3Ï43 Gregorii Regiftri Epiftolarum i ï 4 4
Atque ideo major nos dc trifticia veftra moeror A Prjeterca Monachis quos ad reverendiffimum
invafcrat, ne forcalTe prolixi lu&us affli&io affi-
<luo cor vcftrum dolore pulfaret, & vicam gemi-
tibus oncraret. Scd fufeeptis Caritatis veftrx epi-
ftolis, optaco hinaus gaudio confolati, atque om-
nipocenti Deo gracias egimns , c quia & unani-
micacem veftram incolumem, &; animum ad con-
folationcm rediiffe cognovimus. Ncc enim aliccr
de vobis fucrat xftimandum, nifi quia quidquid
adverfitatis cifet | facerdotali fine dubio patiencia
vincereris.
fratrem &: coepifcopum noftrum Auguftinum
tranfmifimus, caritatem fuam Fraternitas veftra
ut confucvit, impendat : & ica eis tarn per fc
quam per alios quos potucrit ad proficifccndum
(olatiari ftudeat: ut dum vobis providentibus nul-
las illic difficultatcs vel moras habucrint, & nos
quod de vobis confidimus fentiamus, & Dcus vobis
omnipotens pro converfione animarum, pro
quibus tranfmiffi funt, fuam fct. gratiam recompen-
Qualiter practerea in abfeindenda fimoniaca
hxrcli Fraternicatis veftrx zelus olim exarferit, B
bene recolimus.lTndc hortamur ucoperam ftudio-
ïîùis impendences, diftri&a inter alia qux feripfi-
mus,Concilii definitione damnctur:quatcnus dum
voluntatis noftrx intentio follicicudinis veftrx
fuerit ope compléta, &: omnipotenti Deo oblatio-
nem gratiffimam de vitiorum correptionibus offc-
ratis,(1 & aliorum xdificationem qualiter in vobis
paftoralis officii cura fulgeat, oftendatis. Expc-
rientia autem vitx veftrx nos provocat, quam
valde mulris prxemincre cognovimus, ut de vo- C
bis hac in re grande folatium prxfumamus. Et
ideo c favorem veftrum ficut Deo au&ore coe-
piftis, cxplete :ut bona qux in vobis re&aintcn-
done ccepca funt, juvante Deo Creatore omnium
rc&iùs impleantur.
E p i s t o l a LVIII.
Ad diverfos Epifcopos Gallic.
Commend at Monachos in jlngliam ad Auguftinum e antes.
Gregorius aMennae bTelonx, Sereno Maf-
filia:, Lupo c Cabilloni,d Aigulfoc Meeds,
Simplicio Parifiis,f Melantio Rotomo,
& g Licinio, Epifcopis Francorum a paribus.
Licet Fraternitatem veftram fufeeptiofficii cu*
ra commoncac, utreligiofis viris, & prxci-
pue in caufa animarum laborantibus, omni debeat
adnifu concurrere : non tamcn ab re eft, fi
follicitudinem veftram epiftolarum noftrarum fera
editis legatur , qui & humanité
d Al. & ad alioi
• In cxcufisferv
Nc
xdificationem, ut habent editi, at pauci mfs.
t vefirum, rcluftantibus mfs. pene omnibus.
TA AO Eh s t . L V I I I .
* I ta paffim mfs. antiquiores Sc emendatiores. In tertio Colbert, pro
Telont legitur Tolofano ( quod etiam habent cxcufi plurimi ) 8c Leon-
tio pro Licinio. In vereri Colb. pro Cabilloni o.ccurrit Cavalon. In duo-
bus veteribus Colb. Rotomo vel Rotumo. In ceteris Rotomagenfi. Alias
varias lcöiones mfs. affêremus, fingula tituli nominative Epifcoporum
vel civitatum expendendo. Ceterùm depravatam foiflé banc cpigra-
phen , aliorumve, prater Mennam, Epifcoporum nomina incarne addi-
ta feribit Cointius Annal. Ecclcf. Franc, an. 598. num. 5. & an. dor-
num. i. Duobus nititur argumentis. Argumentum prius ex eo fumit
quod in perantiquo Regefto Gregorii ita concepta fit ilia épigraphe :
Aiennx Tolozano & pluribus aliii Epifcopis Gallic. Quam, inquit, fere
Iccura font edmones Erafmi, tum Parif. an. 1J18. & 1513. turn Nivell.
an. 1591. At integram epigraphen exhibent omnes fere codices mis.
in quibusMennasTelonx vel Telonnælegitur, deindcaliinominantur
Epifcopi. Praterea non in antiquis membranis, fed in urio dumtax.it aut „
in altero codice mf. ex recentioribus legitur Tolofano. Pofterius argumen- E dies
turn ex eopetit quod turn Aigulfus Mcttcnfis, mm Melantius Rotom. an. hae
S98. diem obiifient extremum : ncc Lupus Cabilloni federet, cùm illius ordi:
decefior G rat us, Clodovco iecundo régnante, Synodo Cabillon. fubferi- - tioni
plcrit. De Lupo dicendum potiùs cmn Sammarthanis in Gallia Chrif- fccra
tiana, Sc Bollandianis ad 17. Januarii, falli Claudium Robertum Sc dem
Johannem Chenu : atque in vulgatis catalogis Lupo præp’ofierè Gra-
tum prxmitci. Quod Aigulfum fpeâat, Mabillonius Obfervatione in
vitam S. Arnulfi Mettenfis Epifcopi, Aft. SS- tom. z. ilium oflendit non
ante an. 614. federn Metteniem iniifle. Et quidem ab Arnulfi ordina-
tionis epoeba pendet chronologia quoad Pontifices Mcttcnfis, inquit
Coincius ipfe ad annum 6n. num. 1. atqui ex ipfbmet ad annum 610.
num. 14. Pappoltts Arnulfi decefior obiit.............cum fediffet annos très,
dies 30. ad annum vero 607. num. 19. Pappoli decefior Arnoaldus obiit
cum fedtfiet annos 8. men fern mum. Igitur & Arnoaldi decefibrem Ai- -,
gulfum , ante annum 603. obiifle nihil probat; cum Mettenfcm federn I*
non ante annum 6\\. inierit Arnulfus. In Melantio Rotom. major dif-
ficultas fi tertius Glodovei annus quo S. Audoënum confiât ordinatum
illigetur , non anno Chrifti Ä46. fed 640. nt poll Hadrianum Vale-
Hum Cointius, Mabillonius, ac tandem Henfchenius fentiunt. Etenim
Romanus Audocni decefior annis 13. (édifie fertur, Hidulfbs anteRo-
manum 18. ergo ante annum 600. obierat Melantius. Vertim in Me-
lantii & Hidulfi annis fortè deceptus eft aut corrupeus Ordericus Vitalis,
utin PctrtJ, Viftricio, Silveftro, Gildardo, Flavio, Evodio,ipfum
aut erraflé, aut vitiaram fuiflé oftendit D. Francifcus de la Pommeraiein
Rothomagenfium Archiepifcoporum hiftoria. Deinde chronologia ilia
qux Clodovei fecundi annos ab Auftrafianiejus regni initio, non veto
à Dagobert! illius patris morte compurat, etfi Fredegarium habeatau-
ftorem ( quod adeo perfpicuum eft ut id, ante Hadr. Valefium, nemo
perfpexerit ) indubia non videtur, quamdiu infoluta tot in contra-!-
riuroftant argumenta apud Cbifflet. diflert. de annis Dagoberti. Certè
argumenti illius vim, quod ex fanftor'um Audocni & Eligii ordinatio-
ne fumitur, fruftra infringerc conati funt Valefius, Cointius, & Hen-
lcbenius, fatente Mabiilonio in Prxfat. ad quartum fecuL Bcnedift.
num. 101. fruftra Mabillonius ipfe qui Cointii refponfionem edm appro-
bafiet in Prxfat. ad fecundum ficul. Benedift. eamdemque in Prafat,
ad quartum ficul. reprobaflet, tandem edm non occurreret melior , ad
ipfam recurrit in diflertatione fingulari dc anno mortis Dagoberti priroi,
D ^ CIodo,rci /‘»»««.Analeft. tom. tertio. Sed iilam Cointii relponfioncm
inrifte confiitat Henfchenius in Exegcfi prxliminari ad tom. tettium
Aprilis c. 1. num. 3. En aportilfimum illud S. Audoeni teftimoniurn
lib-. 1. de vita S. -Eligii c. 1. Convtnientes igitur fimul in civitatent Ro-
totn. quarto-decimo diemenfis tertii. ( qui Malus crat.ut confenttunt eru-
diti j tertio anno Clodovei juvencuti adhuc Regis, die Dominica ante Li-
tanias , inter catenas ptpuli, inter choros pfallentium , confecrati fit-
mus gratis ab Epifcopis pariser Epifcopi, ego Rotomagi, ille verb No-
viomi. Ex quo inviftum iftud inftituitur argumentum. Eligii Sc Audoeni
ordinatio contigit anno Clodovei juvenculi Regis tertio, quo lit-
tera Dominicalis crat A. Pafcba die 9. Aprilis, Afcenfio 18. Maii, Dominica
ante Litanias feu Rogationes die 14. Atqui hxc omnia fimul con-
venire non pofliint nifi anno Chrifti 646. ergo is annus Clodovei ter-
rius erat. Er quidem ille ordinationis dies notatur 14. Maii in utrifque
S. Audoeni aftis,in quibus etiam utrifque legitur: Rexit autem B. Pontifex
Audoenu* Rotom. Ecchfiaman. 43. menfes 3. & dies decem; no-
nagenarim migravit ad Chrifium fub die none Kalend Septemb. Is eft
Augufti qui a 14. Maiidiftat 3. menfibus & diebus 10. Atque
nac racione certiflimum eft Audoenum & Eligium die 14. Maii fuifle
ordinatos, neque banc diem expungi pofle aut fiparari a die conficra-
tionis , quod tentavit Carolus le Coiptc, afierens illos die n . Maii con-
ficratos. Quidni & S. Audoenum mortuumefie 31. Augufti, contra fi-
etiam Aftoium & Martyrologiorum omnium ? Aliud argumentuni}
cujus lölutionem baftenus tentavit nemo, fiippeditat cometa noraina-
tilfimus. Illius meminerc coxvus auftor in vita S. Lcodegarii, Beda lib.
4. bift. c.
llib.de R01
cornera ille qui tunc apparuit cum Hilderici tnors nuntiata fuij
quit coxvus auftor, ex Beda & Anaftafio primiim vifuseft menfi Au-
eufto anni Cbrifti 678. .igitur non ante hunc annum defunftus eft Chil-
dericus. At Childericus annis tribus Monarcbiam occupavit. Ante ip-
Paulus Diac. degeftis Langobard- lib. 5. c. 3^. Anaftafius
■ Pontif. in Dono. Poßerioris xvi Scriptorcs taceo. Atqui
film Clothar
ais i4.CIotharii decefior Clodovcus II. annis 17.
I non ante annum ^44. incccpir Clodovei II- principatus, cujus
anno 3. Cbrifti 646. ordinati funt Audocnus & Eligius. Audoenus uno
vel altero poft Romani obitum anno confecratus eft. Romanus annis 13.
Hidulfus Romani decefior annis 18. Sedem Rotom. tenuit, quam poft
Melantium anno 60z. inierat. Valefianam de anno mortis Dagoberti
primi , & Clodovei junioris fintentiam ut firmatet Mabillon.- novum
addidit argumentum in laudata fuperids diflertatione : at tanti viri pace
dixerim, levions moment! videtur argumentum illud quod inelufta-
bilc ac finiendx celebri controverfix aptiflimum cenfit. Quippe inftri-
ptionem quam in vetufto Foflatenfis Monafterii codice reperit, non gc-
nuinam illam efle qux lib. primo de vita B. Johannis Abbatis Reomcnfis
à Jona Abbate prxfixa eft, liquidé demonftrant, hinc ftili nitor in vita
ipfe ß. Jobannis à Jona confcripta, inde in Foflàtenfi inferiptione fum-
ma barbaries. Igitur vitx B. Jobannis inferiptionem à quodam certè
grammaticcs ac fortè calculatorix artis imperitilfimo intcrpolatam ac
vitiatam exhiber codex Foflatenfis.
k Telo urbs eft Celebris Sc antiqua Provincix Gallicx, Epifcopalil
fub Arch. Arelat.Mennam inter Epifcopos Tolofatcs auftor Gallix Chri-.
ftianx reccnfuit primus. Certè apparet ex catalogo Tolofanorum Ep'^*
m o
114^ _ Liber XI. Indidione IV. .
1 HJO pulfaverk ; 6 quu ficut ignis aura flante fit A nibus faciatis, ncc plus illic ptcuttiam obtincre
grandior, ita bona: mentis ftudra commendatio- quam pneccpta Dominica permittatis Nam cum
nnec pprrooffiicciiuunntt.. QQuuiiaa iiggiittuurr,, RReeddeemmttoorriiss nnooffttrni ggir a^ omnis avaritia avaritia idolorum idolornm fir fit r.fervitus,r,„-r„e quifquis hand
-
tia coopérante,tanta dc A nglorum gente ad Chri-
& maxime in dandis Ecclefiafticis honoribus vi-
ftianæ fidei gratiam multitudo convertitur, ut rc-
verendiffimus communis frater & coëpifcopus
nofter Auguftinus eos qui fecum funt, ad hoc o-
pus exequendum per diverfa loca aflerat non pof
fè fufficere : aliquantos ad eum Monachos cura
dilediffimis& communibits fiiiis Laurentio Prefomnis
Gtûl. r. ÿ.
c. xo. Cdm
gilanter non p.raicavet, infidelitatis perditioni Tub.
ilcitur, etiamfi tenere fidem quam negligit vi-
deatur. Si cut ergo contra exteriores boftes ’ ita
quoque contra interiores animarum adverfarios
ltudece effe folileiti : ut per hoc quèd Dei noC-
tri mimicis fidelitcr repugnatis, & hie feliciter
‘P“ ®? proteflione regnetis, Sc ad icterna poftmo-
bytem, Sc Mellito Abbate pravidimus tranfmit-
tendos. Et idco Fraternitas veftra eis caritatem
neeefle fuerit auxiliari feftinet : quatemis dum vo.
bis opitulantibus millas illic remorandi caufas ha-
bucrint , Sc ipfi veftra fc relevatos confblatione
congaudeant, &: vos folatiorum exhibitione in
caufa pro qua direfti funt, poflitis participes in-
veniri. . . - • , . ■
, “ um gaudia ejus duce gratia veniatis.
quaindecet exhibeac, atque itaillis ubicumque B Quanta praterea bona retoendiffimo fratri,
E p i s t o l a LIX.
Ad Theodericum Francorum Reoem. Ö
Hortaturad Synodum convocancUm, & Monachos e of dent
commtndat. ^
> Gregorius8 Theoderico Regi Francorum.
EXcellentia veftra index cordis epiftola,quanta
in vobis fulgeat cum regia poteftate pru-
dentia, ita iuculenti copia fermonis edocuit, ut
dubiumefle non valcat quidquid laudabile de vobis
fama narraverir. Et quoniam adhortationem
noftram adeo regiis animis per laudis pradica-
menta plaeuifle fignaftis, ut quidquid ad Dei noftri
& 'coëpifcopo noftro Auguftino ad Anglorum
gentem proficifcenti Excelleutia veftra prabue-
n t , revertentes ab eo quidam Monachi xetule-
runt. Unde uberes gracias references, petimus ut
j?'®. ftuoque Monachis qui ad eum direfti funt,
. fufrragia veftra copiofius pra'bere, atque cos ad
proficifeendum juvare dignemini : ùc quanto bç-
neficia veftra eis ampliùs exhibetis, tanto majo-
rem viciflicudincm ab omnipotente Deo. cui fee-
vient, expeffetis «. ,
: E p i s t o l a LX.
Ad Theodebercum Francorum Regem.
Htnatur ad Symdum congregandam & tefdem commmdat
Monachos.
Gregorius 8 Thcodebcrto Regi Francorum ,
a Ui paterna adbortationis verba libenti ani-
mo fufeipit, &: finu cordis ampleditur, e-
mendatoremfe vitiorum fore proculdubio profi-
tetur* Ex qua re fatis nos Excellentiie veftræ ceromnibus
cultum, quidquid ad Ecclefiarum reverentiam,
quidquid ad honorem pertinere cognofci- tos rcddit^bfoluta promTffioV Nam eju’s^uera
tis Sacerdotum, Sc ftud.ose ftatu., &_velitis in D idoneum ad folvendmu effecognofdmus, verba
cuftodiriN; iterata vos pro veftra mavis
mercede adhortatione pulfamus, ut congregari
b Sy-nodum jubeatis, & ficut b dudum feripfimus,
corporalia in Sacerdotibus vitia,& fimoniaeæ hæ-
refcos pravitatem omnium Epifcoporum defini-
tione damnari, atque de regni veftri amputari fipro
pignore retinemus. Itaque Excellencia veftra
Dei noftri mandatis inhærens, ftudium ad con-
gregandam Synodum pro fua mcrcedc adhibere
dignetur, ut omneà Sacerdotibus corporale vi-
tium, &: fimoniaca harrefis, qua; prima in Eccle-
fiis iniqua ambicione. furrexic, poteftads veftra:
Coporum a Bernardo Guidon is confcripto, qui afiervatur mf. Tolofx
in Bibliotheca Patrum Dominicanorum, nullum tunc temporis fuifle
Tolofanum Ep.Icopum, nomine Mennam. Praterea nulla erat«aufa
Gregorto fcnbendi ad Epifcopum Tolofatem , eique commendandi
Sins Moiiachns, ctim iliac non client trandcuri. Dclit fanflos Pomifrt
Iipiliol.isad Epifcopos Tdoncoftm & Maffilicnfim, quod ad illos uibts
cflfot appulfuri, aui per cas Iranfitutii ad Epifcopos. Cabiloncnfcm,
Mciicnfcin, & Pan deni cm , quod ilia: civitates Scdcs eflent Ke.um
Burgundim,.Auilraiuc , & NYuiiriic , quorum opc indigebant maiimd
Monachi, ad Anglorum converfionem profifti. Hinc ad fingulos com-
meudarmas litteras acceperant infra edendas. Vcrdm cum in ipforum
aula , gratia & aufloiitare plurimdm ualcrau iaudati Epifcopi, non
.bs rc vidcbamr corum auiiBum flagirarc. Ad Rocomagcnfem Epif- '
copum Ur fcr.brrei Gregorius, in caulb Eric quod hac in urbe fbrtalTe
navcm cnnfccnlun client ejus Monachi, ut in Anglian: tranfmitrercnr
Intern eompellandi Lieinium Andegavenfem Epifcopum ratio fuit‘
quod hie Epifcopus apud Prancix Reges, quibus cognatione conjun-
ftus crat, niasime ob fingularem fanftintem acceptiflimus eflet. Prx-
S n u r 'c m ‘1S ' ’0 n " " M ad & I A"8U8‘" ■ " i8m A“ '
p" 1“ “ 8'- D' M“ 08 BP‘f-
‘ Legendum Cabilloni probat Valefius in uoritia Gallix. Eft ’autem
Cabillonum vulgo Chalons furSaonc, mbs nou Ducatus Burgundix.ad
Arartm fluvram , Epifcopalis fub Archiep. Lugduncnfi.
... Aigulfus, aliis Agilfus aut Agilius, ut legitur in duobus Vatic E-
Pifi Mettenfis. Ilium ex filia Clodovei Francorum Regis ortum feri-
it Paulus Diac. de Epifc Mett. quern confotar Carolus le Cointe Vide
« Chromcon Epifc. Mettenfium tom. 6. Spicilegii Acheriaui.
» „ J ? ™ M*,,is’ ut probat Valefius in notitia Gallix. Eft autem
far- n! ? Urbs ,ntra fines Lotharingia*, Epifcopalis,omnibus
tionolitma.J4rt‘m ' P' 0,1,id* P"!” * Me'
, Melantius xvm. Epilcopus Rotomagenfis Prxtcxtato in exiliuni
Tom. I I .
trufo; à Frcdegundc Regina eft fubftitutus, ut doeet Gregorius Turo-
nenfis in lib 8. liiftor. Franc, c.31. & 41. Sed poft mortem Chilperici
Regis edm Pratextams favente Guntchramno Rege, dignitati acSedi
; fox reft 1 tutus foifiet , Melantius Rotomago pulfos atque fobmotus eft,
ficuu Gregorius lib. >. c. 19. memorix tradidir. Demum Prxtcxtato
lnterrccto ( cujuscxdis & à percufTore & à Reois Guntchramni lcoatis
apertè infimulatus eft ) iterum favente Fredegunde Rotomagenfem Ec-
cleuam rexit, & ab ea eft de integro Antilles conftitütus. Vide Grepo-
rium lib. 8. c. 31. & 41. Gufiunv. 6 '
Lici“ ius nobili profapia oriundus, qui ex Comité Andeea-
venfi faftus eft xv. Epifcopus Andegavenfis circa an. C001 Cujus vita
virtutibus illuftris feripta eft à Marbodo Redonenfium Epifcopo Eius
mentio habetur in Martyrologio Adonis ad diem g. Idus Junii Porro
Andcgavum, Ptolomxo Juliomagus , Gall. Angers , urbs Epifcopalis
Gallix Celticx ad Meduanam fi ta inter Turones & Nannetes, Acadcz
mia Celebris, filb Arthicpifcopö Turonenfi. Gufidnv. In uno cx Col*
bert. mfs. legitur Leontio pro Licinio,
h Hxc ufque ad proficiunt, in Rem. defiderantun
N o r a a d E p i s t . L IX .
: • De eo vide qux diximus £p. f8. Indidl. xiv.
b Vide Ep. iio. Iibri ix. Indidl. ir.
‘ In Colleaione Pauli Diàc. fubditur: Data die décima Kaîendas 7,t-
lii, India. tv. Eodem fere tempore feriptx font omnes illx Epiftol* ad
Reges Sc Epifcopos Francix, nt-cnon ad Auguftinum Sc ad Re®em Canrif
Edilberthum, qux à Mellito ejufque fociis dclatx font. Porto Epiftolis
tf4- Sc 66. infra apud Bedam lib. 1. hiftorix cap. 19. & a*. jn calcc fubji-.
citur etiam, Data die décima Kaltndas julii, India, iv. quod Paul*
teitimonium copnrmat.
N o t a a d I h s t . LX .
* De illo item Ep. j8. Indiift. xiv.
DDdd