Sancti Greçorii Résulté Paftoralis
Mat1h.20.2s. humiles, quia films hominis non venit nùhïftrari, A quant illis profuturum dicamus, fi eorum ^melio-
£ccli.io»xs> fed minifir are : audiant elati , quia initium omnis «nkicmomo „-..-Wifik; k
Philip 3. s_ peccatifuperbia efi. Audiant humiles > quia Redem-
tor nofier hamiliavitfemetipfium yfalha obcdiens uf-
que ad mortem : audiant elati, quod de eorum ca-
joh 4t. 2s. pitefcriptum eft : Jpfe cfirex fuper univerfos filios
3>crditionem fuperbia. Occafio igitur perdationis noftræ fa&a
noftramdiabo- eft fuperbia diaboli, Sc argumentum rederationis
SionèmDci noftræ inventa eft humilitas Dei. Hoftis enim
iiumiiita* ope- nofter inter omnia conditus, voluit videri fupra
Iau- omnia elatus : Redemtor autem nofter magnus
a manens fuper omnia, a fièri inter omnia dignatus
eft parvus. _
Dicatur ergo humilibus, quia dum fe dejiciunt.
rationem nobis magis quàmfibi impendi poftule-
mus. Facile enim ad bonum elatio fle&itur, li &
aliis ejus inflexio prodefl'e credatur. Unde Moy-
fes, qui regente fe Deo, deferti iter aërea colunt-
na duce pergebatc cum Hobab cognatum fuum à c
gentilitatis converfatione v eilet educere , Sc om-
nipotentis Dei dominio fubjugare , ait : Proficifi-
cimitr ad locum quem Dominus datums efi nobis : ve- Num. v>.
ni nobifcum , ut bene faciamus tibi : quia Dominus Z9‘
bona promifit Ijraeli. Cui cum refipondijfiet ille : Non
vadam tecum »fedrevertar in ten am me am in qua
natus film s illico adjunxit : Noli nos relinquere ; tu
enim nofii in quibus locis per defertum caftra ponere
ipiitaco- a(j fimilicudinem afcenduntt dicatur elatis, B dcbeamus , & er is duftor nofier. Neque enim Moyfi
:s i fupcrbijû- quia diim fe erigunt s in apoftatæ Angeli imitatio-
nem cadunt, Quiditaque qlatione dejedius, quæ
dunifuprafeten3itiir , ab aldtudine veræ celfitu-
dinis elongatur ? Et quid humiliate fublimius,
quæ dum feinima deprimit, audori fuo manenti
hiper fumnta conjungi'c i Eft tarnen aliud quod in
fub eis debeat cautè penfari : quia fæpe quidam humi-
latur decipiuntur fpecie, quidam verb elationis
reftjl fuæ ignoratione falluntur. Nam plerumque non-
imo- nullis qui libi humiles videntur, is qui hominibus
Kltur’ deferri non debet, conjundus eft timor : plerumque
verb elatos comitari folet liberæ vocis alfer- ,
tio. Et cum quædam increpanda funt vitia, illi ^
reticent ex timoré, Sc tarnen tacere feæftimantex
humilitafc ifti loquuntur per impatientiam elationis,
Sc tarnen fe credunt loqui per libertatem C
reditudinis. Ulosutperverfa non increpent, fub
fpecie humilitads premit culpa formidinis : iftos
ad increpanda quæ non debent, aut magis incre-
panda quàm debent, fub imagine libertatis effre-
b natio impellit tumoris.b Unde Sc elati admonendi
c. Ad- punc ne p}us quàm de cet lint liberi : Sc humiles
admonendi funt, ne plus quàm expedit lint fub-
jedi : ne aut illi defenfionem juftitiæ venant in
exercitationem fuperbiæ ; aut ifti cum ftudent plus
quàm necelfe eft hominibus lubjici, compellan-
tur eorum etiam vitia venerari.
tc uti- Confiderandum verb eft, quod plerumque elarnpian
tos Uciliùs corripimus , li eorum correptionibus
mentem ignorantia itineris anguftabat, quern Sc
f ad prophetiæ fcientiam cognitio divinitatis ex- f
panderat, quern columna exteriùs præibat, quern
de cundis interiùs per converfationem cum Deo
fedulam locutio familiaris inftruebat. Sed videlicet
vir providus elato auditori colloquens , fola-
tium petivit ut daret ; ducem requirebat in via,
ut dux ei fieri potuilfet ad vitam. Egit itaque, ut
fuperbus auditor voci ad meliora fuadenti eo magis
fieret devotus, quo putaretur necelfarius : Sc
unde fe exhortatorem fuum præcedere crederet,
inde fe fub verbis exhortantis inclinaret.
C a p u t X V I 'l l .
guomodo admonendi pertinaces & inconfiantes.
A Liter admonendi funt pertinaces, atque aliter Aim, 19.
inconftantes. Illis dicendum eft , quod plus de
fe , quàm funt, fentiunt, Sc idcirco alienis con- t^ auid lew-
filiis non acquiefcunt : iftis verb intimandum eft, busadmonitio-
qubdvalde fe defpicientes negligunt, Sc ideo le- 5^ dhlbcnn
vitate cogitationum à fuo judicio per temporum
momenta fleduntur. Illis dicendum e ft, quia nili
meliores fe ceteris æftimarent, nequaquam cun-
dorum conlilia fuæ deliberation! poftponerent :
iftis dicendum eft, quia li hoc quod funt, utcum-
que attenderent, nequaquam eos per tot g varie- g
tatis latera mutabilitatis aura verfaret. Illis per
Paulum dicitur : Nolite prudentes ejfe apudvofimet- nom. j
quædam laudum fomenta mifceamus. InferendaD ipfios : at contra ifti audiunt : Non.circumferamur £phef. +. z
M Ê
pdlantur.
namque illis funt aut alia bona qux in iplis funt ,
aut dicendum certe qux poterant elfe li non funt:
Sc tunc demum refecanda funt mala qua: nobis
difplicent, cum prius ad audiendum eorum placa-
bilem mentem recerint prjemilTa bona qua: pla-
cent. Nam ^iequos iridomitos blanda priüs manu
tangimus ,111 eos nobis pleniüs poftmodum etiam
per flagella fubigamus. Et amaro pigmentorum
poculomellisdulcedoadjungitur, ne ea qute fa-
luti profutura eft, in ipfo guftu afpera amaritudo
fentiatur : durn verb guftus per dulcedinem falli-
c tur, c humor mortiferiis per amaritudinem vacua-
tur. Ipfaergo in elatis invedionis exordia, per-
mixtä funt laude temperanda , ut dum admittunt
favores quos diligunt , etiam correptiones reci- E
piant quas oderunt.
pro£- Plerumque autem perfuadere elatis utilia melius
polfumus , li profedum eorum nobis potiüs
' De hocloqucndi modo Gregor
) familiari vide 1. if. Moral, n. i
6. n- 37. ac paflim.
:rba fed lenfum reddir.
* Laud. & fccundus Ger tor mortifer. Sic quoque legiti
Gemct. primo, fed à fecund
* Laud. Longip. Val-cL duo priores Gemct. & tertius Carno
tno&tïaùomtn.
omni vento do china. De illis per Salomonem di- Pr0Vé
citur : Comedent frutfus via fua , fiuifque conflits
faturabuntur : de iftis autem ab eo rurlus feribitur:
Cor ftultorum difsimile er it. Cor quippe fapientum jua. lf_7,
libimetipli femper eft limile : quia dum redis per- corfapiemum
fualionibus acquiefcit, conftanter fe in bono ope-
re dirigit. Cor verb ftultorum dilfimile eft : quia tJ^°r u tftt
dum mutabilitate fe varium exhibet, numquam
id quod fuerat manet. Et quia quædam vitia liait
ex lemetipfis gignunt alia, ita ex aliis oriuntur ;
lciendum fummopere eft, quod tunc eacorripien-
do melius tergimus, cùm ab ipfo amaritudinis fuæ
fonte ficcamus.. Pertinacia quippe ex fuperbia, pcrtmacl* &
inconftantia verb ex levitate generatur. inconftautix
Admonendi igitur funt pertinaces , ut elatio- peKaci*
nem fuæ cogitationis agnofeant, Sc femetipfos media*
vincere ftudeant j ne du«n redis aliorum fuafio-
nibus foris fuperari defpiciunr, intus à fuperbia
* Ai. Jetro. Cod. Corb. habet utramque lettioncm.
( Laud. Rotom. Lyr. ad Propheu. In Trcc^Coib. Sc plerifque le-
gitur, qUam, fc. ment’em, pro quern.
c Édit, plerjgque, varietatii littora , quibus ex mil. ignoramus. Patt-
IÖ port1 habent, fruClus vines, fut pro vif. Hcbr. textus, ejufquc vet-
fionei»ncc noa miT. S. Gregorii cogunt legere, vis, fust*
captivi tencantur, Admonendi funt,Ut folerter A ' Quo contra nifi mérités abftineiîtium plérum-
afpic-iî—ant- qui• a filiu- s- h* omMinÊis , c-ui‘ .u. -n a rfe-m. .p e..r cum ..... • - - ............ r Abilihei
Patre voluntas eft, ut exemplum nobis rrangen-
dæ noftræ voluntatis præbeat, dicit : Non quaro
voluntatem me am, fed voluntatem ejus qui mißt me
Patrü. Qui ut hujus adhuc virtutis gratiam com-
mendaret, fervatiirum fe hoc in extremo judickv
præmifit, dicens : Ego à me ipfo non pojfium fdee-
re quidquam , fedficut audio, judico. Qua itaque
a confcientia dedignatur homo alienæ voluntati
acquiefcere, quando Dei &: hominis filius , cum
virtutis fuæ gloriam venit oftendere , teftatur fe
non à femetipfo.judicare >
At contra admonendi funt inconftantes , tit
que impatientia a finu tranquillitAtis excutCret, wf/M. ,f..
nequaquam Petrus cüm dieCret t Mmißrate in fi- tientia,
de veßra vir tutem, in virtute autem feientiam, in 2‘ Pelr ‘ ‘ 5‘
ficientia autem abfiinentiam ,• protinus vigilanter ad-
jüngerer, dicens : /n abfiinentia autem patten -
tiam. DeelFe quippe abftinentibuspatientiam prar-
vidit, quse eis ut adelfet, admonuit. Rurfum nifi
cogitationes abftinentium nonnumquam fuperbix Et crbia
culpa transfigeret, Paulus minime dixiflet: Jpui Rom , 3
non manducat, manducantem non judicet. Qm rür- *
fum ad alios loquens, dum de abftinehti^vircu-
ce gloriantium prarcepta perftringeret, adjunxit:
<i)na funt raiionem quidem habentia fapientia in fi, - ctloff. «. **
mentem gravitate roborent.Tunc enim genimina B perfiitione & bumilitate, & non ad parcendnm cor
in fe mutabilitatis barefaciunt, cum a corde priüs
radicem levitatis abfeidunt : quia Sc tune fabri-
ca robufta conftruitur, cum priüs locus folidus ,
in quo fundamentum poni debeat, providetur.
Nili ergo ante mentis levitas caveatur , cogitationum
inconftantia minime vincitur. A quibus fe
alienum Paulus fuille perhibuit, cum dicit: Num-
quid levitate ufus fum ? aut qua cógito, fecundum
carnem cogito , ut fit apud mc,eft & non ? Ac fi aperte
dicat : Idcirco mutabilitatis aura non mo-
veor, quia levitatis vitio non fuccumbo.
C a p u t X IX .
fori y non in honore aliquo ad faturitatem carnü.
Qua in re notandum eft, qubd in difputatione
fuà prædicator egregius fuperftitioni humilitatis
fpeciem jungit : quia dum plus quàm necelfe eft
per abftinentiam caro atteritur, humilitas foris
oftenditur, fed'de hac ipfa humilitate graviter in-
teriüs fuperbitur. Et nih aliquando mens ex abfti-
nentiæ virtute tumefeeret, nequaquam hanc ve-
lut inter magna mérita Pharifæus arrogans ftudio-
sènumeraret, dicéns: : fejtino bis in fabbato. Ad- Lut. is*, i.
monendi ergo funr gulæ déditi, ne in eo qubd
efearum deleélationi incubant, Itixuriæ fe mucro-
ne transfigant : &-quarita libi per efum loquaeitas,
fihtomodo admonendi qui intemperantius, Ó4 qui ^ ^tianta mentis levitas infidietur,alpiciant : ne dum
parciits cibo utuntur.
A
Gulæ viciutn
comicancur lo-
quacicas,
£xod. 3t, S.
Luxuria,
Om. 3. ,4.
S9. 9-
ventri molliter fefviunt, vitiorum laqueis crude-
liter aftringantur. Tanto enim longiùs à fecundo
parente reeeditur, quanto per immoderatüm ufum
dnm manus ad cibum tenditur, parentis primi la-
pfus iteratur. At contra admonendi funt abftinen-
tes, ut follicitè femper afpiciant, ne cùm gulæ vi-
tium fùgiunt, acriora his vitia quafi ex virtute ge-
nerentur ; ne dum carnem macérant, ad impatientiam
fpiritus erumpant : Sc nulla jam virtus fit
qubd caro vincitur , fi fpiritus ab ira fuperatur.
Aliquando autem dum mens abftinentium ab ira
fe deprimit, hanc quali perégrina venions lætitia
_ x corrumpit , Sc eo abftinentiæ bonum dépérit, quo
doquotidie, erebriùs in lingua peccaverat, quiD fefe à fpiritalibus vitiis minimè cuftodir. Unde
totus ardens refrigerari fe præcipuè in lingua re- re&è per Propberam dicitur : In diebus jejuniorum jfai.s8. 3. fic;
quirebat. Rurftim quia gulæ deditos levicas pro- N vefirortim inveniuntur volutuâtes vefira. Et paulo ÊÊ
*^***-^-‘**-'' '■ poft • in judicia & rixas jejmmts-, & percutitùpu- lb,dtm
gnû. c Voluntas quippe aa lætitiam pertinet, pu- c
gnus ad iram. Incafliim ergo per abftinehtiam
corpus atteritur , fi inordinatis dimilla motibus
mens vitiis dilfipatur.Rurfumque admonendi funt,
ut abftinentiam fuam Sc femper fine imminutio-
rie euftodiant, &: numquam banc apud occultum
judicem eximiæ virtutis credant : ne li fortalfe
magni elfe meriti creditur, cor in elationem fu~
blevetur. Hinc namque per Prophetam dicitur :
Numquid tale efi jejunium quod elegi ? Sed frange Vt u
. Liter admonendi funt gulæ dediti, âtque aliter
abftinentes. Ulos enim liiperfluitas locutionis,
levitas operis, atque luxüria; iftos verb fæpe im-
patientiæ , fæpe verb fuperbiæ culpa comitatur.
Nifi enim gulæ deditos immoderata ioquacitas ra-
peret,dives ille qui epulatus quotidie dicitur fplen-
didè , in lingua graviùs non arderet, dicens : Pater
ufbraham miferere mei, dr mitte Lascarum, ut
intingat extremum digiti fu i in aquam, ut refrige-
ret linguam meam , quia crucior in hac flamma.
Quibus profeftb verbis oftenditur, quia epulantinus
operis fequitur, au&oritas facra teftatur, dicens
iSedit populus manducare & bibere, dr furre
xerunt ludere. Quos plerumque edacitas ufque ad
luxuriant pertrahit : quia dum fatietate venter extending
, aculei libidinis exçitantur. Unde Sc ho-
fti callido, qui primi hominis fenfum in concupif-
centia pomi aperuit, fed in peccati laqueo ftrin-
xit, divina voce dicitur : Peilore & ventre repes,
ac li ei apercé diceremr : Cogitatione Sc ingluvie
fuper humana corda dominaberis. Quia gulæ de-
ditos luxuria fequitur, Propheta teftatur, qui dum
aperta narrat, occulta denuntiat, dicens : Princeps £ efurienti panem tuum, & egenos vagofqtte indue in
cocorum defiruxit murosjcrufalem. Princeps nam- domum tuam.
que cocorum venter eft, cui magna cura obfe-
quium à cocis impenditur , ut iple dele£tabilicer
cibis irripleatur. Mûri autem Jerufalem virtu tes
funt animæ, ad deliderium fupernæ pacis eleva-
tæ. Cocorum igitur princeps muros Jerufalem de-
jicic ; quia dum venter ingluvie extenditur, vir-
tutes animæ per luxuriam deftruuntur.
Qua in re penfandum eft, virtus abftinentiæ Ab/Knentiâ
quant parva refpicitur, quæ nonnifi ex aliis vir- nonnifiexalüs
tutibus comnrendatur. Hinc Joël ait : Santfifîcate virtutlbu*
je. ju. n.m m. -Jerju-ni‘ um qui• ppe ica ndrt t•i rn care, enf t ad! jun- cioomelm. ctn.dua.tu T.
bris aliis bonis dignam Deo abftinentiam carnis
oftendere. Admonendi funt abftinentes , ut no-.
verint quia tune placement Deo abftinentiam ofa
Laud, eo:
fc Laud. &
* Tree. Ca
nuiinus voluntas, quôd refers_______ ___
luntatts vejtrs.. Quamquam in Trcçcnfi lega
Gemct. arefeunt. Alii Norm.
& Bely, à prima manu - mam ^
1 refiunt.
voluptos. Reti-
Hcbr. fonte & in tranflatione (èptuaginta Interp. èi
tur laudata verba, lceitur voluntas aut voluntates.
Syriaca & Arabica habes , cupiditatibus indulgetis, asp
Verùmhîc cupiditaies, non poflunt fignifîcare voluptau
voluntatem.
, fed ptopriai