V !
Il I
I
n
* '
if
J
74 R E R U M N A T U R A L I U M
Num. 2. PentanemuU
Caput & corpus perpendiculariter lata funt. Dorfum convexum. Ridus mediocrls. Maxilla
3!quales. Narcs magna:, utrinque diiplices. Oculi mediocres , rotundi, cute capitis obteguntur,
iride donati coloris argentei. Dudus aliquot in capice fub cute confpiciuntur. Roftrum obtufum
eft & rotundum. Apcrturx branchiai'um fatis late didu^ta: funt. In maxillis, palato, & faucibus denticuli
fupra moduni exiles, tuberculis finiiles, extant. Lingua glabra eft. Corpus univerfum argenteo
colore fplendet. Pinna: omnes albcfcunt. Stjuamis mediocribus, albis, mollibus, poftica parte Icviter
lerratis, hinc fubafperis, veftitur corpus. A latere linea decurrit curva, dorfo cjuam ventri propior.
Pinnx e dorlo dux eminent, cjuarum prima exigua ofliculis conftat 7 parura aculeatis & brevibusj altera
major & altior ofHcula gerit c|uorum primum aculeatum, reliqua mollia funt. Pinnx pedorales,
longx, an^uftcr, ofTiculis gaudenc 16^ qiiorum fingula in apice indivila funt. Ventrales pinnx,
aIb.T, brevis, Abi vicinx, oHicula gerunt quorum primum aculeatum, reliqua mollia funt. Pinna
ani magna ofTiculis conftat 30 ad 31, quorum i prima aculeata Be brevia, reliqua mollia & ramola
funt. Cauda alba, magna, multum bifurca, olllculis firmatur 17 longioribus. Ex officulis quinque
filiformibus in peilorc infimum utrinque brevius eft, media duo longillima,ut vel ipfum corpus duplo
fere fuperent longitudine; duo fuprema tandem mediis paulo fiint breviora. Pifcis fane admodumrarus
cfl & attcntione digniOimus. Longitude ejus odo xquat uncias: latitudo maxima eft uncia: unius &
odo aut novem linearum. OlTiculum filiforme longiflimum ad 14 uncias & 7 vel 8 lineas fe extendir,
Proxime nunc Pifces aliquot exliibebimus, ad Scombri genus qui pertinent.
N u m . Q. Scomber ^ hnea lateraTi aculeata ^ pinna am oßculorum v 'lgmti.
Cwi7rrt7erf,^:7vocaturBrafilienfibus, juxtaMai-ggrav.Z,/^. IF,c. i7i Johnflonp . 1^6,Tab. XXXV^
ßg. 4 J W i l l o u g h b . 1 9 1 , Tab. S. Xl llI, ftg^ i.
Dorfum ejus inter pinnam & caput acutum eft & parumper affurgit. Os mediocre efl. Maxills
ejusdem fere funt longitudinis, fed ore aperto inferior fuperiore longior apparet. Oculi mediocres, rotundi
, flava gaudent iride. Apertur.^ branchiarum fatis amplx funt. In maxillis, palato, & faucibus
denticuli prominent. Squama exigu.-E & molles fuperficiem tegunt. Corpus argentei eft coloris, cui
aurei quid admixtum efV. Linea lateralis, anterius arcus inftar curva, ad dorfum flexa ac glabra, a medio
dein corpore ad caudam usque reda tendit, aculeisque tunc latis, retroverfis, circiter triginta utrinque,
liorret. Pinnae in dorfo dux, fibi mutuo fere contigux, funt, quarum prior aculeos monilrac
o d o , omnes e fulcoquaii emergentes; poflerior olTiculis gaudet 21, quorum primum rigidum,reliqua
mollia & ramofa funt. Pinn<E pedorales, longx, olticulis conftant i i , qua:, exccptis duobus primis,
in apice ramofa funt. Pinns ventrales, alba:, exigux, officula habent <5, c\ux itidem, praeter primum,
valde ramola lunt. Ani pinna, longa, olTiculis conftat 19 ad 20, quorum tria prima aculeata,reliqua
mollia funt & ramofa. Cauda mukum bifurca eft. Longitudo 4 unciarum & d vel 7 linearum. Latitudo
maxima eft uncia: unius cum 6 lineis.
Num. 2. Pentanémut,
Ilct hoofiic en ligcliaani zyn wacerpas breed: de rug is verheven
uugezet ; de bek is matig w>"d : de kakcbcenen zyn van
dc zelve groorce: ook zyn cwce wyde neusgaten aan weêrzydcn.
Dc middelmatige en ronde oogen zyn met het hoofdvel
bedekt, en liebben een züververwig ilcrrerje. Op hec hoofdt
ziet men eenige varen onder de liuidc lopen. De fnuit is Homp
en rond: de kieuwen zyn vry wyd gcfpleten. In de kakebenen ,
het verhemelte , en het keelgat ziccen zeer kleine tandcjes , als
puifljes: de tong is glad: het gehele ligchaamis züververwig;
alle de vinnen zyn witachtig: de Tchubben , waar mede het lyf
bekleed is, zyn matig groot, wit, zacht, maar van achteren een
weinig zaagsgewys gekurven, waar door het komt, dat ze daar
ter plaatfe zich ruig vertonen. Aan de zyde loopt een kromme
rtreep die nader aan den rug als aan den buik is. Dc rug geeft
twee vinnen uit, waar van de eerfte klein is , en 7 graadtjes
heeft, die kor: en een weinig gedoornt zyn; de andere is groter
en hoger , en heef: 16 graadtjes, waar van het eer/te gedoornt,
maar de overige zacht zyn. Dc lange en fmalle borll-vinnen
hebben i6 graadtjes, die alle aan het einde ongefpleten zyn. l3e
witte en korte buik-vinnen ftaan digt by elkander, en hebben 6
graadtjes, waar van het voorlle gedoornt, maar de overige zacht
zyn. Dc grote aars-vin heeft 30 of 31 graadtjes, waar van de
twee eerlle kort en gedoornt , maar dc overige zacht en getakt
zyn. Dc .grote wicte flaarcis diep ingefnedcn , en heeft 17 lange
graadtjes. Onder de vyf draadachtige beentjes , die aan dc
borlt zyn , is het onderfde van wcêrzydcn het korclle , maar dc
twee middclllc zyn fchicr tweemaal zo lang als dc gehele vifch,
cn de twee bovcnllc een weinig korter als de middellle. Het is,
xckcr , een zeer feldzame cn merkwaardige vifch. Zyne lengte
haal: acht oneen, en dé grooclb breedte een once en acht o f negen
linien. IIc: langlïe draadachtige beentje is wel 14 oneen
cn zeven of acht linieii lang.
Num. 4.
Hier nevens zullen wy nog eenige vifTchen vertonen, die tot
het geflacht der zogenaamde Makrelen behoren.
Num. 3. Makreel met een gedoornden zyßreep y
en met een aars-v'm y d'ie 20 graadtjes heeft.
De BrafïLianen noemen den zeiven Guara Tereba, volgens het
getuigenis van Margaraaf, Lib. IF,cap. 17 Johnftonp. laß.
Taf. XX.XF, fig. 4; en Willougb. p. 291, Taf, S. XFIII, fig. u
De rug is tiiffchen de rug-vin cn het hoofdt puntig, en fteekc
een weinig uit. Dc bek is matig. De kakebenen zyn fchier even
l a n g ; maar als de bek open is, fchynt het onderile wat langer te
zyn als het bovenfle. De oogen zyn matig groot en rond, hebbende
een geel oogflerrctjc. De kieuwen gapen vry wyd. In
de kakebenen , hec verhemelte , en het keelgat fteken kleine
tandtjcs uit. De oppervlakte is met kleine en zachte fchubben
bedekt, liet ligchaam is zilververwig, met een goudfchyn vermengt.
De zyilrcep is van voren als een boog gekromt , en
naar den rug toe gebogen cn glad, maar van de helft van het ligchaam
af :ot aan den itaart toe loopt hy regt uit, cn krygt brede
dorens, die met hunne punten naar achteren ihan, en aan weörkantcn
ten getale van omtrent dertig zyn. Op den rug zyn twee
vinnen, die digt nevens malkander ftaan; waar van de eerftc acht
dorens heeft, dewelke alle als ui: eene vore voortkomen; de
andere heeft 21 graadtjes, waar van het voorde ftyf is, maar de
overige zyn zacht en getakt. De lange borll-vinncn hebben 21
graadtjes , die alle aan het einde getakt zyn, behalven de twee
cerllc. De witte cn kleine buik-vinnen hebben 6 graadtjes, de
welke mede rterk getakt zyn , uitgezonderd hec eerile. De lange
aars-vin heeft 19 of 20 graadtjes, waar van de drie eerfte gedoornt,
maar de overige zacht en getakt zyn. De Haart is diep
gegafTek. Dc vifch is vier oneen en zes of zeven linien langi
zyiic grooifle breedte is van een once cn C linien.
Num. 4.
T H E S A U R U S .
Num, 4. Scomber flavefcens'jlatmdine ad longitudmem d'imïdïa: dentkulïs pi-
/iformibus.
75
Caput, dorfum, venter, oculi, fquam.^, & color fefe habent, uti in fpecie prargrefTa. At corpus
latius eft, dorfumque a capitemagis aifurgit. Os feu ridus anguftus efl. Maxillx longitudinefereinter
fe xquales funt, aut fuperior tantillum produdior. Aculei duo exiles Sc brevilfimi fupra utrumque oculum
extant. Oculi fatis ampli funt. Apertura: brancliiarum mediocres. Denticuli exiles, piliformes,
in maxillis, & oflïcula afpera ad fauces liferent. Datur & linea lateralis, curva, dorfo vicina. Pinna
in dorfo unica efl:, longa, oflïculis conftans 23 ad 24, quorum 8 anteriora aculeata & longiora, reliqua
brevia & mollia funt. Pinnx pedorales olTicula habent 19 , ventrales exigux ofîîcula 5 , quorum primum
aculeatum efl. Ani pinna, magna, ofliculis confiât ló ad 17, quorum tria prioraacu eata &: longiora
, reliqua humilia, mollia & rnmofa funt. Cauda, diduda: inflrar forficis, multum bifurcata efl. Os
durum fub cute inter anum & ani pinnam datur. Longitudo efl 3 unciarum & 8 ad 9 linearum. Latitudo
maxima unciic i & linearum 8.
Pra:terea 8c Pifcem noftro in Mufeo affervamus, haud, quantum fcio, ante nominatum defcriptumvc,
neque&ad quoddam determinatum Pifcium genus referendum. Audiet is nobis Gramm'ijîes li^
nea-, quoniam urrinque hneis albis, longitudinalibus, diftinóhis efl. Hxc vero ejus fit defcriptio.
N u m . 5. Gramm'ifies,
Grammiftes capite gaudet «& corpore perpendiculariter latis ; ore five ridu fatis amplo, cujus inferior
maxilla fuperiore paulo longior eft. Oculi ejus mediocres funt & fubrotundi. Media operculorum lamina
in ambitu aculeis aliquot ferrata eflj poftrema vero in tres aculeos magis acuminatos terminatur.
DenticuU plurimi maxillas, palatum, & fauces obfident. Squama: admodum exigua: funt, molles
Ixves. Corpus rubefcens lineis albis longitudinalibus, ¶llelis, utrinque variegatur : funtautemlinex
hx numero 7 vel 8 plerumque. Pinna: omnes albx funt. Unica in dorfo pinna, ab bafm usque
in medio incifa, vel, fi mavis, dux adfunt, quarum anterior 7 ad 8 aculeosporrigit, poflerior olTiculis
conftat 13 vel 14 ramofis. Pinnx peótorales, fubrotundi, officula habent lóvel 17 : ventrales breves
officulis conftant 6 , quorum primum aculeatum eft. Ani pinna exigua officulis gaudet 10 ad 11, quorum
primum aculeatum & admodum breve eft, reliqua mollia & ramoia. Cauda, lata, in extremo
lîibrotunda eft, Longitudo eft trium unciarum & novem linearum circiter.
Jam Percarum fpecies quasdam exhibebimus rariores atque exoticas, neque prius, quantum novimus,
defcriptas. Initium faciet.
N u m . 6. Perca maculofa-^ rnaxiUa infer 'tore longtore : pinna àorfi aculeorum novem.
Maxilla inferior longitudine vincit fuperiorem. In apice vero maxillarum dentes utrinque duo, magni,
prominent. Dorfi pinna officulis gaudet i j , quorum 9 aculeata funt. Pinna; pedorales ofiicula gerunt
Num. 4. Geelachtige Makreel, half zo breed ah
lang, met haatrvorm'tge tandtjes.
He: hoofdt , de rug , buik , oogen , fchubben en verw zyn
eveneens als in dc voorgaande foort geftck , maar het lyf is breder
, en de rug loopt van het hoofdt af fchuiner op. De bek is
eng. Dc kabcbenen zyn beide fchier even lang, of het bovenlle
een weinig langer. Boven ieder oog rtckcn twee kleine cn zeer
Jcortc dorens uit. De openingen der kieuwen zyn matig. In de
kakebenen zyn kleine haairvormige tandtjcs , cn omtrent hec
keelgat zitten ruige beentjes. Ook ziet men een krommen zyllreep
digt aan den rug. Duar is maar een rug-vin , die lang is,
cn 23 of 24 graadtjes heelt, waar van de 8 voorllc lang en gedoornt
, maar de overige kort en zacht zyn. De borlt-vinncn
hebben 19 graadtjes : de kleine buik-vinnen 6 , waar v^m het
cerile gedoornt is. De grote aars-vin heeft 16 of 17 graadtjes,
"waar van dc drie ecrltc gedoornt cn lang zyn , maar dc andere
zyn kort, zacht, cn getakt. De Ihart is iterk" gegal fclt , gclykcndc
naar een opengehaalde fchaar. TulTchcn den aars cn de aars-vin
zit een hard been onder dc huidt. De lengte van dezen vifch
haalt 3 oneen en 8 of 9 linien. De grootllc breedte is van 1 once
en ö linien,
N o g bewaren wy in ons Kabinet een vifch, die onzes wetens
nog niet genoemt of befchreven is, cn tot geen ander v.ill gcllacht
van villchen kan gebragt worden. Wy zullen den zeiven
den naam geven van Grammijles , of Streepv'jfchy van het woordc
een Jireep, om dat hy aan weêrzyden naar de lengte uit
den witten gellreept is. Zie hier des zelfs befchryving.
Num. 5. Streepvifih.
Dc flrcep vifch hccfc een hoofde cn lyf, die waterpas breed zyn.
De bek is vry wyd, cn he: onderde kakebeen een weinig langer
dan het bovenltc. De oogen zyn matig groot en rondachtig.
Het middenfte blaadtje der kieuvvendcklels is in zynen omtrek
met eenige dorens getand ; maar het laatile eindig: met drie fcherpe
dorens. Eene menigte van tandtjes zit in de kakebenen, hec
verhemelte, en het keelgat. De fchubben zyn zeer klein, zachc
en glad. Hec roodachtige lyf is met witte ilrepen, die naar-de
lengte, in gclyke wydte van malkander, uitlopen, aan weérkanten
vcrücrt , zynde hec getal dezer f^repcn mcerendeels 7 of 8-
Alle dc vinnen zyn wit. De rug heeft een enkele vin, die in het
midden tot op den voe: toe gekurven is; zo da: men de zelve
wel voor twee vinnen zou kunnen houden, waar van de voorilê
7 tot 8 dorens, cn de ach:crfl:e 13 of 14 getakte graadtjes heeft.
Dc rondachtige borll-vinne"n hebben l ö of 17 graadtjes: de korte
buik-vinnen hebben 6 , waar van het ecrilc gedoornt is. De
aars-vin, die klein is, heeft 10 of 11 graadtjes,waar van het eerile
gedoornt en zeer kort is; maar de overige zyn zacht en getakt.
De brede (laart is aan het einde rondachtig. De gehele
vilch is omtrent 3 oneen cn 9 linien lang.
Wy zullen nu eenige feldzame en uitiandfche foorten van baarzen
vertonen , die, zo verre ons bekend is, te voren nooit be*
fchreven zyn. Wy beginnen mee
Num. 6. Een Gevlakten Baars y hebbende het onderfie
kakebeen langer dan het bovenfle, met
negen doorns op de rug-vin,
Hec onderfte kakebeen is langer dan het bovenfte. Vooraan
op de punt van de kakebenen fteken aan weêrkanten twee grote
tanden uit. Dc rug-vin heeft 25 graadtjes, waar van 9 gedoornt
zyn. De borfc-vinnen hebben 18 , de buik-vinnen ó , en de aars-
T 2 vin
l
Î
4'',
II k-i
l.l'NUII^J
;f :1 i'J
I t: