I
8 0 R E K U M N A T U R A L Î U M
maxilla inferiore, pauciores in fapenore dantur. Ad narium mioque foramen antcrius unica utnnqiie
harret appendicula ; &c plurimx exigux ad lineam lateralem. Nulla vcro ad oculos obfervatur. Squama:
jnediocres, durx, arfte adhxrcnces, oblongo rotundx, haud tarnen afperx, corpus tegunt. Color ex
niaro rubefccnce, & albefcente varius, fordidus & adfpedu ingratus e i i Linea lateralis dorfo vicma.
Pinna dorfi maculofa, in medio humilier, oilicuUs gaudet zx vel i j , quorum 1 i. aculeaca & robufta,
rcliqua mollia funt. Pmna: peftoralcs latx & mactilis varia: oflicuhs conlbnt l o , quorum 8 vel 5 iil
apice bifida, reliqua indiviE funt. Ventrales pinna: oiïkiila gerunc quorum pnmum aculeatum elt,
rcliqua mollia Sc ramofa. Pinna ani varia oillculis firmatur 5», quorum 5 prima aculeata lunt, rehqua
mollia. Cauda in extreme fere arqualis ofliculis conftat 15 longioribus. Longitude corporis el^ 8 unciarum
ultra.
N u m . 3. Coum maxilla inferiore longwre, c irr at as pinnis 'ventralihus ^ entri
adnatis.
Caput oblontrius eft, quam in prxcedente Num. z , fic admodum inxquale-, flquidem proceifus quidam
aculeati i(?ad 17 admodum prominentes, juxta orbitas oculorum, utrinquCj extent. Corpus perp'cndi'culariter
latum fquamis caret. Os amplum maxillam inferiorem paule longiorem & furtum porredtain
monftrat; cum fuperier m extremum admodum rcpandum terminetur. Cirri due majufculi, &
aliquot minores, in mfenore maxilla ; in fuperiore autem, atque in laminis eperculorum & linea laterali
plures alii confpiciuntur. Oculi, lenge a roftro remoti, pinna: dorfali admodum vicini, cxipi^ magnis
in erbitis olTeis hxrent, èc intermedia cavitàte maxima a fe mutuo disjunguncur. In maxillis, palaco,
6: fiucibus denticuli dantur. Color ex fufco, nigrcfcente albefcente varius adfpeduque feed us eft.
In dorfo, paule fupra lineam lateralem, dudus , vel foramina quinque circiter utrmque, fecundum lin^am
redam dispofita, cernuntur. Pinna dord lenga, alba, efficulis cenftac 1 4 , quorum 17 aculeata & lon-
^a (une, rehqua mollia. Pinnx- pe£lorales magna: varix olficulis 10 cenftant : ad mferiorem vcre earum
partem prxterca duo titrinque olTicula, a reliqais paulum rcmota, dc in extreme unci ihftar flexa,
obtinenti ut adeo vetus eiriculorum in his pinnis numcrtis fit 11. Pinnx ventrales, oblongx, parte interna
ope membranx ipfi ventri adnatx, ollicula gerunt (T, quorum primum breve & aculeatum, reliqua
moliia funt. Pmna ani longa olTiculis 15 cenftat, quorum z priora parum aculeata & brevia, reliqui
mollia Sc longiora lunt. Cauda oblonga, in extreme fubrotunda, lineis duabus nigrcfcentibus notataj
oiliculis conftat 13 ad 14. Longitudo corporis 4 fere eft unciarum.
N u m . 4. Cotms alepidotus, "varius ; maxilla inferiore longiore, citratd.
Caput plagioplateum, corpore ipfo latius, moUi cute tegitur. Corpus fere fubteres eft. Dorfum convexum.
Venter latus. Os ampliffimum. Maxilla inferior fuperiore paule longior eft &: furfum nönnihil
preducla. Cirri plurimi crafimkuli in maxilla inferiore, be aliquot prxterea majores mineresque ad
anc^ulos oris, in operculis branchiarum, & in ipfo capitis vertice, dantur: fupra utrumque camcn oculum
^ duö
nige weinige. Ook fteekt een enkeld baardtje van voren aan
weerkanten van het neusgat uitj maar langs de zy-lyn ziet men
zeer vele kleine. Doch daar is geen een omtrent de oogen. Het
l y f is bedekt met matig grote, harde, langwerpig ronde, fchubben,
die niet ruig zyn, maar heel valt zitten. De kouleur is uic
den zwarten, rood en witachtig, gemengeld, morzig, en onaangenaam
te zien. De zy-lyn is naby den rug. De rug-vin is
g e v l a k t , e n in het midden lager,beftaande uit z i of graadtjes,
waar van 11 gcdoornt en llerk, maar de overige zacht zyn. De
brede en gevlakte borft-vinnen hebben zo graadtjes, waar van 8
o f 9 aan de punt in tweën gefpleten, en de andere ongefpleten
zyn. De buik-vinnen hebben 6 graadtjes, waar van het eerlte
heeft if langere graadtjes. De lengte van het lyf is 8 oneen en
meer.
Num. 3. Cottus met het onderße kakebeen j dat
i s , langer ah het ho-venfte, e7i met buik"
'vmnen , die aan den buik njaß gevoelt %yn.
Het hoofdt is langwerpiger als in de voorgaande van Num. 2,
en zcerongelyk, vermits aan wcêrzyden naall de ooghollen cenige
gedoomde uiifpruitlelen , die vry verre uitlbeken, zitten.
Het lyf is naar den waterpas breed, en zonder fchubben. De bek
js w y d , en het onderlte kakebeen een weini g langer naar boven
toe uitgellrekt terwyl het bovenlle een zeer breed einde neemt.
In het onderfte kakebeen zyn twee grote en cenige kleine baarden}
mnar in hetbovenfle, alsook in de kieuwendekfels-blaadt
i e s , en aan de zy-lyn ziet men menigvuldige andere baarden. De
oogen ftaan verre van de fnuit at, digt by de rug-vin, zyn klein,
cn zitten in grote beenachtige hollen, wordende door middel
van een zeer grote holligheit van malkander gefcheidcn. Tn de
kakebenen, het verhemelte en het keelgat zitten kleine tandtjeSi
D e kouleur is uit den bruinen zwart- en wiracluig gemengelt,en
onaangenaam te zien. Op den rug, een weinig boven de zy-lyn,
ziet men omtrent f vaatjes, of gaten, aan weerkanten, die in
een regte lyn uitlopen. De lange en witte rug-vin heeft 24
graadtjes, waar van i j gedoornt en lang zyn, maar de andere
zyn zacht. De grote en gemarmerde borlt-vinnen hebben 10
graadtjes, en daar benevens nog z graadtjes aan weerzyden vaa
onderen, die van de andere een weinig atftaan, en aan het einde
als een haak gebogen zyn $ zo dat men in der" daadt i z graadtjes
in deze vinnen kan rekenen. De langwerpige buik-vinnen
zyn met de binnenzyde door een vlies aan den buik valt gcgrocir,
cn hebben 6 graadtjes, waar van liet eerlle kort en gedoornt isj
maar de andere zyn zacht. De lange aars-vm heeft 1 j graadtjes,
waar van de 1 voorlle kort en een weinig gedoornt zyn i maar de
andere zyn langer en zacht. De hingwerpige Ibiart loopt rondachtig
een einae , cn is met z zwartachtige (Irepcn gerekent,
beltaande uit 15 of 14 graadtjes. Het lyf is byna 4 oneen lang.
Num. 4. Ongefchubdei bonte ^ Cottus , met het on*
derße kakebeen, dat gehaard i s , langer als
het bonjenße.
Het hoofdt is dwars plat, breder als liet lyf zelf, cn met een
zacht vel bekleed. Het lyf is fehler rondachtigi de rug is gebult}
de buik breed > de bek zeer wyd. Het onderfte kakebeen
is wat langer als het bovenlte, cn een weinig naar boven uitgehaald.
In het onderrtc kakebeen zyn zeer vele dikachtige baardt
j e s , en daarenboven nog cenige kleine en grote aan de hoeken
van den bek,al s ook op de kicuwendekfels en op het midden van
het hoofde, Doch boven ieder oog zyn twee groter. In de ka-
' " ' kebcnc n
T H E S A U R U S . 8 r
duo funt majores. In maxillis & ipfo capite Varii duftus & foraminuia hiant. Oculi fubrotundi, roflro
i n i , cute capitis cemmuni obduai, furfum fere fpedant. Apertures branchiarum anguftx funt. Dencrafti
& breves in maxillis, palate, & faucibus obtinent. Corpus totum, cute glabra te6l;um, Iquavicmi
tes
mis caret. Color ex fufco, ruBefcente & albefcente varius ac fordidus eft. Linea lateralis ex mens conftat
foraminulis. Pinna derfi lenga efficulis gaudec 15, quorum 5 prima aculeata &: brcvia, rcliqua
mellia Sc ramofa func. Pinna: pedorales varia: eflicula gerunt i ;. Ventrales pinna: j magis antrorlum
fita: quam pe£lorales, albefcunt, ofticulis conftances 5 , quorum duo prima indivifi funt, tcrtium vcro
admodum eft ramofum. Pinna ani longa ofTiculis 15) mollibus & ramofis gaudec. Cauda varia, in extremo
fere fubrotunda, ofticulis i 5 circiter, longioribus, firmatur. Totum caput eft fuperne glabrum ^
fed lamina operculorum ultima in très aculees obtufiores, & membrana veftites, définie. Longitudo eft
6 vel 7 unciarum.
N u m . 5- CottHS alepidotus ; cafi'te polyacantho : maxilla fuperioYe paulo longiore.
Scorp£n£ Bellonii pag. 107, edit. Gallica:, fimilis vocatur a W i l l e u g h b y 1 3 8 , &c Kajo pag. 14 ^ ,
Belgis &c Flandris Poßhoofdt & Potshoofdt : Suecis Rötßmpa èc Skrahha: Ulk &: Ulka incolis ad Fretum Da-*
nicum : Father Lasher quibusdam ad Cornubiam Anglia: habitantibus.
Hie Pifcis omnium primo a Nobiliffimo Willeughby defcriptus eft, ex quo fuum dein tralisfcripfit CL
Rajus: at quamvis nitide & ex arte concinnata fit ilia defcriptio , cum tamen denuo defcribcmus cum
icene adjundta, quam nemo hadenus Autherum dedit, ut tance melius ad fuum rcferri genus queat. Caput
magnum eft, latum, &: aculcis circiter 16 \cl 17 liorridum. Cavitas inter oculos datur. Venter
latus eft & prominulus.
Rictus amp
jrominulus. Corpus a capite ad caudam usque gracilefcit. Maxilla fuperior paule long
us. Denticuli ut in prxcedentibus fc habent. Linea lateralis in adultioribus fubafbera eft
ior eft.
fuba^era eft ^ d u m
cutis reliqua glabra fquamis caret. Oculi magni, cute capitis cemmuni obdudi, iride gaudent obfcure
rubefcente. Capitis fuperiora, dorfum, latera Sc pinn^ maculis &; lituris higrefcentibus & flavcfcentibus
varia funt; interdum tamen rubefcunt ; alias etiam magis albicant. Venter & mandibula inferior albefcunt.
Pinna: pedorales ofticulis conftant 17: ventrales ofticulis 4 , quorum primum fecundo tam ardte adhxr
e t , ut tna tancum videantur obiter infpicienti. Pinna dorfi, in medio ad bafin usque incifa, ofticulis
conftat 24, 15 vel 2.6, cjuorum 9 vel 10 anteriora fimplicia funt & rigida, reliqua vero mollia &: in
apice tamen indivifâ. Ani pinna officulis conftat 11 vel 12 mollibus dc in apice non divifis. Cauda, in
extreme fere xqualis, officulis 11 longioribus conftat. Longitude eft 7 unciarum, plus vel minus. Locus
natalis eft in mari Balthico ad litora Sueciam alluentia, ubi autumne prxprimis fatis frequens eft.
In mari Germanico, Bataviam &c Flandriam lambente, quoque crebro reperitur : quin & ad Cornubiam
A n g l i x j fed rarius.
N u m . 6. Cataphraäus Schone ^ eldii pag. 30 5 5 1 ; Johnßoni pag. 7 7 ,
Tab. X L V I i fig' 'y, 6 ; Willoughb. pag. 2 1 1 ; Raji Synop. pag. 77.
Videmur jure Pifcem hunc ad Cottorum genus referre. Corpus ejus, ex tereti angulofum, ab ano ad
kcbcnen en in het hoofdt zelf ziet men verfcheide vaten en gaten
open. De oogen zyn rondachtig, digt by de fnuit, en met
het gemeen hoofdcnklcedt bedekt, Ichier naar boven ziende.
D e kieuwen-openingen zyn naauw. In de kakebenen, het verhemelte
en keelgat zitten korte en dikke tanden. Het gehele
l y f is met een gladde huidt bedekt en zonder fchubben. De kouleur
is uit den oruinen, rood en witachti g gemengelt en morzig.
D e zy-lyn bcftaat alleen uit kleine gaatjes. De lange rug-vin
heeft i f graadtjes, waar van de 3 eerlte gedoornt en kort, maar
de andere zacht cn getakt zyn. De bonte borft-vinnen hebben
z j graadtjes. De buik-vinnen ftaan verder naar voren als de
borlt-vinnen, zyn witachtig, en hebben ? graadt jes, waarvan
de 1 eerfte ongefpleten zyn, en het derde zeer getakt is. Dc
lange aars-vin heeft 19 zachte en getakte graadtjes. Dc bonte
ftaart loopt rondachtig ten einde, en heeft omtrent i f langere
graadtjes. Het gehele hoofdt is van boven glad j maar het laut-
Ite kieuwendekfels-blaadtje eindigt met 3 ftompe dorens, die met
vlies bekleed zyn. De lengte is ö of 7 oneen.
Num. 5. Ongefchuhde Cottus^met weel dorens aan
het hoofdt, en het howenjle kakebeen een 'Vjei'
nig langer als het onderjle.
•Willoughby,/ïiJ^^. 138, en Rajus, pag. i4f , noemen hem een
v i f c h , die naar dc Scorpana van Bellonius, pag. zoj in den Fnmfchen
di-uk, gelykc. In Ncderlandt en Vlaanderen draagt hy den
naam van Pojlhoof:it en Potiboofdt-y in Zweden dien van Rótfmpa
cn Skrabba-, aan dc Zondt dien van Ulk en Ulka., en by eenige inwoonders
van Cornubic, i n Engclandt ,dien van Fatber Lasher.
D c beroemde Heer Willoughby heeft dezen vifch eerft bef
c h r e v e n , waar van de Hr. Rajus zyne beichryving heeft ontleent
i maar hoewel die befchryving zeer net en kunlUg is opge-
I t e l t , zullen w y dezen vifch evenwel nog eens befcliryven en in
prent verbeelden, welk luatftc tot nog toe van nieniandt gedaan
Tom. l l l .
caui
s , om hem des te beter tot zyn gefiacht te kunnen brengen. Het
hoofdt is groot, breed, en met omtrent i 5 o f 17 dorens bezet.
Tuffchen de oogen is ecne holte. De buik is breed en uitfpruitendc.
Het lyf loopt van het hoofdt tot aan den ftaart fmal toe j
het bovenfte kakebeen is wat langer als het onderftej de bek is
w y d } de tandtjes zyn even zo als in de vorige j de zy-lyn is in de
volwaflene ruigachtig, terwyl het overige vel glad is, zonder
fchubben. De grote oogen zyn met het gemene,hoofddekfel bekleed,
en hebben een donker roodachtig fterretje. Het bovenfte
van het hoofdt, de rug, de zyden en vinnen zyn met zwarten
geelachtige vlakken en ftrepengetekentjdoch zomwylen ook
roodachtig, en zomwylen zelfs wat meer witachtig. De buik
cn het onderfte kakebeen zyn witachtig. De borft-vinnen hebben
17 graadtjes} dc buik-vinnen hebben 'er 4 , waar van hec
eerileaan hec twede zo vaft z i t , dat, als men'er niet naauw op
l e t , men maar drie zou tellen. De rug-vin is in het midden tot:
aan den voet toe gekerft, en heeft z_4, Zf of ifi graadtjes, waar
van de p of 10 voorlle enkeld cn ftevig zynj maar de overige zyn
Zacht, en tefFens aan het einde ongefpleten. De aars-vin heeft
I I of II zachte graadtjes, die mede aan het einde ongefpleten
zyn. De ftaart loopt fchier gelyk ten einde, en heeft 11 langere
graadtjes. De lengte is wat meer of minder als 7 oneen. Men
vindt dezen vifch in de Ooftzee aan de Zweedfche kuften by
menigte , voornamentlyk in het najaar. Ook wordt hy dikwils
in de'Duitfche zee, aan de Nederlandfche en Vlaamfche kuften,
gevonden j ja zelfs by Cornubie in Engelandt, doch felden.
Num. 6. Cataphraïius 'van Schoneueld, pag. 30,
51 ; Johnfion, pag. 7 7 , Taf. XLVly f g . 5 , tfj
JVilloughb. pag. 1 1 1 Rajus Synopf. pag. 77.
W y menen, dat deze vifch met recht tot hec geHacht van de
Cottus mag gebragt worden. Het lyf is rond-hoekachtig, cn
loopt van den aars tot aan den ftaart zeer fmal toc. De bek is
X kl e i n ,
1
• lij
Iii!
11=!; iJ
ft»'ft