ïiyi S. Gregorii Regiftri Epiftolariim . nji
Una videlicet, Epifcopo Sc familiæ cjus propter A ligiofis erogandum eft , Domino d Sc magiftro <
h ^ hofpitalitatcm , &: fufcçptioncm : alia, clero ;
tertia vero, pauperibus : quarta, Ecclefiis réparant
e . c'a q. e. dis. Scd quia tua Fraternitas, monafterii regulis
Pr®’ ^ ia tua erudira,' feorfum vivere -non débet à Clericis fuis
i in Ecclcfia Anglorum , qua: au&ore Deo nuper
k ad fidem perdu&a eft, hanc debet inftituere k con-
verfationem, quæ in initio nafeentis Ecclcfiæ fuit
jia.+. Patribus noftris, in quibus nullus eorum ex his
qua: poflidebant, aliquid fuum efle dicebat, fed
crant illis omnia communia.
Secundo, interrogate A u g u flin i.
De clericis a Opto enim dbceri, an Clcrici continere non
tum uxorem valences-, poflint contraherc : & fi contraxcrint,
duccmibus. a an debeant ad (êculum redire.
Rcjponfîo beuti Gregorii P a p a .
crut. difi. 3z. Si ’qui verb funt Clerici extra lacros ordines
c. siquîverô. conftituti, qui fi: continere non poftimt, fortiri
uxorcs debent, Sc ftipendia fua exteriùsaccipcre i
b quia ft & de eifdem Patribus, de quibus præfati
fumus, novimus feriptum quod dividebatur fin-
gulis prout cuiqueopus erat. De corum ergo ftU _
pendio cogitandum atque providendum eft, Sc
fub Ecclefiàftica régula funt tenendi , ut bonis
moribus vivant, Sc canendis Pfalmis invigilent,
1 Sc ab omnibus illicitis cor Sc linguam Sc corpus
c Deo autbore confervent. c Communi autem vita
viventibus, .jam de faciendis portionibus, vel
exhibenda hofpitalitate , &: adimplenda miferiomnibus
diccnte : Jfhiod fttpereft , date eleemojy-
nam, cr ecce omnia, ?nunda funt vobis.
T er tia interrogotio Au guflin i. < . cocn
*Cum una fit fidcs, a cur funt Ecclefiarum con- by
fuetudincs tarn diverfa:; & altera b confuetudo n?°:
Miflarum eft in Romana Ecclcfia, atque altera in als‘
Galliarum Ecclefiis tenetur ? b
Rejponfio beoti Gregorii Papa.
Novit Fraternitas tua Romana: Ecclcfia: con- G
D fuetudincm, in qua fc meminit enutritam. Sed <. n0
mihi placet ut five in Romana, five in Gallia-tcrn-
rum, five in qualibet Ecclefia aliquid invenifti
quod plus omnipotenti Deo poflit placcre, follici-
te eligas, Sc in Anglorum Ecclefia, qua: adhuc
c in fide nova eft, inftitutione pra:cipua qua: de c
multis Ecclefiis colligere^jotuifti, infundas. Non
enim pro locis res, fed pro rebus loca nobis a-
manda funt. Ex fingulis ergo quibufque Ecclefiis
quarpia, qua: religiofa, qua: re&afunt, clige, SC
ha:c quafi in fafciculum colle&a, apud Anglorum
, mentes d in confuetudincm depone.
Q u a r ta interrogotio A u g u flin i. D.
pbfecro, ediflferas mihi quid pad debeat, fi ^
quis aliquid dc Ecclefia furto abftulerit. . cTt
Rejponfio beoti Gregorii P a p a .
Hoc tua Fraternitas ex perfona furis penfare a
cordia, nobis quid erit loquendum ? cum omne poteft, qualitcr valcat corrigi. Sunt enim quidam ? J:
quod lupereft necefiicatibus , in caufispiis ac re- qui habentes fubfidia, furtum perpetrant 8c funtwm
h Dc hofpitalicatfc di£tum eft Ep. 19. lib. 8. nunc 18. lib. 10. Idem
fignificat fufeeptio, nempe hofpirum Sc peregrinorum.
‘ In Vatic. D. & in edit. Chifflet. feorfum fieri ndn debet. Hxc praxis' ■
fuit multorum Epifcoporum , ut Auguflini, &c. An aliqua lege fixer it
prxfcripta fingulis Epifcopis, difpicianc. De Canonicis ut in communi
vivant, aliquot canonibus lancitum, ac dc Epifcopis, ut in epifcopio
aliquot laltcm clericos habeant contubernales & commenTales, non fc-.
mel ftatutum eft. Vide Turon. II. c. iz. & 13. an. 567. Concil. Parifi
VI. an. 819. c, 10. & i i . in quo Sardicenfis Concilii citatur caponi4.
nefcio qua de caufa, nifi forte tunc Epifcopi in propria civitate manen-
tes communi cum fuis clericis menfa utcrentur. In Turon. III. an. 8x3.
C. J. Parco dr modico cibo contentus fit Epifcopus; can. 6. Peregrin's &
pauper es convive, fint Epifcoporum .-quod & in Aquifgran. II. an.Sitf.c. 3.
videtur efle ftatutum. In Concil. Turon. III. c. 13. de Canonicis &
clericis civitatum qui in Epifcopiis converfantur, ut in claufiris habit an-
tes fimul omnts in uno dormitorio dormiant, fimulque in mo reficiantut
ref'Sorio.......... viSum de veftitum juxta facultatem Epifcopi accipiant,
See. In Mogunr. an. 813. c. 9. Canonici fimul manducent dr dormiant
........... In claufiro fuo maneant, See. In Aquifgran. an. S16. c. in .
refertur textusex S. Aug. devira communi Epifcopi & clericorum, nec-
non c. 113. ubi multa pro Epifcopis argumenta meditationum. In Condi.
Mcldenfi an. 845. c. 53. dc Canonicis: In dormitorio dormiant, dr in
refeftorio comedant, &c. Hinc manarunt lolemnes ctiamnum in qui-
bufdam Ecclefiis rationcs Refeftorii, Gal. comptes du refeßoir, illuftre
vita: communis ac prifese affiduitatis, five, ur vocant, refideneix mo-
numentum. In Pontigonenfi Concil. an. 876. c. 8. Epifcopi in civitati-
bus fins proximum Ecclefis. fut clauftrum inftituant, in quo ipfi cum
clero fecundum canonicamjegulam Deo militent. Guflanv. A Canonicis
oonnullis abjectam decimo feculo vitx communis inftitutionern tradit
Trithemiusad annum 77j. Idem feculis 11. ac. n . a pfcrifque faftita-
tum teftantur aegemunt ( ut alios illiusxvi fcriptorcs taceamus ) Ivo
Carnotcnfis Epift. 60. Sc Stephanus Tornacenfis Ep. 160.
k Vatic. D . & Rem. Conftstutionem infiitutre. Id fad um late expo-
nit S. Johan. Chryfoftomus homil. 11. SC n . in ad. Apoft. ubi multa
ledor obfervabit, qux brevis nota non capit. Gratianus cauf. xz. q. 1.
inter alios profert S. Clcmenrem & Urbanum I. Pontifices Romanos. .
Sciunt dodi quantum iftisaudoritatibus fit conccdcndum. Textullianus
• in Apolog. c. 39. Omnia, inquit, indifereta funt apud nos prefer uxo-
res. At ifta propofitio reftringenda eft. Nam Tcrtulliani tempore non
erat inter Chriftianos rerum möbilium ac immobilium communio; non
poueffiones vendiderant; non omnem pecuniamad Epifcoporum pedes
pofuerant. Id ccrte fat is innuit paucis ante lincis , ubi de area & de
ftipe quam quifque fi modo velit, & fi modd poflit, apponir. Ergo tan-
tdm indicat operacionem diiedionis, reique cum egcnisfraternamcom-
municationem; De more nafeentis Eeclefix duo adnoto: 1. pccunias, res
return pretia non fuifle in manus Apoftolorum data , fed ad pedes pofi-
ta: ferutate myfterium : z. iftam communera vitam aut paucorum fuif-
fc, aut paqcos dies perdurafle, dum Jefu Chrifti calebat cruor, & fcrvebat
recens in credentibus fides, ut loquitur S. Hieronymus ad Dc-
metriadem Julianx filiam. Sic apud S. Auguftinum dc moribus Ecch
' Cathol. c. 33. nonnullx focictates in communi vivebant : laudabiie qui-
dem Chriftianorumgenus, fed à vulgari vita remotiflimum, &*cipubl.
commodis minds accommodatum. Gujfanv.
N o t j * a d I r t ï r a o o . II.
* In edit. Chifflet. & in Vatic. D. hxc omittuntur, & poll ultima
verba Refponf. 1. erant illis omnia communia, immediate fequitur : Si
qui vero funt Clerici See. Ita habetur in cod. Capucin. Rotomag. De-
cretales Epiftolas continence.
b In Vatic. D. quia dr de his de quibus.
c Vulgati, communiter autem viventibus. Scquiinur mfs. Vatic. D;
Turon. Rem. & Bedam à Chifflet. editum. Petiodum hanc expungen-
dam cenfet Guflanvillxus, quod nec fenfu nec phrafi Gregoriana°fit,
Addit de quatuor portionibus jam adlum efle ; unde-fuperfluum videtur
de iifdem rctraâare. Periodum tarnen hanc habent mfs. Turon. Rem.
Vatic. Sc Beda.'
; d Turon. magiflro omnium d'oeente. Ita quoque legitur apud Bedam.
. N o t * a d I h t h r o o . I I I .
* De hac re jam aliquid dixi Epift. 64. lib. r. Juvat audire S. Ambro-
fium lib. 3. de Sandlis c. 1. In omnibus cupioftqui Ecclefiam JRomanam :
fed tarnen dr nos homines fenfum habemus ; ideo quod alibi reftifo fer-
vatur, dr nosreUi cuftodimus. Varios ritus fidci unitatem non Ixdere
probat Emin. Card. Bona rerum Liturgie, lib. 1. c. 6. num. z. Sc 3.
Quern locum utinam legant Rubricarii. Gulfanv.
b De vetere miffà Gallica feu de ritu celebrandx miflx in Galliisolim
ufitato , moneo ledlorem aliam à Matthia Illyrico an. 1^7. aliam ab
Hugonc Menardo 1641. pubiicatam ; urramque refert Sc comparât an-
tiquitatis Bcclefiafticx peritiffimus Carolus le Cointe Tom. z. Annal.
EccL Franc., ad an. 601. num. 19. & zo. Ex publicata ab Illyrico con-
rra récentes hxreticös multa colligunt, obfervantqqe in cjus fymbolo
legi à Pâtre Filioque Spiritum fanftum procedcre, tum Garolus le Cointe
ibid, à num. zi. ad 30. tum Guillelmus Peyratius in opere Gallico,
les antiquit ex. de la Chapelle du Roy, lib. z.cap. 18.19. zo. zi. zz 13.
Relatam ab Illyrico efle veterem miflam Gallicam idem Peyràtius affirmât
, nonnullas ejufdcm rubricas exporiendo c. 10. & feqq. Negat
Emin. Card. Bona rcrum Liturgie.!. 1. cap. iz. Gulfanv. Vide Mabillo-
nii Prxfat. adlib, de Liturgia Gallicana,& cam quam Mcnardus prxfixit
libro Sacram. Porto cùm toties mijfa his in Epifiolis occurrcrit, fortalle
absrenon erit obferrare cam i dimiflionefic diiftam. Apud Alcimum
Avitum Ep. 1. A cujus proprietyefermonis in Ecclefiis palatiifque five
pretoms, mijfa fieri pronuntiatur, citmpopulus ab obfervationc dimitlh
tur. Vidc notas Sirmondi ad hunc locum.
c Turon. ad fidem nova.
d Idem codex, in confuetudine dijpone.
Liber X I. îndi£tione IV. 11^4
l i r a
alii qui hac in tt e’x. inopia delinquunt. Unde ne- A
c e fte eft ut quidam damnis, quidam,vero verbe-
ribus, & quidam diftri&iùs, quidam verb lcviùs
corrigantur. Et cùm paulö diftridius agitur, ex
caritate agendum eft, Sc non ex furore : quia ipfi
hoc pra:ftatur qui corrigimr, ne gehenna: ignibus
tradatur. Sic enim nos fidclibus tenerc dlfcipli-
nam debemus , ficut boni patres carnalibus filiis
folcnt : quos Sc pro culpis verberibus feriunt, Sc
tamen ipfos quos doloribus affligunt, habere hc-
redes quærunt : Sc qua: poffident, ipfis fervant,
S e x to interrogotio A u g u flin i.
Ufque ad quotam generationem fidèles <lebeant
cum propinquis fibi conjugio copulari : Sc
novercis Sc cognatis fi liceat conjugio copulari.
Rejponfio beoti Gregorii Papa.
ft Quxdam terrena lex in Romana Republica
permittit,c ut five fratris, five fororis, feu duorum
fratrum germanorum, vel duarum fororum filius
Qui ftinl in
contrahendo
prohibit) granitatis
Sc
Grat. iS- q. ;
e.zo. Quxdax
quos irati infequi videntur. Hæc ergo caritas in & filia mifeeantur. Sed experimento didicimus
, mente a tenenda eft ; Sc ipfa modum corredionis
didat, ut mens extra rationis regulam omnino
nihil faciat.
Addis ctiam ft quomodo ca quæ furto de Ecclefiis
abftulcrunt redderc debcanr. Sed c abfit quod
Ecclefia cum augmenro recipiat quod de rebus
terrenis videtur amittcrc, d Sc lucra de damnis
quærat.
Q u in ta interrogotio A u g u flin i.
Peto an debeant duo germarii fratres fingulas
fororcs accipcrc, qua: funt ab illis longa progenie
generate.
Pefponflo beoti Gregorii P apa.
Hoc fieri modis omnibus licet. Nequaquam.
enim in facris eloquiis invenitur, quod huic ca-
pitulo contradicere vidcatur.
ex tali conjugio fobolem non pofle luccrefcere.
Et fecra lex prohiber cognationis turpitudinem
revelare. Unde necefle eft d ut jam tertia vel
quarta generatio fidclium licenter fibi jungi debeat.
Nam c fecunda quam diximus, à fc omrii-
modo debet abftinere. Cum noverca autem milr
ceri, grave eft facinus, quia Sc in lege feriptum
eft : Turpitudinem patris tut non revelabts. Neque
enim turpitudinem patris filius revelare poteft :
fed quia in lege feriptum eft : Erunt duo in carne
una i qui turpitudinem novcrcæ , quæ una caro
cum pâtre fu it, revelare præfumferit, profe&ô
C patris turpitudinem rcvclavit.{Cum cognata quoque
mifeeri prohibitum eft, quæ per conjundio-
nem priorem caro fratris fada eft. Pro qua re
etiam Johannes Baptifta capice truncatus eft, Sc
fando martyrio coronatus. Cui non eft didum j
ut Chriftum negaret : g Sc tamen pro Chrifti co'n-
« Vulgati tf ltvan*‘* eß- Et 't/e rnodus cerreSlionis dittat. Sequimur
laudatos mis. Sc Bedam.
*> Apud Gratianum loco affigoaro legitur , quo augmento , quam
leftionem confirmare videtur S. Gregorii relponfio, abfit quod Ecclefia
tum augmento. .
* Alius nodus difficilior, quem rcccns auftor in libro de ufura fatis p. rum autem fratrui
commode feripto Gallicè pag. z j9. propofuic-: an pecuniam in poenam ■ *-' poßunt. Vivebar ai
dilatx folutionis debitori imperatam poffir creditor fine ufurx labe reci-
pere. Videntur, inquit, fanfti Patres & fummi Pontifices id improba-
re. Ego quidem de jure non dilputo, aliquot tantum momenta profero ad
rem iftam qux faciunt. Initio 6. Icculi, fi penes Gratianum fides, Johannes
Papa I. In antiquis, inquit, Ecclefia. ftatutis decretum eft, ut qui aliéna
invadit, non exeat impunitus, fed cum multiplication omnia reflituat.
Unde 8c in Evangelio feriptum eft : Quad fi aliquem dtfraudavi, reddo
quadruplum. Et in legibus leculi : Qui um fUrripit alienam, See. Innuit
c. 10. ibidem ex Eufcbio. Refertur hie textus cauf. iz.Jq. z. c. 7. S. Gregorius
ibidem c. 8. Sc 9. falso citatus ex Ep. 33. lib. 4. adfert legem fe-
culi vulgarem : Qu} prior eft componat folidos nongentos :fequaces, unuf-
quifque folidos offoginta ; fi vero incendium fccermt, novies tantum
componant; fi verb pradam fecerint, in quadruplum reftituant. Miror
correftorcs Romanos hanc citationem rcliquifle. Aliam legem indico
de facrilegis à Johanne PP. VIII. Gothicis legibus additam in Concil.
M M “ "
five ex duolus fratribus, five cx duabus fororibus, five ex fratre dr fi>‘
tore nati funt. Et ex eo matrimonio editi, legitimi, dr ft*** patribus fuc-
cejfores habeantur. Datum, See. Ad finetn 4. leculi regnatc cceperunt
Arcadius & Honorius hujus legis au&otes. Thcodofius eorum parens
cqntrarium feiverat, ut no taut periti juris, teftaturque S. Ambrofius
Epift. 48. At jus prifeum iftiufmodi conjun&ionibus favebat. In Infti-
tutis Juftiniani lib. 1. tit. 10. de nuptiis §. f. lie legit Cujacius; Duo-
fratrum vel fororum Uberi , vel fratris & Jororis, jungi
vebat autem Juftinianus circa medium fexti leculi. An idem
Eeclefix, qui fuit Imperatorum fenfus, quxritur. ApudS. Ambro-
fium Ep. citata , lege divina prohibitum eft patrueles fratres convcni-
re in conjugalem copulam, qui fibi quarto fociantur gradu. Hie nodus
, quem non eft hujus loci folvere. S. Auguftinus lib. 15. deciviti
Dei c. 16. yiri, inquit, forores fuas conjuges acceperunt antiquitus com-,
pellente necejfitate, quod faclum eft damnabilius religion projiibente.
Turn de confobrinorum conjugio propter gradum propinquitatis fratemo
gradu: proximum quam faro per mores fiebat quod fieri per leges lice-
bat, quia id nec divina prohibult, dr nondum prohibuerat lex humana.
Hlc nodus alius quem Ludoyicus Vives in nujus loci commentario
ftringic , quemadmodum Petrus Nannius locum Ambrofii exponit in
notationibus ad tomum 5. At ccrte hi duo Pattes (än&ifluni non ex-
ponunt legem ullam canonicam ea de re latam. Hinc condudunt nonnull
i prioribus feculis Regum fuifle, non Pontificum, de matrimonii
^ impedimentis ftatuete. Addit S. Auguftinus loco cit. morum limite pro-
878. ex Sirmondo, ubi de Juftiniano & Carolo, refer- r hibita fuifle quxdam conjugia. Gujfanv.
|. 4. c. zi. cum aliquot aliis ejufdcm argumenti. In Tro- " ‘ Vatic. C. ut five fratet dr foror,feu. Confcntit Beda.
Canoniftas appello , qui nos doceant hiftotiam impedimentotuin
■ matrimonii five imped ienrium, ut vocant, five ditimentium : quo Pon-
tifice excogitata , adulta , arflata, laxata , per totum orbem fpatla. E-
quidem ulum hodiernum agnolco, admitto : de jure non dilputo ; in
faftum inquiro, & per fingulas xtates difeurro, canones ferutaturus.
Aliquos mihi videre videor cauf. 30. multq plures cauf. 35, alios extr.
de cognatione fpirituali, de tonfang, dr affmii. See. cos tantum felrgo
ad rem, de qua hlc agitur, qui faciant. Primiim natura duee aliquot
impedimenta injedla funt; tum qux decerent attendentes homines, ra-
tione magiftra, nova quxdam induxerunt, aut fuis Ipontaueis moribus,
aut lege lata qux morem corrigerer, aut firmatet. Non ubiqne
terrarum mos idem invaluit: qux in Gallia irrita erant, alibi vigebant
conjugia. Diu itaque poftquam flu&uatum eft, tandem ad leptimum ufque
p gradum pervenerunt: immo Sc varia afflnitatum genera, primum, (e-
eundum , tertium adinvenerunt, qux poftmodum comprimere opus
fuit. Ideffecit Innocentius III. incelcbricap. Non debet, extr. de con-
fang, dr affinit-fagicDtemque longids propitaquitatem ad quartum gradum
revocavic. Gujfanv. Sancli Gregorii xrate quis fuerit ulus deefarat ip-
fe ad Feliccm Mcflanenfcm Epilcopum feribens lib. 14. Ep. xz. his verbis,
qux apud Johan. Diac. lib. z. c. 38. leguntur : Nec ea intentione
hac iflis ( Anglis) mandavi, ut poftquam firma radice in fide fiterint
folidari. . . . . infra ajfinitatis lineam, id eft ufque ad feptimam genera-
* Secundum quafdam ediciones de prima Sc lecunda dubitabatur, vel,
ut vulgo loquimur , de primo ac (ecundo gradu. Gujfanv.
( Cognatam explicat de fratris uxore,.Gall. belle-feeur : non ita vulgo,
Vide cauf. 3$. quxftionem f. aut fi vocat, confule Jurifconfultos
D D d d iij
,. de facrilegorum pcena: O;
mobiles fifeo Regis focientur, vel Ecclefia, cujus res,
See. Glofla caniJO. cauf. xz. q. z. ait pccnam dccupli ftatutam advet-
sus furcs in lege Lombarda, Gothica, & Salica , non autem in Romana.
z. Reg. n . verf. 6. Ovem reddet in quadruplum , juxta Exod. zz.
verf. 1. In quem locum videTheodoretum, ac S. Thomam 1. z. q. 105.
art. z. ad 9. Sc z. t. q. fit. art. 3. 8c 4. Zachxus Luc. 19. dequadruplici
reftitutione fpondec. Aecipicncibus non video rcligioncm injeftam de
ufuta, nec reprehenfos juaices quafi ufurarum patronos, fiquandocul-
pam , indicia pecunia , puniunt. Gujfanv.
d Tuton. & Vatic. D. dr lucra, vel dr lucrum de vanis.
“ Non una fuit omnium feculorum praxis in ptohibendo conlangui-
neorum conjugio, ut apparet cauf 35. q. z. Sc 3. Olirn prohibitio feptimo
gtadu fuerac circumfcripta : fed in Lateran. Concil. fub Innoc. HI. ad
4. redadla eft. Indulget tamen hlc S. Gregorius Anglis recins ad fidem
converfis, ut in tertia generationc copulencur. Multi codices habcur, in
4. vel j. quod notarunt Gratiani corredlores cauf. 35. q. 3. c. zo. qudm
locum leftor conlulet. Videat etiany Gregorium II. Bp. 9. ad Bonifamplatibus
mibus tamen Bedx legitut m m
neratione. Guflanv.
b Hie textus paflitfi ab audloribus quibufcumque citatur ex S. Greg.
Innuitur autem ex Cod. lib. j. tit. 4. de nuptiis lex 19. qux fic habet:
Celebrandis inter confobrinos matrimoniis licentia , legis hujus falubrita-
te indulta eft , ut revocata prifei juris autloritate, reftinciifque calum-
niarum fomentis, matrimonium inter confobrinos habeatur legitimum,
»