:i ' î :
S J II
non ica eft : quia ipfa jam loci mci neccfficate con> A ptionis meæ verba d fecuturus audieris, quàm fine ^
pellor, ut tacere non debeam. Scriptam quippc blanda 8c dulcia in fine cognofcés. Eccc fatcor,
eft : Clama y ne cejfes , quafi tuba exalta vocem moerens loquof , 8c fa&i tui triftitia addi&us,
tuam. Et rurfus feriptum eft : Speculatorem dedi te cderc verba vix valeo : 8c tarnen animus tuus a-
dornui jfra'èl, audios de ore meo •verbum, & annuiï^ étionis Tuas coftfcius vix fufficit ferre quod audit,
tiabis eisex me. Ex qua videlicet annuntiatione' erubefeit, confunditur, adverfatur. Si Crgo non
vel retenta vel exhibita, quid fpeculatorem vel valet verba ferre pulvéris , quid faólurus eft ad
auditorem fequatur, protinus intimatur : Si di- judicium Conditoris ? Fatcor tarnen, quiafuper-
•cente me ad impium, Morte morieris : non annuntia- nas gracias efle mifericordiam maximam credo,
•veris ei y ne que locutus fie r i s ei y ut avertatur a via. quöd te effugere vitam confpicit,& tarnen ad vi-
fua impia, dr vivat : ipfe impius in iniquitate fua tarn adhuc refervat : quod fuperbientem te vider,
morictun fanguinem autem ejus de manu tua requi- 8c tolérât : quód per indignos famulos fuos ver-
ram. Si autem tu annuntiaveris impio, dr ille non B ba tibi incrcpationis 8c admonitionis adminiftrat.
fuerit converfus ab iniquitate fua, dr à via fua im- T antum eit ut penfare follicitè debeas quod
pia y ipfe q^uidem in iniquitate f ia morietun tu au- Paulus ait : Exhortamur vos y fratres,^ne in vacuum 2tCn
■ tern animam tuam liberaf i. Hinc ctiam Ephefiis gratiam Dei recipiatis ■: ait enim, Tempore accepto é*.
Paulus dicit : CMunda funt hodic manus me a a fan- exaudivi te , dr in die falutis adjuvi te. Ecce nunc
guine omnium vefirtim. Non enim fubterfugi, quo tempus acceptabile, ecce nunc dies- falutis.
minus annuntiarem omne conflium Dei vobis. Mun- Sed fcio quia cùm Epiftola mca fufeipitur, produs
ergo a fanguine omnium non effet, fi eis Dei
confilium annunriare noluiflet: quia cum increpa-
re delinquerites noluerit, eos proculdubio taccn-
do Pallor occidit. Hac igitur confideratione com-
pulfus,velis, nolis, Iocuturus lum : quia omni virtinus
amici ednveniunt, lîtterati clientes Vocan-
tur, 8c de caüfa vitas confilium à fautoribus mortis
quasritunqui dum non te,fed res tuas diligunt,nulla
tibi, nifi quas ad tempus placeant, loquuntuf.
Tales enim fuerunt, ficut ipfe reminifeeris, dulohan.
Vine.
M. 3. cap, +S.
tute aut .te cupio falvari, aut de tua morte me C dum confiliarii, qui ad tantifacinus te perduxe-
cripi. In quo enim habitu fueris recolis fuper- runt delicti. Ut tibi aliquid c fecularis auftoris e
nas diftri&ionis animadverfione poftpofita , ad loquar , cum amicis omnia tra&afida funt, fed
quid fis delapfus agnofeis. Culpam ergo tuam prius deipfis. Si verb in caufa tua homincm con-
penfa, dum vacat; diftri£lionem futuri judicis, filiarium quasris, confiliarium, rogo, me fufcipc.
dum vales , exhorrefee ; ne tunc illam amaram Nüllus tibi fidelior elfe ad confilium poteft, quam
fentias, cum earn jam nullis fletibus evadas. Pen- qui non tua , fed te diligit. Omnipotcns Deus
fa quod feriptum eft : Orate ne fatfug avefra hye- cordi tiio indicet, cor meum quanto te amore,
me vel fabbato. Ad ambulandum quippe in hyeme quantaque caritatc comple&itur: in quantum ta-
torpor frigoris obfiftic, & juxta prasceptum legis, men divina gratia non offendatur. Nam fic cuiambulare
in fabbato non licet. Hyeme ergo vel pam tuam infequor, ut perfonam diligam : fic
fabbato fugere conatur, qui iram diftri&i judicis perfonam diligo,ut culpas vitium non ample&ar,
tunc appetit fngerc, quando ei jam non licet am- DSi igitur ä me amari te credis, Apoftolorum li-*
bulare. Dum vacat ergo, dum licet, animadver-* minibus prsefentarc, meque confiliario utcre. f Si f
fionem tanti terroris fuge; penfa quod feriptum autem elfe fortalfc in caufa Dei nimius crcdor,
eft : Omne quod poteft manus tua facere , inftanter & pro zcli mei ardore fufpe&us fum, cun£lam fi-
operare : quia nec opus, wee ratio, nec fapientia , mul Ecclefiamin confilio hujus difeeptationis ad-
. funt apud inferos, quo tu prop eras. Telle Evangi
lio, feis quia divina leveritas de otiofo fermone
nos arguit, & de verboinutili rationes ftibtiliter
exquirit. Penfa ergo quid fadlura eft de perverfo
opere , fi quofdam in judicio fuo reprobat de fermone
? Ananias pecunias Deo voverat, quas poft,
hibeo, & quidquid omnibus fieri falubriter placet,
ego in hullo contradico, fed quod in commune
decernitur, lastus impleo, & fubferibo. Im-
plentem qu£e monui, gratia te divina cuftodiat.
E 1 1 st o u XX XV .
diabolica vi&us perfuafione, fubtraxit. Sed qua
morte mulÊlatus eft, feis. Si ergo ille mortis pc- E Ad Pctrum Epifcopum Terracincnfem.
riculo dignus fuit, qui eos quos dederat, nummos >v r r
Deo abftulit : confidcra quanto pcriculo in divino C°nceJfumpriusJudah locum^ re flitu a t. A C h rifiia n a religio-
judicio dignus eris,qui non nummos, fed temet-
ipfum Deo omnipotenti, cui te fub monachico
C habitu devoveras, fubtraxiili. t ( Confidcra judicium
Dei, quod mercatur;? qui femetipfum Deo
vovit , continuoque mundi defideriis irretitus,
menticus eft tjuod vovit. ) Quapropter fi correct
lummam eega ss.vatrcs rcvcrcntiam viz ictpondct lib. tie Pr.zccp. &
difpenlar. cap. 17. Vide Horftii not. in Ep. ejufdcm Bern. 76. 6c confulc
iioitros devitaS. Gregorii commentarios. Certè Grcgorium defperaire
de falute Vcnantii.nifi à conjugio reccderet, ac jwmachum rurfus in-
duerec, vel ex hac Epiftola manifcftum eft. Æ t t
b In excufis, vosalloqui per EpiftoUs frequentmRufarem ; cui leöiont
ex mis. noftris nulli favenr. In Rem. fic legitur hoc exord. Multi
bom. fludii mei putaverunt, quid 8cc.
■ difeordes benigt
Gregorius Petro Epifcopo Terracinenfi
TOfcph, præfcntium lator, Judæus nobis infi-
I nuavit, quod de loco quodam, in quo ad ce- "f "!
lcbrandas feftivitates fuasb judæi in Terracinenfi b
* Huric locum corruperunt editores onmcs.qui legerunt : fi autem
fortaffe in caufa Vet minus credor. Certè le£tionem noftram prxfcrunt
éxcmplaria omnia Vaticana, Colbert. Norm. &c. Confirmant qux le-
quuntur : & pro x.eli mei ardore fujpeflus /km.
caftro confifttfnWS CôilVenire confueverant > tua A trùm vera dicat hîc apud mè nön pofiit cdoceri»
eos fraternitas expulerit, & in alium locum Confiderata ergo venturi judicis majeftate, omnia
pro colendis fimiliter feftivitatibus fui$, te quo- cum peccato ablata reftitue, feiens quod magnum
que nofeente Sc confentiente migraverint 1 8£ mihi lucrum reportas ^ fi mercedem potiùs quàm
nunc de eodem loco expulfos fe dehuo conque- divitias congregas. Plerofque verb cognovimus
runtur. Sed fi ita eft, volumus tua fraternitas ab de amiflis mancipiis conqüeri : dicentes, quia fi
hujtifinodi fe querela fufpendat, Sc ad locum ferVus cujufpiam fortalfe Dominum fuum fugiens
quem, ficut prasdiximus , cum tua confcientia, - juris Ecclefiaftici fe efle profeflus eft, Reélorcs Ec*
qub congregentur, adepti funt, eos , ficut mos clefias protinus hunc ut fervum Ecclefiaftici juris
fuit, ibidem liceat convenire. Eos enim, qui à habuemnt, nullo agentes judicio» fedfervi vocem
religione Chriftiana difeordant, manfuetudinej hianibus defendentes. Quod mihi tantum difpli-,
benignitate, admonendo, fuadendo , ad unita- cet, quantum à veritatis judicio abhorret. Unde
tem fidei nccefle eft congregate : ne .quos dulce- B volo ut experientia tua quæcumque ita fa£ta co-
do prædicationis, &: præventus futuri judicis ter- gnoverit,poftpofita tarditate corrigat,&: talia quo-
ror, ad credcndum invitare poterât, minis & ter- que mancipia, fi quæ nunc in jure Ecclefiaftico
roribus repellantur. Oportet ergo ut ad audien-
dum de vobis verbum Dei benignè conveniant
quàm aufteritatem, quæ fupra modum extendi-
tur, expavefeant.
habentur, ficut fine judicio ablata fùnt, rellitui
ante judicium decct : ut fi quid in cis fanftæ Ec-
clefiæ légitimé competit, tune eorum polfelfores
debeant ordinata aâione pulfari. Cun£ta hæc ir-
retraélabiliter corrige : quia tune verè beati Pétri
Apoftoli miles eris , fi in càufis ejus veritatis cu-
ftodiam etiam fine ejus acceptione tenucris. Si
quid verb jufte cohfpicis juri Ecclefiaftico polfe
competere, cave ne umquam hoc manu ftudeas
‘ E p i s t o l a X X X V I.
Ad Petrum Subdiaconum.
Commonitorium fibi datum ajjiduc relegat. Qutdam *ddit C defenfare ; maxime quia Sc decretum fub anathe-
monita fummam fpirantia aquitatem ac prudentiam. macis interpofitione conftitui, ne umquam à nof-
~ - .r . r r _ . tra Ecclefia urbano vel ruftico prædio tituli de-
Orcgonus Epllcopus lcrvus lcrvorum Dei beantur imponi J led quidquid ratione pauperibus
• Pctro Subdiacono. * * ’ ’ ' ’ ^ *
I Ergenti tibi ad Siciliam capitulare quod dedi
competit, ratione etiam debet defendi 1 ne dum
bona res non bene agitur , apud omnipotentem
Deum quod jufte a nobis quxritur, de injuftitia
affidue relegendum eft, nt cura maxima elfe redarguatur. Laici autem nobiles vel vir glorio-
deEpifcopis debeat, ne in caufis fecularibus mif- fus prccor pro humilitate tc diligant, non pro lu-
ceantur, nifi in quantum neceffitàs defendendo- perbia perhorrefcant. Ettamen cùm eos fortalfe
rum pauperum cogit. De Monachis verb vel Cle- contra quoflibet inopes injuftitiam aliquam agere
ricis quæ in eodem capitulari funt inferta, nequa- cognofcis , humilitatem protinus in ereftionem
quam exiftimo modb efle movenda. Sed expe- Dverte, ut eis femper , 8c bene agentibus fiibdi-
rientia tua tanta hæc obfervatione cuftodiat, tus ,& malê agentibus adverlarius exiftas. Sed ita
quanta meum defiderium ex hac re valeat adim-
; plére. c Præterea pervenit ad me ab Antonini de-
fênlbris temporibus nuncmfque in hoc decennio
multos à Romana Ecclefia quafdam violentias
fac ut nec humilitas tua remifla fit, nec au&oritas
rigida : quatenus & humilitatem re&itudo con-
diat, Sc ipfam tuam rc&itudinem humilitas blan-
dam reddat. Præterea ficut moris fuit ut ad natapertulifle
, itaut quidam publicè conquerantur lern Pontificis Epifcopi convenirent, ad ordina-
nnes fuos violenter invafos, mancipia abftra£ta, tionis meæ diem venire cos prohibe-, quia ftulta
res etiam mobiles manu, non judicio aliquo abla- & vana fuperfluitas non dele£lat. Sed fi eos contas.
In quibus omnibus volo ut experientia tua venire necelïc eft , in beati Petri Apoftolorum
vehementer invigilet, 8c quidquid per hoc de- Principis natalcm conveniant, ^ ut c i , ex cujus
ccnnium invenerit violenter ablatum,vel fub no- largitatc paftorcs funt , gratiarum aâiones fol-
mine Ecclefiæ injullè detineri, hoc ei cujus effe E vant. Bene valeas. Datum fub diexvn. Kaien-
cognoverit ex præfcntis præcepti mei au«5loritatc darum Aprilium, Imperatoris Mauritii anno no-
reftiruat ; ne cogarur qui vim pertulit ad me ve- no.
nire, 8c tanti itineris laborem affumere j cùm unullus
eft cogendus invitas : loquitur de Donatiftis. Idem Epift. 84.
Non eos perfequimur odio nocendi, fed dileUione fanandi. Ibidem : Pau-
lus ad veritatem magna Chriftx cogentis violentia compulfus eft. Jubente
5. Gregorio lib. 3. Ep. 16. Pagani, qui tefte Nicephoro lib. 14. hiftor.
up. i l . facilins convertuntur, multo gravantur onçie, G converti no-
lunr. Hxc vis indirefta. Judxis lib. 4. Ep. 6. diminuitur onus penlîo-
nis, ut velint converti : eorumque perfîdiam, qua frequenter ad vomi-
tum redeunr, agnofeens, poft Agathenfe Concil. c. 34. Gregorius
fubjungir : Et ß ipfi minùsfideliterveniunt, hi tamen qui de eis nati
fuerint, jam fidel ùs b.ipttzantur. Et lib. 1. Ep. 4$. iftam perüdiam in-
e onri exiftin at, quod vi magis ad fbntem baptilmi, quàm prxdica-
L!?™« |°c“ucantur* Adderem ego vel fpe commodi. Immo G hiftorias
......... quamplurimi earn ob rem pluries baptifmum repetierunt.
Quid
tarnen conducibili
quandoqmdem m
" quxftds amore, an poenx terrore veniant, qui prava
? Prxdarèadmodum Gregorius Nazianz.orat. 8 Non
is eft nec tutius, quam ut volentAs volenti bus.prtfint :
minem vi duci vult lex noftra, coaRéque ac non Jponte
ibernari. Hoc entm modo ne alia quideni imperia contineri ac conférai
poffun■ ( quod ita natura comparatum fit , ut quidquid vi tenetur,
'•epu ouafione ftatim fe in Mittätern afferat ) nedum noftrum non di.
‘m ,mfgrium , fed magifterium, quod nulla re tqui ac voluntatis li-
irtatt conftrvatur. Vcrùm ifttp»7taûnfct funt qux fequuntur : ßov*0.
/titeti jS' où w^jwMprah t'o -fis tStiGuacpvrj&ut. Guffanvil. Mac in
obfervatione GulTanvillxus Grcgorium, quafi pugnaotia leripferir, ip-
fimet Gregorio videtur opponere, fed immerito. Aliud eft enim Judaros
manfuetudine, benignitate, prxmiis ad fidem allicerc,- Sc renuentibus
gravia onera, modo non indebita, imponere : aliud vi iliata ad baptif--
' mum invitos cogere.
Not * ad Ems t . XXXVl .
F a Hane Epiftolam ex cod. Colberr. erutam vir clarilT. Steph. Baluzius
edidit tomo j. Miicellaneorum p. 469.
b De hac Epiftolas inicribendi formula, qua primum ufum cfTe Grc-
gorium afierit Johan. Diac. lib. 1. cap. 1. diximus in Prxfatione.
c Qu» fequuntur ufque ad finem Epiftola: melius intelligentur er
Epiftola 44. hujufee libri.
d Idem profitenturantiftites, diimfe (bisioEpiftolisSe commonitoriis
prxfancur Apoftolicx Sedis gratia effe Epifcopos. Scdem enim Apoft. pro
undo Petro ufurpari & vice verfa, norunt erudiri omnes. Qua rarione
multi prxdicatores in Reipùb. Chriftianæ exordio leguntur à fando Petro
varias in Provincias raiftiv hoc eft ab ApoftolicaSede. Bodem Icnfii
Nicolaus Papa I Ep 24. Beatijßmo Petro Apoftolorum Pnncipi contra-
dicere nullus prefumât. Confulc Quelhdium Tom. x. in notis $c ob-
fetv. ad S. Lconem p. 857.