„ bet illius, qui Dialogorum prsnotatur, refert, Petrus Diaconus, cum de memorato igrie
„ inter alia*fufcitans ita adorfus eft,See. refert verba c. 19.lib. 4. Dialog. Tuncconcludit:
fcitans. jj £cce <jurn jgnis j|Eus corp0rei teftimonia certa proponimus, ad omnia penc qua in prat-
fata tua ftntentia pofueras, relponfio vera reddita comprobatur. Nam auftoritate tanti
•> Dodtoris non folum ignis ille corporeus affeveratur, verum etiam & animas hominum Sc
apoftatas fpiritus in eo fenfibiliter cruciari probabiliter docetur. Eadem fuit opinio Flori
„ magiftri, Ecclefia Lugdunenfis Diaconi, Prudentii squalls, qui in fcripto quod edidit nomine
Ecclefia Lugdunenfis contra eumdem Scotum Erigenam c. 17. probat ignem in-
„ ferni effe corporeum, teferens Gregorii teftimonium hoc modo: Gehenna: ignis cum fit
.. corporeus, Sc reliqua, ut apud S. Gregorium Moralium loco citato. Hate defumta luht ex
hbro qui inferibitur, V in d icU prtedejhnatidnis g r g r a t ia , audtore clariffimo viro D. Guillel-
mo Maumiino. Rem totam optime elucidavit Sixtus Senenfis, m Bibliothecae facrae lib. y.
annot. 141. ubi poll: relatum S. Gregorii teftimonium ex lib. 15. Moralium fic ait: Videtur
•• ex his verbis deduci quod ignis inferni fitincorporeus,& abhoc igne noftro fpecie diver-
„ fus,&c. Ceterum non ita fenfiffe Gregorium perfpicue demonftratur lib. 4. Dialogorum
„ c. 1 9 . See. Turn ita concludit eleganter riProinde feiendum eft hsc verba Gregorii in om-
„ nibus codicibus Lugdunenfibus Hugonis a Porta, & in aliquibus m(T. exemplaribus ebr-
rupee legi, ubi in his habetur : Ignis verb gehenns cum fit incorporeus, &c. Delenda
„ fuerat lyllaba i n , ut pro didtione incorporeus ,legeretur corporeus. Hoc enim fequentia ver-
„ ba palam oftendunt. Et in hunc modum ea citat D. Thomas in 4. fententiarum volu-
mine dift. 44. quxft. z . See. Ex quibus apparet eum corruptionem quorumdam exempla-
rium tam mlf. quam impreflorum agnovifle, quibus nos quarnplurimos & optima: note
codices oppofuimus,pteterantiquiorum & probatiorum editionum exemplaria, quavo-
cem corporeus retinuerunt. Et propterea illam lib. ly. Moral, c. 17. reftituimus, cum in
pofterioribus editionibus haberetur vox incorporeus. Sed de his fatis fuperque.
Ex fupradidtis aperte ^ni fallor) intelligi colligique poteft, IV. Dialogorum libros non
alii quam Gregorio Papa, ejus nominis primo, tribui oportere■, quibus ille homo Roma-
nus, genere ac opibus clarus, miracula Patrum ,cp ii in Italia paullo ante floruerant, littcris man-
davit ; ficut eadem state Gregorius Turonieus Epifeopus , librum compofuit de V it i s Jd n -
clorum Patrum , f e u quorumdam ( ut ipfius nomine utar) fe lic io fo rum , qui in Gallia fanoti-
tate miraculifque claruerant, cum Epifcoporum & Presbyterorum, turn Abbatum & rcclu-
fotum. Seduter altero prior feripferit, aut uter ab alteroea in materia prxventus fit, haud
facile dixerim.
Poll: alfertos Gregorio Magno Dialogos, fupereft ut quid hac in editione prsftitum fit,
pauris ledtorem admoneamus.
In primis textum Latinum multis in locis depravatum ad fidem plurimorum miT. codi-
cum emendavimus: quorum indicem hie apponere fupervacaneum eft, cum initio totius
Gregoriani operis id abunde praftiterimus, ubi miT. omnium quibus in univerfo opere
emendando ufi fumus,catalogum texuimus.
Deinde quod ad verfionem Grxcam attinet, ejus audtorem faciunt Zachariam Papam
Gregorii magni poll annos 17y. fuccefforem, qui cum natione Grscus effet, pro amore
gentis fus Dialogos illos in Linguam Grscam aut tranftulit aut transferendos curavit, ut
qui Latinam linguam ignorarent, tanti operis militate non fruftrarentur, inquit Photius
in Bibliotheca cod. ayi. Id etiam demonftrat audtor anonymus Prafationis Graca quam a,
nobis Latine redditam prxfiximus Dialogis, ex mf. codice Bibliotheca Regis Chriftianif-
fimi defumtam, quam quia in multis notarius corruperat, emendavimus ex altero mf. codice
Bibliothecs Ambrofians Mediolani: cujus Prafationis Graca exemplum benigne mill
1 tranfmifit vir clariffimus Petrus Paulus Bofcha Doctor Theologus, Sc ejufdem Bibliotheca
prsfedtus, qui & varias quafdam eorumdem Dialogorum Grxcorum ledtiones de-
dit, ex quibus nonnulla mf. Regii ctpalA/tswK correxi : unde & pro tanto beneficio maxi-
mam viro.dodtiffimo & humaniffimo gratiam me habere prohteor. Sed nec parum me
obftrictum efle fentio erudito viro D. Emerico Bigotio litteratis omnibus notiffimo, qui
fuis in textum Gracum dodtiffimis & maximi j udicii conj edturis, necnon & collatione quam
de libro lecundo ad exemplar Ingolftadienfc fummo cum labore fecit, me plurimum ad-
juvit, Porro notandum eft verfionis hujus Dialogorum audtorem non Temper menti S.
Gregorii adhafilfe; fedlspe paraphrafibus '& additionibus ufurn, & in transferendis verbis
à Gregorii fenfu rcceffiffe, ut innotis demonftrabitur. Sunt etiam multa voces bar-
bara, prout ferebant ca tempora, in quibus Graca fimul Sc Latina lingua corrumpi in—
cipiebat. Plurima quoque repenuntur_ vocabula Latino-Graca, quorum Syllabum infra
adjiciemus. Praterea verfioilla Graca non ufquequaque fimilis eft in editis & in mf. Re-
gio; immo in pluçimis differt, ita ut intégras interdum periodos reperire fit in mf qua
in editionibus non leguntur. Quod fi conjedturâ uti licet, fadtum crediderim ex eo quod
Dialogos illos forte bis traduxerit Zacharias ; quod idem fibi contigilfe refert Socrates lib z .
hiftoris Ecclefialtica cap. 1. ubi ait fe ea qua in priori editione minus accuratè retulerat
in pofteriori enucleatiùs &ftudiofiùs reddidiffe. Quamvis autem Graca multis in locis ope
mf. Regii emendaverimus, id tamen accuratiùs adturi fuiflemus, fi plura fuppetilfent exemplaria.
Addequod inmf. illo Regio navi nop pauci amanuenfis imperitiâ aut ofeitantia ir-
repferunt. Poftremo notas adjecimus, paucas tamen Sc in loca dimeiliora, id cxigentibus
viris dodtis : ftatueram enim folas Epiftolas notiS illuftrare ; has tamen qualefcumque benevolo
ledtor animo accipiet, benignoque oculo perleget, interim dum ampliores Sc elucu-
bratiores ab eruditis parabuntur.