ejus annonam, quantum profpexcris fatis cfle, A mus rcmine jurgiorum, cum uno eodemque tern-
—is — pore una perfona nolens ad facerdotü honorem
provehitur , qua: tamquam immerita c a Diaco-
natus officio removetur. Ec ficut juftum eft ut
nemo crefccre compellatur invitus, ita cenfen-
dum puto, ne quifquam infons ab ordinis fui mi-
nifterio dejiciatur injufte. Verumtamen quia ini-
mica Deo difeordia d tuas partes excufat, locum
&: adminiftracionem fuam Honorato Archidiaco-
no reftituas commoncmus, atque Concordes divi-
nis miniftcriis competcntia exhibere fervitia. Au-
dientix 8c quxftioni noftrx , fi adhuc inter vos
confticuas: Ut inopia nuditafquc ejus tali provi-
dentia poflint habere confultum, ut ea qua: ei-
dem viro deputaveris, tuis poftmodum poflint
arationibus imputari. Ita ergo fac, ut 8c noftram
juflioncm impleas, 8c tu quoque hoc ipfum bene
difponendo, hac ipfa poflis participari merccde.
Pra:tcrea hoc tibi indagandum mandare curavi-
tnus , vetcri qua: jam inoleverat confuctudine
poftpofita, ut fi qua: civitates in Provincia Sicilia:
pro pcecatis per Saceirdotum lapfus a paftorali
regimine vacare nofcuntur.de Clero Ecclefiarum
ipfarum, vcl ex monafteriis, fi qui digni ad fa- g caufa nutritur fcandali, prædi&us Archidiaconus
ccrdotalem locum polfunt inveniri , perfpicias
8c ad nos inquifita primitus morum gravitate
tranfmittas, ut grex uniufcujufquc loci per Paf-
toris lapfum inveniri non debeat1 longo tempore
deftitutus. Si verb vacantia quidem loca repere-
ris, 8c nullus tali dignitate ex eadem Ecclcfia con-
gruus inveniatur. ad nos fimilitcr inquifitione fo-
lerti renuntia , ut Deus quern dignum talibus
ordinationibus judicaverit, valeat c provider!.
Non enim oportet ut unius cxceffu grex Domi-
nicus d per pra:rupta poffit fine Paftore difluere.
Ita enim 8c locorum ordinatio proveniet, 8c re-
vertendi c lapfis ad gradum priorem, quo melius C
pceniteant, fufpicio non manebit.
E p i s t o l A XIX.
occurrat admonitus , atque dile«Stio tua pro par-
tibus fuis dirigat perfonam inftru&am , quibus
præfentibus folatiante nobis Domino, depofito
ftudio perfonarum, quæ competunt favori jufti-
tiæ, decernere valeamus.
a E P I S T O L A XX.*
Ad Honoratum Diaconum Salonita-
De contentione ip fins contra Epifcopum fitum, & de cufiodia
rerum Ecclcfia.
Gregorius Honorato bDiacono c Salo-
Ad Natalem Epifcopum Salonitanum.
Honoratum Archidiaconum fiuo gradui reftituat : deinde, f i
manet controverfia t Roma caufam dicant.
Gregorius Natali Epifcopo Salonitano.
GEfta qua: nobis in concilii veftri confe£taa fe-
cretario direxiftis , in quibus Archidiaconus
Honoratus b addicitur, plenaeffe cognovi-]
EA , qua: nobis contra vos, tu, & Epifcopus
mus contraria direxiftis feripta agnofeentes,
doluimus, eo quod inter vos nihil caritas recog-
nofeit. Verumtamen te in officio ordinis tui ad-
miniftrarc præcipimus : 8c fi illic poteft, fuperante
gratia, caufa veftri fcandali definiri, multum cre-
dimus veftrac animæ acquifiviffe. Sin verb ita difeordia
inter vos partes fuas arma vit, 4 ut intuc
Vulgati, ut Dent.. ..Valeat providere. Cette Contra mis. fidem.
Senfus eft ; ut valeat providers is quern Dsns dignum jtiditaverit. Ve-
rdm non rarô Gregorius prxpoftero ordinc voces difponit & coutexit.
d in Norm. Corb. Turon. per prtfumta.
• Iftius vocis non unus eft in Eccleliafticis monumentis fignificatus.
Siquidem alii idololatria, alii hxrefi, alii fehirmate, alii corpore Ia-
bebantur. His quafi lapfu graviore aut certè foediore ruiffent, S Cleri-
ci client, nulla Ipes crac revertendi ad gradum priorem, (ècunddm di£
ciplinam illorum temporum , quam pluribus in epiftolis vir lànftus re-
præfentat. Conduit cum Epaoncnficap. z i. Agathenfi cap. jo. Si Epifcopus
, Prejbyter, aut Diaconus capitale crimen commiferit , aut Chartas
falfaverit, aut tefiimonium falfum dixerit, ab officii honore depofitus,
in monafierio retrudatur, fr ibi quamdiu vixerst, la'tcam tantummodo
communionem accipiat. Innocentais I. Ep. z. ad Exuperium, rigidus ad-
vcrfds Sacerdoces incontinentes. Neocxfaricnfe cap. 9. & 10. obfcurids
loquitur, & alias difHcultates mover. Quamobrem cur cum libellacicis
& làerificatis, cum hæreticis & Ichifraacicis faciliùs aiiquando difpen-
fatum lit, non liquet. Fortallis extranei alliciendi erant quoquomodo, filii
ü verids caftigandi. Monet S. Aug. lib. x- contra Crefconium cap. 16. aliter
paganos,aliter hrrreticos rccipi.Sic Donatiftis nihil non concedit.ur ad Ecclcfia:
redeanr unitatem.De iis qui carne lapfi funt, légat ftudiofus S. Au-
guftinum Ep. 64. ad Autclium : ubi locum explicat Rom. 13. quæritquc
cur hoc vitii genus acerrimè præ ceteris ab Ecclelîa vindicetur. Ejus tarnen
indulgentiam in perlona inceftuolï Corinthii exhibet Tbeodoretus
harretic. fàbul. lib. J. cap. 18. de pcenitcntia : De eo autem qui Corinth's
fornicatus efi , quid dicent ; qui non folstm divinis Sacramentis dtgnUs
aß habitus. fed docendi quoque gratiam afficutus efi t Square cùm tamquam
de vero , dodo , Cf fapiente fe ja datent, qui fub eo erant, divi-
nus Apoftolus illos reprehendit, dietns : Et vos inflati eftis, & non potiïts
luclum habuiftis, ut tollatur de medio veftrüm qui hoc fecit. Sed tarnen
aumeurn, qui dodor erat, fr maximum flagitium patrareaufus fuerat,
Satané, tradidijfet, rurfus ilium ex ejus manibus eripuit, fr corpori Ec-
clefs e. tradidit, See. Turn concludit ; Hujufmodi habebant commifera-
t'tonem Ecc le fs s. magiftri. Erant enim mediei ƒpi ri taies, fanorum quidem
valetudinem confervantes, male autem affedorum morbos profligantes.
Cuffimv• De irrcvocabili laplbrum Clericorum dcpofitionc, infra ad
£p. fi. lib. 9.
N o t h a d E p i s t . XIX.
* Vox apud Jurilconfultosobvia, pro loco in quo judices caulas au-
diunt. In Conciliis & Scriptoribus Eccleliafticis ufurpatiir pro parte
Templi ab aliis lecreta, in quam Epifcopus, Sacerdoces,& miniftri fefc
recipiebant ante & poft Sacrum. Sic apud Severum Sulpicium, dialogo
1. de vita S. Martini cap. 1. Cone. Laodiccnum can. 2.1. appellat Secrc-
tariura five Diaconicum. Sidonius Apollin. lib. f. Ep. 17. vocat Rccep-
torium. S. Gregorius Ep. f6. lib. 5. Salutatorium. Erat autem Secrcca-
rium majus, & Secrctarium minus. Majus proprié Salutatorium dice-
batut, quod in co Epilcopi facra fadluri, antequam ad altare procédèrent
, fiaelium lalurationes exciperent, lèu illorum fe orationibus com-
mendarenr. Id illo filii Ecclcfiæ admittebantur , vidux profitebantur, &
cogebantur quandoque Concilia. Carthagin. Concil. tertium, quartum,
fexturn, leptimum; Milevitanum atque Afxicanum plenarium habita funr
in Secretario bafilict, ut habet fingulorum inferiptio. Cæfaraugufta-
num quoque Sc Arelac. fecundum. Locum in quo habita eft Synodus
Chalccdon. Secrctarium vocat Libcratus Diac. in breviario cap. 13. Vide
lib. 3. Ep. f 6. Ipfum in inferior! parte navis ad Auftrum collocabanr.
' Vide Mabillon. Comment, in Ord. Rom. §. 3. In iftis porro Saluta-
toriis erant quandoque manfiones, ut videre eft apud Gregorium Turon.
lib. 1. hiftor. cap. n . Sc lib. 7. cap. ix. Secrctarium minus, in quo Sa-
cerdotes facra rafturj facras veftes induebant s aut alia qua: ad facram
Liturgiam fpeftant, cxfequebantur. Hxc innuerc yidcturSev. Sulpi-
cius loco fiipra citato. Partim ex Gujfanv.
b In mulcis Vaticanis, accufatur.
c Archidiaconatum intellige, qui non Prelbytero, ut fit , fed lolis
Diaconis competebat, ut ex hac Epiftola liquet. Qui multa dc Diaco-
nis vulgo incognita feire avet, légat Codinum dcoffic. aulx Conftant.
& Johannem Epifcopum Citri in Refponf. ad Cabafiiam. Gujfanv.
Car Natalis Honoratum ad Prelbyteratum promovendo ab Archidiaco-
natu vellet dcjicete, infra patebit. Sic olim Anatolius CP. Patriarcha
Ætium Archidiaconum fibi invifum , ut ab Archidiaconatu amoveret,
Prelbyterum fecit ; Qui, inquit S. Leo Ep. 84. ad Marcianum , non in-
venions quod arguent m fide, quod improbaret in moribus , dojedionem
* Editi, accufat, aim legatur excufat, in omnibus fere mfs. Vatic.
Reg. Cork. Norm- See.
N o t a ad E p i s t . XX.
* Prxmittitur in Colb. mtnfe Novemb. Indid. 9. Confentiente Turon.
S. Gat. In Alb. leu Andcg. ut in editis Iegitur, menfe Decembri, See.
k Inexcufis Archidiacono ; at non ex codd-mls.
c Salona erat olim Dalmatiæ Metropolis, in ora littorali ad fluvium
Saloncm, hodie excifa. Ex ejus ruinis ere vit Spalatum utbs, ad quam
tranflatus eft Archiepilcopatus, vulgo Spalatro.
* Corruptè in vulgaris, ut in timort
more
more fcAnd3.l1 voluntAS veftf A dcbcAt rciTiAncrc, A gor. Ec fi liAnc per EpiftolA's lmplcrc ficquco ■ fi
tu Ad noftrAm AudientiAm e indifferenter occur- quAndo tarnen opportunitatem inveniam rebus
rc, 8c Epifcopus tuus pro fe dirigat, quam elc- oftendere curabo. Salutationis pretcrea’ alla-
gcrit, perfonam inftrudlam; ut omnia fubtili ra- quium folvens, indico quia veniente humili vc-^
yÆjnh. c. 3-
l | f
Tl
rap. Gc.iJ,
tione perpenfa conftituere, qua: Vila fuerintpar-
tibus, debeamus. Scire vero te volumus, quod
. à te omnia diftri&c quæfituri fumus ; f quia vel
propria: Ecclefiæ , vel quæ de diyerfis Ecelefiis
g cimelia funt collctfta, fub omni nunc follicitu-
dine 8c fide fervantur. Quod fi quid ex eis vcl ne-
gligentia, vel cujufquam fraude deperierit, tu in
hocreatu conftringeris, qui per’Archidiacona-
tus ordincm euftodiæ cjufdem Ecclefiæ ar&iùs
implicaris.
E p i s t o l a * XXI.
Ad Natalem Epifcopum Salonitanum.
D e Pontificatu g ra tu la n ti a n im um a p e r it, a tq u e orationis
depofeit fu b fid ium .
Gregorius Natali Epifcopo Salonitano.
SCripta reverentiæ tuæ, quæ a proceffioni no-
ftto domno Maurcntio de poffcflione, quam gloria
j Gregorius Gregorio a Prspofito Italia:. .
BOnitatcm b excellenti* veftra:, quänvfem- i
peraddito recognovi.Unde omnipotentem Dcum
aeprecor > ut fua vos protedione cuftodiat, vo-
bifque 8c apud fe gratiam, 8c apud fereniflimos
principes largiatur. Si autem nulla: hominum,
qui interfunc, pravitates c nos dividant, effe me d
yeftrum proprium valde certum tenete, d Quod d
in omnipotente Domino confido : quia hoevo-
bis etiam per documcntum mea: atteftationis of-
tendo. Salutationis igitur alloquium -folvens 3
^ peto ut quoties ufus exegerit, veftris me affati-
ftræ gracias referebanc , offerente Stephano
Diacono, quem direxiftis, accepimus : 8c nimi-
veftra petiit, per omnia parebimus,
E p i s t o l a * X X I I I .
Ad Gregorium Prsepofitum Italix,
Mutuum teftatur dilettionem.
per cögnitam habui, nunc experimento fu-
rum valde credenda funt gratia 8c ftudio carica- C bus rclevare curecis^
, tis impenfa, dum b Pontificatus veftri congau-
dere ordinem ratio commonebat. Idcirco nos fa-
lutationis tuæ caufa reddici lætiores , confcien-
EP 1 S T O L A * XXIV.
tiam noftram indicamus, ipfius honoris onera me
t Ad Anthemium Subdiaconum.
: ægro animo fufeepifle. Sed quia e divinis judiciis
l non poteram d refultare , neceflario mentem
V t quibufdam ancillis Dei Paulino Prejbytero, & duobus
meam parti lætiori revocavi. Pro qua re reve-
Monachü certain folidorum fitmmarn eroget.
rentiam veftram epiftolario fermonc depofeimus,
Gregoriusa Anthemio Subdiacono.
ut tarn nos , quàm Chriftianus grex cuuæ noftræ
commiffus, orationis veftræ folatiis perfruamur j
Nfinuatum nobis eft , ancillas Dei quifdam
quatenus ea valeamus præfidii firmitate procel-
Ib Nolan* civitatis in c Aboritana domo com-
: las temporum fuperare. « Menfe Februario, In- jpo^ntes, nimiam vidus vcftitufque penuriam
didione nona. T^fuftinere. (Duibusex orzccntn Dpi
Johan. Dial
lib. z. cap. j
Maurtntiurn de pojfeffiene, quam petiit, dich f e ex an-
o
D Quibus ex przeepto Dei fubvenire nos
convenit, Sc inopiam earum, in quantum poffu-
mus, donance Domino, iublcvare. Propterea ex—
perienti* tu*pr*fenti juflione mandamus, utde
hac prafenri nona Indiclione, quadraginta in au-
ro eis folidos dare debcas, & deinceps fucceden-
tibus Indiaionibus annuos viginti folidos minif-
trare , qui tuis poflint rationibus imputari. Pt*-
terea Paulino Prcibyteto Monafterii fanfti Eraf-
Î P I S I O U ^ XXII.
Ad Nonnolum.
diturum.
Gregorius Nonnofo.
. , . “ , mi, quod in latere d montis Soradis fttum eft • <
Mmpotens Deus cotdi veftto indtcet quan- fed & duobus monachis in oratorio fanfti Area
devononc ac dileftione vob.s conjun- E changcli fcrvicntibuS] quod in e LacuIlan0 caftro (
e ,Ita mfs. Vaticani & cctcti. Significat, abfque dilatione.
* Hancleftionem iu Vatic. Reg. Norm. & al. mfs. repertam prxtu-
limus yulgatx : fi non ea que. vel proprit, &c. ferventur.
e Cimelia luc funt va(a, ornamenta, refquc Ecclelix, quarum enra
penes Archidiaconum erat. In Ep. 50. lib. 3. mcminit Greg, cimeli-
archii Ecclefix. Confute fi vacat ampliflimam Guffanv. obfervationem ad
hunt locum. Porrd quam pretiofis ornamentis olim Ecclefix ditarentur,
vel ex hoc mtelligitur quod Optatuslib.r. de fchifm.D0nat.cap.18. feri-
b l t '■ ^CC*C" IC °P'bus> feviente licet perfccutionc: Erant enim
Ia l.f i. tx 4»,, * Sgjrtfi fm p h ir ix . qu. me XfiJm,
nec jtcum portare poterat Mcnfurius Epifcopus Carthag. qua quafi fi-
deltbus, fentortbus commendavit, commemoratorio fade.
N o t ä ad Epist. XXI.
* H° c eft* provedioni feu promotions, ut etiam Iegitur in duobus Vat.
Editores mutarunt veftri, in noftri, inconftiltis mfs. codicibus:
nam in omnibus Norm, in 4. Vatic. &c. Iegitur veftri.
c Denotare videtur columnam iUam fulgidam, qux fiipra Gregorium
latitantem apparuit: de quajohau. Diac. lib. E cap. 44. Gujfanv.
4 Id eft refilire, refifiere. Vide lib. 7. Moral. Refultatio etiam legi»
tut in eodeni fenfu.lib. 8. Moral, hum.fp. tie lib. 9 num. xx. Sic Hiftor.
Tripart, lib, f. cap. n. De refultatione Judtorum. . . . tentabant refill-
Tom. U .
N otjb ad E p i s t - X X I I I .
' * Hujus Gregorii dignitatem nolle difficillimum eft ex huius Ep. in-
feriptione. Nam in dnobus Vatic. Iegitur ', Epifcopo lta lit, Ut etiam
.extat in Colb. vet.. In uno Vatic. Pnfedo Italie., la Remenfi, Ztalia
Pr&pofito, confentiente altero Colb. Pratell. Michael. & aliis. Plurimi
tamen ex Normannis habent fimpliciter , Pr&pofito. Epifcopum non
fuiffe Gregorium vel ex titulo excelientix liquet.
- b Titulus honoris quo Gregorius utitur erga reges, reginas, exarchos,
& alios fummx dignitatis & aufloritatis viros; ut infra fiepe videbimus.
c Vuleati, vos-dividant, contra mis. fidem.
_ ^ a Additur in excufis, fr vobis diledione conjundum, qux cùm abfinc
r à quatuor Vatic, à Reg. Corb. Norm. &c. in nullo enim codice veteti
reperta funt, relècanda duximus.
N o t a ad E p i s t . X X I V .
a Ex plurimis ad. cum feriptis Epiftolis, ut index docebic, notilE-'
mus eft Anthemius.
b Nola urbs etiamnum Epifcopalis Campanix, fub Archiepifcopo
Neapolitan , fede fatifli Paulini notilfima. Gujfanv.
« Varié Iegitur hxc vox in mfs. Horridana, Aboritana, Aboridana
d Mons eft in Hetruria hodie mente di San Orefte, ab oppido et adjacente
Guff. De hoc monte jam didtum in Dialogis lib. 1. cap. 7.
• Parva eft Campanix infula ante Neapolim , cui -
Nuncdicitur : Cafte lie dell Quo, à forma illius Infiiixponte
jungicur,
K k