tam Clericorum cuftodiendam nulla eft, fed tan- A
tummodo foîum fe Clericis fuis b dominum exhiber.
Ulcimum vero eft, quod tamen pondère ela-
tionis primum, quia de ufu pallii extra Ecclcfiam :
quod decenbrum meorum temporibus facerc
c numquam prxfumfic : numquam a dccefloribus
cjus præfumtum eft, ficut refponfales noftri tef-
tantur (excepto fi reliquiæ condcrencur: quod tamen
de reliquiis, unus tantummodo potuit inve-
niri, d qui dicerct ) meis diebus in defpedum
meum cum fiimma audacia non folum facicbat,
fed etiam frequentabar.
Ep 1 St o l a XVI.
■ r ■ Ad Datianum Epilcopum.
Amice rogat ut fibi affliüo compatiatur.
Gregorius a Datiano Epilc. Metropolitano. 1
SCripta dulciffimx de cordis ulnis omnibus am-
pledendx veftrx Beatitudinis, triftis accepi,
lxtus relegi. Quis enim in hac terra non lugeat,
qua: Barbarorum' gladiis tradita , pene jam non
habet qui in ea vivant, de tamen habet quotidie
Ex quibus omnibus invenio, quia honor Epif- ® qui moriantur ? Sed in quantalibet triftitia, quem
copatus torus foris in oftenfione eft, non in men-
te. Et quidem omnipotenti Deo gratias ago : quia
co tempore quo ad me hoc pervenit, quod ad au-
res deceflorum meorum numquam pervenerat,
Langobardi inter me &: Ravennatem civitatem
pofiti fuerant. Nam oftendere forfitan homini-
e bus habui, quantum c fcio cfle diftridus.
Ne autem credas quia ego Ecclefiam tuam in
f aliquo gravari aut minui volo : recordare in f Mif-
farum Romanorum folcmnibus ubi Ravennas
Diaconus ftabat, dc require ubi hodie ftat
non veftrx Epiftolx in gaudium exuitationis ex-
cuterent ? in quibus cum oris efficacia, cum prx-
pollcntis fapientix ingenio mi hi medullitus lo-
quebatur non carnis lingua, fed caritatis. Quia
verb ego dc fonte veftrx feeuritatis hauriens, ex .
aliquanto lxtificatus fum: vos quoque rogo, nof-
trx triftitia: ludum tangitc, dc afflidionem nof-
tram in vobifmetipfis magiftra caritate pertrahi-
te. Neque enim noftri mceroris fordes mundabi-
tis, nifi ipfi quoque per compaflionem manum vc-
ftri cordis inquinetis. Nam fordida vafcula , uc
cognofces quia Ecclefiam Ravennatem honorare C inquinatione terra: careant, cum terra mundar
defidero. Sed ut quicumque quodlibet ex fuper-
bia arripiat, hoc ego tolerare non pofliim. Tarnen
hac de re jam Diacono noftro Conftantino-
polim feripfi, ut per omnes , qui fub fe ctiam tri-
ccnos dc quadragenos Epifcopos habent, require
s debeat. Et ficubi ifte ufus eft, ut in litaniis
cum palliis ambulent, abfitut per me Ravenna-
tis honor Ecclefix in aliquo imminui yidcatur.
Hxc ergo omnia qux fuperiùs dixi, Frater ca-
riifime, recogita ; diem tux vocationis attende ;
quas rationes de farcina Epifcopatus redditurus
es, confidcra. Emenda illos mores notarii. Vide
quid in lingua , quid in adu Epifcopum de-
ccat. Efto totus purus fratribus tuis. Non aliud
loquaris, de aliud in corde habeas. Nec appetas
uUra videri quàm es, ut poffis ultra effe quàm vi-
deris. Crede mihi, quando ad hunc locum ve-
ni, tantx deliberauonis fui tantxque caritatis circa
Frater nitatem tuam, ut fi cam dem caricatem
meam cuftodire voluiflcs, adhuc talem fratrem,
ficque tc pure diligentem, tibique omni devo-
tione concurrentem numquam inveneras •. fed co-
gnitis verbis ac moribustuis, fatcor, refilui. Rogo
ergo per omnipotentem Deum, emenda om- E
nia ilia qux prxmifi, maxime duplicitatis vitia.
Pcrmitte me amare t c , dc ad prxfentem dc ad
fiituram vitam utile tibi elfe poterit ut à Fratribus
ameris. Ad hxc autem mihi non verbis, fed
moribus refponde.
folent : de vos fi parumper ad curam noftram vefi
trum animum ducitis, ut nobis opitulari valeatis,
quafi cum luto lutum mundatis. Sed quia hoc
operando fimul dc orando agitis, fi quid pro nobis
in vobis terrena adio inquinat, ftatim b aqua b
orationis lavat. Quia enim fi quid patitur unum
membrum, compatiuntur omnia membra, com-
patiendo lâboribus noftris oftendite quia unum
fumus. Narrare enim mala qux extrinfecus dc
intrinfecus patior, epiftolari brevitate prohibeor.
Sed communis filius Sabinianus Diaconus veftrx
^ dulciflimx Sanditati curanda vulnera noftra ape-
riet : fed ex opere fupernx gratix fubfequentc fa-
lute cognofcat quia medicus eft qui vulnus vi-
det. c Puèros verb Epifcopo fimiles non tranf- c
mitto, nifi prius cum omnipotentis Dei, dc Bea-
titudinis veftrx folatio à terrenis implicationibus
exiitus ipfe Epifcopus fuero. Quando enim me
apud meipfum invenero, tunc foris mci fimiles
videlicet deformes quxro.d Data x. Kal. Januarii. i
EP I ST OLA XVII.
Ad Cyprianum Diaconum.
Dolet de Maximiani Epifcopi obitic. Johannem Catancnfcm
Archidiaconum in fucceßorem indicat.
Gregorius Cypriano Diacono.
A Mariflimas tuxDiledionis Epiftolas de dom-
ni Maximiani obitu * menfe Novembris fuf- :
t> In Norm, dominium.
c Vulgati, numquam quifquam pnfumfit, mutato contra mis. fi-
dem fenfu. Nam Gregorius ait Johannem numquam fub aliis fummis
pontificibus id præfumfiflc, feu ejus Praternitatcm minime ufâm pallio
in litaniis ; & in cxculis fenfus eft nullum ex Johannis antccefloribus,
imo neminem umquam deceflorum Gregorii« temporibus, id fibi af-
fumfifle.
d In recent, vulgatis, qui meis diebus in defpeftum , omiflo verbo,
diceret, unde labefaftatus fenfus.
• Ita vet. editi cum omnibus mfs. Vatic. Norm. Corb. See. ubi recent.
habent, diferetus. Diftritlus Me idem eft ac, feverus.
f Excufi, Mijfarum JRomanarum. Sequimur ttes Vaticanos, plcrof-
que Norm. & alios nonnullos.
N o t a a d ' Ep i s t . X V I .
a In indice Colleftionis Pauli Diaconi legitur, Domitiano. Extant do*
Epiftokead Domicianum Mçlitiu* Epilcopum Mauricii Impcrat. cognatum,
qui inutriufque Epiftol* fcilicet 67. libri in. & fo. 1. x. inferiptio-
ne dicitur Epifcopus Metropolitanus, tit hac in Epiftola Datianusvel
Domitianus. Epifcopus hie aliquando Conftaminopoli degebat, ub
Sabinianus Cum ipfo erat collocuturus ; quod Domitiano congrui'
p quem Imperator in aula retinebat, ejus confiliis mens. Tam Dati
num quàm Domitianum in intimis Gregorii fuiflè liquet ex fcripti
ad eosEpiftolis. Sic incipit Ep. 67. libri nr. Scripta dulcijfime. & fu '
vijf. Beatitudinis veflra. Et 50. libri x. Qjiàm magna caritatis fit intne
te veflra finceritas. Hæc fané maximè conveniunt cumhujufee Epifto
1* exordio : Scripta dulciffima dp cordis ulnis omnibus amphtlenda ve
firs. Beatitudinis. Ex his omnibus pene conficitur, Datianum hunc cum
■ dem elle ac Domitianum. Nomen tarnen mutare noluimus , quod
folus index Colleftionis Pauli habeat Domitianum. Hxc autem Epit-
tola defideratur in mfs. Anglic. Norm. & plerifque : cam contulimus ad
duos Vaticanos A. & D. ad Colbert. & ad Collcólioncm Pauli.
P Colb. aqua orationis lava.
74t Liber V. Indi&iohe XIIL 742.
cepi. quidem ille ad premia dcfidcrata perve- A veftigia Dominorum tranfinifefat y Miftarüm vo*
jfiic 3 fed lilfelix populus Syracufanx civitatis lu-
gendus eft t qui paftorem talem diu habere non
meruit. Proinde Dile&io tua follicitudinem ge-
rat, ut in eadem Eccfefia talis debeat ad ordinan-
dum eligi, qui poft domnum Maximianum ejuf-
dem regiminis locum non videatur immerito for-
tiri. Et quidem credo quod Traianum Prcfbytc-
rum maximPpars eligat, qui, ut dicitur, bonx
mentis eft : fed quantum fufpicor, ad regendum
locum ilium idoncus non eft. Tltmen fi melior in-
veniri non valet, dc ipfe nullis criminibus tenebifcUm
folemnia celebrarc prohibuit; Poft ejus
vero obitum, cum indignus ego ad Ecclefia: re^
gimen adduiftus fum, dc ante per alios Reiponfe-
les meos, dc nunc per communcm filium Sabi-
nianum Diaconum alloqui Fraternitatcm vcl^
tram ,uc a tali fe prxfumtionc compcfceret, noti
equidem feripto, led nudo fermone curavi; Ec fi
cmendare nollcs, eum Miflarum folemnia cum
Fraternitatc veftra celebrare prohibui, ut Santti-
catem veftram prius fub quadam verecundix re-
verentia pulfarcm : quatenus fi emendati nefantiir
involutus, condefcendi ad eum, cogcnteni- B dus ac profanus tumor verecundè non poffet
mia neceflitate, poteft. Si autem mea voluntas ad
hanc eledionem qüxritur , tibi fecretö indico
quod volo: quia nullus mihi in eadem Ecclefia
poft domnum Maximianum tam dignus videtur
quam Johannes Archidiaconus Catanenfis Ecclc-
fix. Qui fi fieri poteft ut eligatur, credo quod a-
pta valde perfona inveniatur. Sed ipfe quoque
prius de criminibus , qux impedire poftunt, a
te fecretö requirendus cft. A quibus fi liber inventus
fuerit, cligi jure poteft. Quod fi fadum
fuerit, etiam frater dc coëpifcopus nofter Leo
tunc ad ea debuiffec , qux funt diftrida , atque
canonica perveniri. Et quia refecanda vulnera
priüs leni manu pal panda funt: rogo, deprecor *
dc quanta poffum dulcedinc expofeo, ut Frater-
nitas veftra cundis fibi adulantibus, atque erro-
ris nomen deferentibus contradicat,nec ftulto ac
fuperbo vocabulo appellari confentiat. » Verè c-
nini flens dico, atque ex intimo vifeerum dolore
peccatis meis deputo, quöd illc meus Frater
nuncufque ad humilitatem reduci non valuic j
qui ad hoc in Epifcopatus gradu conftitutus eft,
t b ceffionem facere debebit, ut liber ad ordinan- C ut aliorum animas ad humilitatem reducat : quod
dum poflit inveniri. Hxc ergo Diledioni tux indicare
curavi: tux jam follicitudinis intererii?, uc
omnia follicice circumfpicias, dc ea qux funt Deo
grata, difponas.
E p i s t o l a XVIII.
Ad Johannem Epifcopum.
Quid cum Johanne turn ipfe, turn dccejfor Pelagi
ob ufurpatum Epifcopi univerfalis titulum. Ab
hoc ut abftineat rogat, multifque urget momtntis. Ca-
vthdum ipfi ab adulatoribus.
Gregorius Johanni Epifcopo Conftantino-
politano.
EO tempore quo Fraternitas veftra in facer-
dotalcm honorem proveda eft, quantam Ec-
clefiarum pacem atque concordiam invenerit, re-
colit. Sed quo aufu, quove tumore nefeio , novum
fibi conata eft nomen arriperc , unde omnium
Fratrum corda potuiflent ad fcandalum
pcrvenire.Qua in re vehementer admiror, quia ne
ad Epifcopatum venire potuiffes, fugiffe velle te
ille, qui veritatem docct alios, femetipfum do-
cere , nec me quoque deprecante, conlenfic.
Perpende, rogo, quia in hac prxfumtionc temc-
raria, pax totius turbatur .Ecclefix, dc gratix con-
tradicitur communiter omnibus effufx. In qua
nimirum ipfe tantùm crefcere potcris, quantum
penes temetipfum decrevcris. Tantoque major ef-
ficeris, quanto ce à fuperbi dc ftulti vocabuli u-
furpatione reftringis. Acque in tantum proficis,
in quantum tibi non ftudueris derogando Fratribus
arrogare. Humilitatem ergo , frater carifli-
Dmc, totis vifceribus\dilige, per quameundorum
Fratrum concordia, dc fandx univerfalis Eccle-
fix unitas valeac cuftodiri. Certè Paulus Apofto-
lus cum audiret quofdam dicere •. Ego fum Pauli ,
ego Apollo , ego 'verb Cepha : hanc dilacerationem
corporis Domini, per quam membra ejus aliis
quodammodo fe capitibus fociabant, vchemen-
tiflimc perhorrefeens exclamavit, dicens : Nurn-
quid Paulus pro nobis crucifix us cfiy aut in nomine
Pauli baptiz.ati efiis ? Si ergo ille membra do-
mini ci corporis b certis extra Chriftum quafi ca- 1
pitibus, dc ipfis quidem Apoftolis fubjici partiamemini.
Quem tamen adeptum ita exercere de- E liter evitavit : tu quid Chrifto , univerfalis fcilifideras,
ac. fi ad eum ambitiofo defiderio cucur-
rifles. Qui cnim indignum te efle fatebaris, ut E-.
pifeopus dici debuifles, ad hoc quandoque per-
dudus es, ut defpedis Fratribus, Epifcopus appetas
folus vocarl. Et quidem hac de re fandx
memoriæ decefloris mci Pelagii gravia ad Sandi-
tatem veftram feripta tranfmiflfa funt. In quibus
Synodi, qux apud vos de fratris quondam de coë-
pifeopi noftri Gregorii caufa congrcgata eft, pro-
pter nefandum clationis vocabulum, ada difïol-
Yit : de Archidiaconum, quem juxta morem ad
cet'Ecclefix capiti, in extremi judicii es didu-
rus examine, qui cunda ejus membra tibimet co-
naris univerfalis appellatione fupponere ? Quis,
rogo, in hoc tam perverfo vocabulo, nifi ille ad
imitandum proponitur, qui defpedis Angelorum
legionibus fecum focialiter conftitutis , ad oilmen
conatus eft fingularitatis erumpere, ut dc
nulli fubeffe, de folus omnibus prxeffe videre-
tur ? Qui etiam dixit : in calum confcendam, Jù- i
per ajbra cali exaltabo folium meum. Sedebo in mon-
i te tejlamentiy in lateribus Aquilonis. Afcendam fu-
V-atic. A. puero Epifcopos fimiles. Legitur etiam ia Colb. Pueros
Epifcopos fimiles.
Ia Vatic. D. Data x. Kalend. Januarii India, iz i . In Colbert.
v*ta Ai» Kalendarum Januarii. Ita ctiam in Collet. Pauli; fedaddi-
, India, tie.
N o t « ad E p i s t . XVII .
* Quatuor Vatic. & alii, Menfe Novembrio. De Maximiano futd
egemus in vita S. Gregorii. Ubi; docebunt indices.
Tam erant Clerici liiz Ecclcli* addi£U, ut ne cos quidem in Epif-
copos altcrim Ecdcfi* fa* eflet cligcte, iuU milfiouc* obteata, five,ut
vocant, ceflione. Vide fbrmulam cellionis tomo i . Conciliorum Galliz
pro Annone Clerico: Commendatum ergo eum curt, veftra Jufcipitt, &
noftris ex partibus abfolutum in veftrarum ovium ttumero cuftoditt, &c.
Idem de Wilfrido Diacono , de Bernone Acolytho, & Arnegifo Prelhy-
tero, & aliis. De Leone Hpifcopo Catancnfi lib. 3. Epilt. 34. nunc 1- 4.
Ep. 3<f.
N otjk ad Bp i s t . X V I I I .
* Vatic. D. & Rem. verb enim infelix dico.
b Vatic. A. Si B. citirit extra chriftum tapitibus.