fed etiam perditionis cx hoc materia miniftratur,
Prelbytcris qui Tub vobis funt diftri&e ac follici-
tius interdicerc vos neceffc eft, ut hoc facere de
cetero non prjcfumant. Sed fi forte injuftc fe ex-
communicatum quis queritur, Fratcrnitas veftra
fubtili indagatione cognoleat : & ita caufam-co-
gnita veritate difponat , ut nec injuftitia diu in
infontis affli&ioncm pra:valeat , nec difciplina:
vigor aut frangi, auc indifcreta valcac prjefum-
tione diftolvi.
b Quia verb pariter fuprafcriptus Prelbyter nobis
queftus e ft, Diaconem quemdam duo Juris
fui fub hac conditione manumififfe mancipia, ut B
Monachi fieri,& in codem monafterio dcbuiffent,
ubi ipfe fiicrat, permanere : adjieientem ut fi quis
contra facere praffumfiffet, jugo itcrum fcrvitu-
tis per omnia fubdcretur j atque unum ex eis
hanc omnino conditionem defpexiffe, &c monaf-
tcrium temerario aufu deferuiffe, atque fc inter
Clericos fociafte : Fraternitas veftra be hoc fubtili
indagatione difcutiat, be fi ita repererit, fic
facerdotali fe zelohacin re decentet exhibeat,
ut nec illi monaftcrium deferendi facultas fic, be
manumitccntis voluntas nihilominus confcrvata,
aliqua prjeceriri excufatione non valcac.
E p i s t o l a XXXVIII.
Ad Anthemium Subdiaconum.
j 4pud Ftlicem a gat, ut recepta a Maun, pretii forte fit
contentns.
Gregorius Anthemio Subdiacono.
A cum reverendiffimo fratre & coëpifcopo noftro
Fortunato , ac gloriofo filio noftro Maurcntio
Magiftro militum, quia be ipfi feribimus, agerc
ftudeat ut hac in re , ficut Chriftianum dccet be
nobilem, plus benignus quam rigidus, plus mi-
fericors effc dcbcat quam diftriâus, be lucrum
de damno alterius non expe&et, fed d recepta d
pretii fic force contcntus : quatenus quidquid
pauperi ceflcrit, omnipotens ei Deus multipli.
cata ficuc promifit reftitucione compenfet. Ita
ergo ftudiosc Experientia tua agat, ut illi modis
omnibus hoc pro merccde ipfius imponcre , be
hunc ab afHi&ionc poflit obligationis exuere.
E p i s t o l a XXXIX. 41.
Ad Romanum in Sicilia defenforem.
G audiofo inopi folidos fex fingulis anttu tribuat.
Gregorius Romano defenlbri Siciliæ.
DIvinorum nos admonent eloquia præcepto-
rum, neceflitatem patientibus Ecclefiafticum fi
præbere fubfidium. Quia ergo dileftiflimus filius
nofter Cyprianus Diaconus, Gaudiofum defenfo-
C rcm Sedis noftræ, qui Syracufis degere compro-
bacur, paupertatis afferit inopia conftringi : id-
circo Experientia: tuæ prarfenti au&oritatc mandamus,
utà praffenti fecunda Indi&ione fex folidos
annis fingulis ci d'are non différas , ut &
ille hujus remedii folatio potiatur , be tu quod
dederis, tuis fine dubio noveris rationibus im-
putandum.
MAurus praffentium portitor in quadringen-
tis foliais quafdam merces à Felice viro
magnifico fc afiferit fufcepifTc, a atque promififfe
fex filiquas per folidum lucri caufa perfolvere
pretii. b Qua lucri quantitate in unp congefta,
duas fe cautiones, id eft unam dp quadringentis
quinquaginta , be alteram de quinquaginta foli-
dis c emififfe, fpondens certo tempore quod debeat
exfolvere. Sed quia, ut perhibet, in cifdcm
mercibus paffus eft non leve difpendium, &: refti-
tutis quadringentis dccem folidis , quod rcli-
quum lucri eft , implere compellitur, atque ex
hoc majori fe neceflicati ac potiùs defperationi
ingemit fubjaeere, be propterea aliquo fibi fub-
veniri petit auxilio : Experientia tua, fi ita eft,
•apud prædi£tum magnificum filium noftrum unà
E p i s t o l a X L .
Ad Romanum defenforem.
V t , omni cun flatione & excufatione abjefta, id exequatur
quod fup. Ep. 2 6 . fuerat mandatum.
Gregorius Romano dèfenfori.
MEnfe Novembrio prarfentis fecunda; Indi-
dionis Experientia; tua: * pra;ceptionc no*,
ftra mandavimus , uc Calixeno filio Stephani«
domum Gatina; poffeffionis , quam Ammonia
avia ejufdem Calixeni Bcclcfix noftra: fanftade-
votione contulerat, redde re ci donationem eam-
dem tandem debuiffes. Quod hac, ut dicitur,
excufatione facere diftulifti : quia b notitia ejuf-,b
dem donationis non effet de polyptycis c cha-(
multa dijpendiis priterita non commtndent. In Varie. D. ut multa
difpendià pnteritis commendet , confcmicntc Rcmcofi. Sccuti fumus
Normannos omnes.
N o,t jb ad E p i jt . X X X V I I .
( De Ezcommunicatione Monachorum pro culpis , vide Regulara
S. P. Bcnedi£ti cap. 13. & quatuor (cquentibus. Confule quoque Concor-
diam Regularum cap. 30 ubi-de hac ezcommunicatione omnium ferè
qui Régulas n onafticas promulgarunt con Confus oftenditur.
b In ezcufîs & quia. Multa alia leviufcula emendavimus, quibus
fenfus nihilominus obfcurior videbatur.
N o t a ad Ep i s t . X X X V I I I .
* Siliquas viginti-quatuor habebat folidus. Centum igitur folidos
lucri c-.uia pro quadringentorum lolidorum mercibus promiferat Félix,
cmiffa feu feripto data cautione duplici, de quadringentis & quinquaginta
una, altéra de quinquaginta folidis.
b Vitiosè in ezcufîs , quam lucri quantitattm in uno congeJlam,
duas 8c c.
* In Vatic. D. 8c in Audocno ac Lyrano emijfe, lèd perpernm.
4 Prohiberi jure divino, canonico & eivili ufuras nul jus eft qui non
fateatur; quas& quibns non période convenant. In Coocil. III. Aurel.
an. 538. can. t?. Vt Clericus a Diatonatu & .fupr'a pecuniam non
tommodet ad ufuras; nec de praflitis bénéficia quidquam amfltits quam
datur, [peut ; ntve in extrttndis negotiis , ut publies qui ad popult reffonfum
negotiators obfervant, turpis lucri cupiditate verfetur, aut fkl
alteno nomine interdifta negotia audeat exereere. Qufid fi quis adverfm
ftatuta •venire prtfumferit, communione conceffa, ab ordine degndetur.
Idem fere legitur can. Apoftol. 44. nec abludit Nicamum c. 17. Duo
funt qua: obfervo, a Diaconatu & fupra, necnon communione cent iß-
Sidonius Apollinaris Ep. 14. lib. 4. Turno fuo, multa de uluris profert,
qua: leftori attento negotium faceflcnt. Legatur caput Per veftus,
cztra. de donationibus inter virum & mulierem ; 8c Greg. Turon. lib.
3. c. 31. deEpifcopo Virdunenfi: Pecuniam tuam f i commodare plant,
cutn ufuris legitimst reddemus.' Non diutius immoror, nc iafizusinli-
mo profundi hacream. Guffanv.
F ' N o t . ad Em i t . X L
• prtceptio 8c pneeptum infra, Hepe occurrunt apud noflrum Greg.'
& alterum Turon. ■ ( de aliis (criptoribus filemus) apud quern nMximi
voces ifta fignificant Regum ac Illuftrium perfonarum mandata feri-
pto tradita. Vide Greg. Turon. lib. C. hift. c. 4g.
b De notitia fupra Ep. 16. lib. 3. nunc lib. 4. Hlc exemplum eft in*
ftrumenti donationis polyptycis, id eft libris Ecclefta, praraia 8c annuo*
cenfus fummatim exhibentibus inferti.Vide Johan. Diac. lib.i. c. 14- Ä
confule dodliflimum Cangium. Si etymologiz ratio habeatur poI>pr>"
cum eft tabula plures habens plicas. De iis 8c de Diptychis fuse c. 4*
lib. de Concordia Regul. §. 4. In San-Victor. 8c in ed. vet. poUicitii-
c Charaxare nonnumquam idem eft ac infculpere.Aug.de altercat. Ec-
clef. & Sytag.Nam cum primism in monte Sina charaxatat dtcaloeo duptitt*
957 Liber IX. Indi£tione II. 95-8
raxata. Quod incongrue te dixifle cognofcas , A Excellenti* veftra: prudentiam be bonitatem valdum
ad munitionem tuam prarcepti noftri pagina
poifet valdc fufficcre. Proinde prarfenti autftori-
tatc fufeepta, prardiftam doinum be donationem
antefato Calixeno orphano fine mora rcfticue.
Nam quod juftum be ipfe fencias novimus, be
nos tarnen piædi&o eidem orphano fupradi&am
domum cx benignitate largimur.
E p i s t o l a XLI.
Ad Julianum Scriboncm.
de laudavimus, quia pacem diligendo, vos Dcum
qui ipfius eft au&or, amarc demonftraftis. Nam
fi, a quod abfit , fada non fuiflet 1 quid aliud
agi habuit, nifi ut,cum pcccato be periculo partium
, miferorum rufticorum fanguis, quorum labor
utrifquc proficit, fundcrctur > Sed ut prodeffe
nobis camdcm pacem , quemadmodum à vobis
fatfta eft, fentiamus ; pater na caritate falutantcs
petimus ut quotics fc occafio dedcrit, ducibus
veftris per diverfa loca, be maximè in his parti-
bus conftitutis , veftris prarcipiatis Epiftolis ut
Se humanis rationibus à juftitia z.elo non revocari : inqui- ß hanc pacem, ficut promifliim eft, b pure cufto-
fiturum proinde in Maximum, & juxta canones Utu- diant , be occafiones fibi aliquas non quxrant
ftntcntiam.
Gregorius Juliano Scriboni.
SI fecnlaribus officiis ordo fuus be tradita à ma-
joribus difciplina fervatur : quis ferat Eccle-
fiafticos ordincs temeraria prxfumtione confun-
di, audita negligere, &: emendanda non bene
remittendo poftponerc ? Et quidem vos benè fa-
citis caritatem diligerc, be ad concordiam fua-
dcrc. Sed quoniam loci noftri confidcratione
compellimur, ca qua; ad noftram notionem per-r
v.enerunt, minimè propter Deum irrequifita rc-
linquere : idcirco a veniente Maximo, fubtilitcr
ab co quæ de ipfo di&a funt, perferutari cura-
bimus. Et confidimus de Creatoris noftri cuftodia
quia cognita veritate, à ftatu canonum be æqui-
tatis rcâitudine, nec. gratia cujufquam nec culpa
defle&imur, fed libenter qua; congruunt ra-
tioni fervamus. Namfi, quod abfit, Ecclcfiafti-
cam follicitudinem vigoremquc ncgligimus, perdit
defidia difeiplinam , be animabus profeâo
fidelium nocebitur, dum talia à fuis Paftoribus
empla fufeipiunt. Illud au tern quod feribitis,
unde aut contentio quardam, | autd ingratitudo
nafeatur : quatenus voluntati veftrae ampliùs age-
re gratias valcamus. Latores vero prarfentium
ficuc revera homines veftros eo quod decuit
afteftu fufeepimus : quia juftum fuit ut viros fa-
pientes, be qui pacem fa&am Deo propitio nun-
tiarent, cum caritate be fufeipere be dimittcre
deberemus.
E p i s t o l a XLIII.
Ad Thcoddindam Langobard. Reginam.
pacem fe fiudiofius
Grattas refert quod ad faciendam
Gregorius
impendent.
Theodelindx Langobardorum
Regime.
QUia Excellentia veftra ad faciendam (e pa-
fen .........I
quia voluntas palatii be amor ab co populi non
difeordet : hare res à juftitia; nos zelo non re-
vocat, nec intentionem noftram facit in requi-
renda veritate peccando deficere. Studendum
ergo eft, Fiji magnifice, ut amorem fibi Dei quif-
que concilier. Nam fine divina gratia humana
dileftio quid dicam in pofterum, dum modo quo-
b que apud nos ampliùs nocet b ?
E p i s t o l a XLII.
Ad Agilulphum Langobardorum Regem.
De pace compofita gratias agit. Petit ut ducibus fuis pra-
cipiat ne pacem turbfnt.
Gregorius Agilulpho Regi Langobardorum.
GRatias Excellentia; veftra: referimus, quia
petitionem noftram audientes, pacem qux
utrifque effet partibus profutura, ficut de vobis
confidential« habuimus , ordinaftis. Ex qua re
_cem fiudiofius be benignè , ficut folet,
penderit, renuntiante filio noftro Probo Abbate
cognovimus. Ncquc enim aliter de Chriftiani-
tate veftra fuerat confidendum, nifi quia in cau-
jQ fa pacis laborem be bonitatem veftram modis omnibus
monftraretis. ünde omnipotenti Deo gratias
agimus, qui ita cor veftrum fua pietate regit
, ut ficut reäam fidem tribuit ,.ica quoque
placita fibi vos femper operari conccdit. Non e-
nim,Excellentifiima Filia, de fanguine qui ab utra-
que parte fundendus fucrat, parvam tc crcdas ac-
quifillè merccdem. Ex qua re voluntati ^eftrx
gratias referentes, Dci noftri mifericordiam de-
precamür ut bonorum vobis b viccm in corpore
& in anima hie be in futuro compcnfct.
Salutantes vos przterca paterna dile£Honc,hor-
£ tamur ut apnd excellcntiffimum c conjugem vefi
trum ita agatis, quatenus Chriftiana: K ei publica:
focictatem non rejiciat. Nam ficut &: vos feire cre-
dimus, multis modis eft utife fi fe ad ejus amici-
tias conferrc voluerit. Vos ergo more veftro ,
qua: ad gratiam & conciliationem partium pertinent
, femper ftudete : atque ubi caufa mercedis
fe dederit laboratc, ut bona veftra ämpliusante
omnipotentis Dei oculos commendetis.
■ cofijiei. v»reg. 1 Hron. lib. J ». ttuos minos
i profundius vtnmo infici juffc*.. „ „ „ ,uc.u CJ
pinecrc; Greg. Turon. lib. 7. c. 34. Tu-ne os piffor ille qui ten.
Cblothartt Reg,s ter OratorU pariete, asque cameras charaxabastHic
ebaraxata figmficar deleta, vel tranfverfis lincis, ut fieri folet,
cellata. In teftamento S. Rcmigii apud Hincmarum ■ in quo /» qu,
N o t j ad E p i j t . X L I .
* Salonicanz Sedis invafore dc quo fupra multis in Epifolis.
» j-Aa” C’ PcrPcram legitur data h zc EpiRola menie Martio die
10. . f t . *4- Eadem ramen Indiûio annotatur in Colbert, fed in Col-
icuione Pauli legieur data dit fecunda Monfis Martit IndiHione fecunda.
In Pratell, 8c aliis Norm. Vie dedma Menfis Martii IndiSiont it.
F N o t j « ad Eh s t . X L I I .
* Recent, quodabeffe gaudemus;8c paulo poft, agi debuit.
s Ita omnes mfs. & vet. ed. In recent, fummopere.
c in ezcufîs interlèritur contra mfs. fidem, aut ftditio aliqua.
d Jam (upra occurrit hzc vox eodem fenfu Epiftola j.
N o t a ad E» i s t . ' X LI I I .
* De Theodelinda ubcrrimè in vita S, Greg, ^gimus. Vide lupra
lib. 4 . Ep. t.
b Poft vicem additur in ezcufîs & rttributiontm , quod abeft à
c Nimirum Agilulfum vcl Agiulfum.