S,ed ad ifta refpondetur: 6c primo dicendum eft,
1 forfan audieritis. quod t Locus corruptus. * ali quid dtßdtratur.
,, quod divina ifta Jura loquuntur de caufis ,feu quæ-
jj ftionibus Fidei terminandis, 6c diffiniendis judi-
,, çialiter ; 6c ideo in nullo faciunt contra Faculta-
,,tem Thèologiæ, quin poffit quæftiones etiam
„ apud aliquos Litteratos dubias fcholafticê termi-
„n a re , 6c dodfrinalicer diffinire, antequàm ad Se-
„d em Apoftolicam referantur, ficut fupra often-
„ fum eft in primo capitulo Aiticuli.
„ Secundo, dicendum eft , refpondendo ad ratio-
„ nem nunc faclam, quod nec Epifcopus Parifien-
„ fis, aut alius quicumque non Thelogus,nec fa-
„ cris Scripturis peritus poteft,aut debet fine Theo-
„logorum confilio opiniones Do&orum Theo-
„ logiæ in Fide dubias, 6c non manifeftè hære-
„tica s fententialiter, feu judicialiter condemnare.
„T e r t io , dicendum e ft,q u od , non obftantibus
„ prædiétis Juribus, Epifcopus Parifienfis, vel alius,
„ d e confilio Facultatis Thèologiæ, feuDodtorum
„ fàcræ Scripturæ, poteft tales opiniones, fi often-
„ dantur efle contra Fidem, fententialiter condem-
„n a re j itho incafu, hoc poteft Facultas Theolo-
„ g iæ , ficut patet ex 4. 2. 6c tertia quæftionibus,
„ 6c earum probationibus.
„ Quartoj dicendum eft ad omnia ilia Jura, quod
„ intelligenda funt de judiciaria diffinitione, vel fu- *
„ prema Sententia: fed pro hoc non tollitur quin ali-
j, qui inferiores Papa poffint hujufmodi quæftiones
„ terminare, 6c judicialiter diffinire, diffinitione 6c
„ Sententia inferiori 6c fubordinata, ficut patet ex
,, didlis 6c dicendis j 6c etiam ex Bulla Urbani quin-
3, ti inferiùs allegata, ita quod diffinitio fuprema
„ PapæCatholici, qui eft Univerlàlis Epifcopus,
„ omnes 6c ubique obligat : 6c ideo hujufmodi dit-
„fin itio dicitur Sententia abfolutè, 6c limpliciter.
„ Sed fubordinata diffinitio Epifcoporum Catholi-
„ corum inferiorum, non fie univerfâliter obligat i
„ 6c ideo non dicitur diffinitio, vel Sententia, nifi fe-
„cundiim quid: eft hie diffinire, vel fententiare
„v o c a t ibidem glofa ventilarei quià non eft fim-
„ pliciter terminare. Cum hoc tamen flat quod obli-
„gatfuosfubditos fecundiim quid, fcilicet quo uf-
„q u e per Sedem Apoftolicam, vel Summum Pon-
jjtificem aliter fuerit fententiatum 6c diffinitum. (
„ E t fuppofito, quod talis inferior Sententia, vel
j , diffinitio non obligaret, in cafu, ad credendum,
„quiajftaret in cafu,quod illud diffinitum efiétjhære-
„ ticum} tamen r.egulai'iter obligat ad oppofitum
„ non dogmatifandum, vel publicè docendum in
„ D ioecefi Epifcopi fic diffinientis.
, ,E t ficut didlum eft de ipfis'j fic dicendum eft
,,d e aliis perfonis,vel Collegiisadhocpoteftatem,
„ v e l authoritatem habentibus, iefpe6lu fliorum
„ fubditorum. „ Hæc ibi.
Ubi notandum éft quod hæc glofa poteft aliter
intelligi j ubi fcilicet, ,6c quando Propofitio contraria
vel non generauit fcandalum in una Dioecef
i , u bi poteft finepericulo nefeiri, feudiflimularij
vel ubi non habetur fufficiens confilium Theolo-
gorum pro declarando quid explicité repug net
F id ei, vel fàcræ Scripturæ, quod idem eft. S e - ]
cùs jüdicandum e f t , fi fcandalum ortum e ft, fi
periculum eft in nefeiendo, fi Theologoruin ad-
fit frequentia.
Placet tandem attendere , quod in Curia R o mana
plerumque minor eft abundahtia Thqolb-
gorum , quàm cortfuevit eflè Parifiis , 'exempli
gratia: 6cdùmindè traheris * caufà Fidei per ap-
peliationem ad Curkim Romanam, folet remitti
ad Univerfitatem Parifienfem, ficut vifum eft plu-
ne^, temporibu? noftris. Proptereà, non videtur
rationabile caufàm Fidei per tot fblemniffimos
Theologos agitatam 6c difeuflam , remittere dif-
cutiendam uni, duobus, vel tribus Cardinalibus,
Tom. V. Pars I I I .
* for Jan, trahicur.
Vel Thtologis , ficut .Dominus Baltazar , nuper
Papa Joannes xxm, facere conatus elt, in cau/ii
condemnationis Propofitionis defuncti Magittri
Joannis Pavvi, qua; modo ufque pendet coram
Domino Cardinali de Urfinis , non fine-gr-avibus
damnis & expenfis Domini Epilcopi Pariticnfis, &
Inquifitoris.
Ruufus &d principle fic arguitur. Conftat ex
decurfa nalcentis Ecclefia:, ufque nnuc., quod P r * -
lati „ qui funt Paftores & Doftores, & alii D octo-
res non Pradati, confurrexerunt adversiis hiere-
fes prinao, doctrinaliter difputando, Jcribendo,
aiguendo , increpando, non remiflo femper Ju-
dicio ad Sedem Apoftolicam, vel GeneraleConcilium
: & non folum doctrinaliter hoc fcccrunt fed
judicialiter ,quilibet in fua Dioscefi. Et certe fi doctrinaliter
poterant, fas fimiiiter ers erat judicialiter
hoc fachre, cum condemnatio judicialisnon ad-
da tad doflrinam propter *adjeQionem pcens-in
fubditos rebellantes ; fic enim dicit Apoftolus.
Epifcopum infimUum cjfc in doElrina fana , at pojfit
eos qui contradicunt revincete. Tit. 1. o.
Dicitur eis prseterea in perfona Hieremice, quod
conftituti funt ut evellant 6c deftruant 6cc. hoc
idemEzech. xxxii. xxxm. fub figura fpeculatoris
palam ollenditur: unde fi femper oporteret caufas
Fidei, dum infurgunt per univerfum Orbem, remittere
ad Sedem Apoftolicam, ipfa Sedes non fuf-
ficeret terminare j etiamfi haberet tot Auditores
caufarum F id e i, quot funt Auditores caufarum
prophanarum : in quibus tamen Fidei caufis'non
apparet quod a'lrquis fit Auditor conftitutus or-
dinariej oportet enim tales Auditores efle, Theologos
eruditiffimos 6c incorruptiffimos, 6ctalium,
quanta fuerit, -6c fit raritas in Curia Romana, ni-
mis proh dolor! docuit experientia. Ecce enim
quod in facro Gollegio tot Cardinalium, vix fuit
6c eft binarius 1'heologorum.
Dicere igitur fub pnetextu cujufdam Decreta-
lis Papalis dicentis , quod Majores caufie referenda
funt ad Sedem Apefioltcdm, & nulli alii per univerfum
Orbem Pafioies & Doitores debeant fe de eifdem caufis
-> intromittere, eft apertiffime nedum errare, fedde-
lirare , 6c infanire , 6c irritum facere Mandatum
D e i, propter traditiones hominum.
Concludimus ergo quod ficut erroresaliqui per-
nitiofiffimi fuerunt ante celebrationem hujusfacri
Conftantienfis Gonciffi, deauthoritatePap«, &
fu« C u r is introdubfi, per erroneam inceiiedium
quorumdam Jurium pofitivorum, per adulatores,
6c textuales homines: ut quod Papa nonfubjicieba-
tur Concilio Generali. Quod non poterat corn-
mittere fimoniam, in collatione Beneficiorum.
Quod nemo poterat ei dicere, Cur ita facis* Quod
non poterat celebrari Concilium fine *eo, in quo-
cumque cafu > 6c ita de plurimas* qui quidem er-
rores damnati funt per hoc facrumConcilium, verbis
6c fa<5tis.
S ic , in propofito, neceflarib fieri confuevit, de
) talibus erroribus', qui di&i funt : ut quod Pnelati
inferiores non habeant judicare de Fide, prater
quain forte de Articulis F id ei, quantumcumque
fuppetat eis;.copia Theologorum quantumcumque
pneten?a fcandalum grave fuis fubditis im mi-
neat. Quod infiiper damnari non pofllmt, .aut
debent eirores, nili prius, aut fimivl evocentur eo-
rum aflertores: 6c quod aliter faciendo Sentenria
nulla eft , vel iniqua ‘, licet principale fit juftiffi-
mum, fcilicet enorum damnatio: quod denique
non funt damnandse Propofitiones , fi poftent ad
aliquem fenfum bonum trah i, vel pro aliquo
cafu dabili lophiftice gloflari 5 6c ita de reliquis^
ut, quod Pracepta Decalogi non fpe&ant ad Fi-
Q , 2, dem,
* prjetcr