543 S Gregorii RegiftriEpiftolarum ?44
J 4TuU a quondam recotdand* memoriæ conftru-'A prxdifti infulx juftè & competenter 1
d V ■ ___u:„ ü f i i__ü vpftm S------ B E S B ---------------- J 13 xerat, infinuavic nobis a Donato officiali veftro J------------ 1-----r~ f
pofleffionem juris prxdi&i monafterii detentari.
* Qui dum excellentix veftrx patrociniis c fe cingi
confpicit, ad cxaminandum judicium venire con-
r temnit. Sed nunc f gloria veftra prxripiat eum-
dem officialem cum prxdicta ancilla Dei arbit
r a l future judicium : quatenus quidquid eorum
fuggeras ; dum 8c antea ad Edancium gloriofum
Magiftrum militum , jam per Indi&ionem fepti-
mam tunc Duccm Sardinix, d facra impcrialia 4
concurrcrunt,quibus omnia prxceperunt gravia
nunc capitula fubmoveri: quatenus eorum jufTa
de pietatis largitate procedentia, a ducibus, quos
in tempore prxeflc contigerit, inconculfa fervende
tali controverfiaarbitrorum judicio faerie dif- k tur , mercefque eorum ab admmiftrannbus non
finitum effeaui mancipetur; ut id quod fe amir- debeat diflipari: ut quietam fab impeno clemen-
tcre five retinere perfpexerit I non hoc virtutis ti Dominorum vitam tranfigant , &c conlultum
■ opere fieri | fed legis jufticise debeat reputarii;- quod fubjeais fais tranquilla mente tribuunt Bn
Pr*terea & Pompeiana religiofa, qua: monaf- adventu xterni judicis multiplicata compenlatio-
terium in domo propria conftruxifle dignofeitur, ß nc recipiant.
quefta eft matrem quondam generi fui defun&i
E p i s t o l a *L.
teftamentum ejus velle caflare, quatenus ultimum
filii ejus arbitrium ad irritum deducatur. Pro qua
Ad Anthemium Subdiaconum.
re caritate paterna gloriam veftram ncceffarium
duximus adhortandam, ut piis fe caufis falva juf-
titia libentcr accommodet, &c quidquid his juris
ratio tribuit, benigne jubeat cuftodiri. Dominum
autem petimus, ut viamvitx veftrx propitiusdi-
rigat, dignitatemque fufeeptam adminiftrationis
profperitate difponat.
E p i s t o l a * XLIX. <
Ad Honoratum Diaconum.
Quid Imperatoribus pro Sardinia incolis fuggerendum fit.
, Gregorius a Honorato Diacono.
QUia regiminis locum licet immeriti fufee-
pimus, oportet ut fratrum noftrorum necef
litatibus in quantum facultas fuppetit, concur-
3 ramus.b Januarius ergo metropoleos c Caralis fra-
: ter 8c Coepifcopus nofter, veniens hue in Roma-
nam civitatem, edocuitnos Theodorum glorio-
Nc cum monachis habitent muliercs. Nc in quarumdam in-
fularum monafteriis pueri ante 1 8 . atatis annum fufei-
piantur.
Gregorius Anthemio Subdiacono.
SIcut regiminis locum Deo , ut ipfi placuit,
difponente fufeepimus , ita nos oportet de
, commiflis nobis animabus cfle follicitos. Compe-
I rimus autem * in infula Eumorphiana , in qua fi-
tum bead Petri Apoftolorum Principis oratorium
effe dignofeitur, multos virorum cum mulieribus
fuis diverforum patrimoniorum illuc pro necef-
fitate feritatis barbaricx refugiffe: b quod impor-
tunum judicavimus, ut dum alia refugiorum lo-
ca vicina fint, cur ibidem cum monachis debeant
mulieres habitare ? Propterca prxfenti juffionc
prxeipimus experientix tux , ut ä prxfenti tempore
nullam illic ulteriüs mulierem, five Eccle-
fiaftici juris fit, five cujuflibet alterius, habitare
commanercve permittat: fed refugium fibi,cum,
fum Magiftrum militum, qui ducacum Sardinix Dficut pixdiftumell, tor loca vicina fint.ubimainfulx
fufeepifle dignofeitur, multa illic contra
piiflimorum Dominorum juffa peragerc, quibus
plurima gravamina pofleflorum, vel civium imperii
fui, competenti dementia vel manfuetudi-
ne fubmoverunt.Pro qua re volumus ut apto tern- -
pore piiflimis Dominis,juxta id quod provinciales
luerint, ipfi provideant a ut omnis exinde mu-
lierum converfatio fubmoveatur > ne fi, qux in
nobis eft, curam gercre defiftamus, atque inimi-
ci laqueis obviare , nos exinde, quod abfit, fi
quid diverfi contigerit , culpabiles exiftamus.
Prxfcntium itaque latori Felici Abbati mille
In Childeberti Regno faflum colligitur ex hac ad Epifcopos Are-
lat. & Mafljl. Epiftola qua morem ilium Gregorius Mag. improbat.
In Hifpan. quoque circa an. «13. Judxos ad baptifmum fufeipiendum
cogebat Sifebutus Rex, lege data ut Judius baptifmum recufars, centum
flagella decalvatus fufeipiat , & debit a multetur exilii poena. Concil.
Tolct. iv. poll annos circitcr zo. habitura can. 57. de Judatis prarcipit,
nemini deinceps ad credendum vim inferre. Si Fredegario credimus
chron. cap. tff. Heracliut Imperator. . ..a d Dagobertum Hegern Francorum
dirigens, petiit ut omnes Judaos Regni fui ad fidem Catholieam
bapti^andos prteiperet; quod protmus Dagobertus implevit. Jpfeque He-
raelius per omnes frovineias Imperii idem facere decrevit. Id quidem i
Dagoberto prxftitum teftatur Baudemundus feriptor coatrus in vita
S. Amandi TrajcßcnfisEpifcopi. At Fredegarium aliofve ex ipfo idem
de Heraclio feribenres confutat Hadrianus Valelius return Francic. lib.
19. De veteri more baptizandi Judxos atque infideles , plura in utram-
que partem Launoius & Nicolai.
Not at ad Emst. XLVHI .
• Prxfeöo. hln&rei. Gr^cis recentioribus praefeflura.«toil, Dux,
apud Conftantinum de admin. Impcr. apud Codinum hii&s, &c. Guf-
fanv. Theodori mores Ep. icq. deferibuntur.
•» Sardinia, vulgo Sardegna , I tali* ingens infula, inter mare Ba-
Iearicum & Tyrthenum, fub dominio Hifpanorum, cujus caput eft
Caralis, de qua Epiftola (cquenti. Ad Dioecefim Africanam tunc per-
tinebat Sardinia, eratque ejus feptima & ultima Provincia.
< In Vatic. C. fanRi Jufti.
• Ita tres Vaticani & plerique. In editis, vitulana. ■
• In editis erigi.
f Honorifice alloquendi modus, quo etjam S. Leo utitur Ep. 54. ad
Pulcheiiam Auguftam: iebetur hoc vejlrt fpetialiter gloria.
N ot j s ad E p i s t . X L IX .
• Videtur ilium eflè Honoratum, qui in al. editis initio lib. a. legitur
faftus Archidiac. Ecclcf. Rom. in locum Laurentii. Hate ad appendi-
cem relegavimus. Conjeâuræ noftr* favet unus Vatic, codex, ubi legitur,
Honorato Archidiaeono. Tunc in aula verfabatur, fortaflè Apo-
£ crifiarii munerc defungens. Non diftimulandum tamen in Vatic, not. D.
legi, Honorato Diacono Salonitano, fed vitiosè. V idc Ep. f j. lib. a.
k Ex tot ad ilium aut de illo feriptis Epiftolis fatis notus.
c Recentioribus Calaris, vulgo Cagliari, urbs adhuc primaria Sardinia:
inful*. Olim quoque metropolis fuit turn civilis, turn Ecdc-
fiaftica, uti ex hac ipfa Epiftola patet. Sita eft ad mare in ora auftrali
inful*. Caralitano autem Metropolit* Sardinix fubjeftos fuifle lex
Epifcopos conjicit Holftenius ex Bpiftola S. lib. 7. nunc lib. 9. Indi-
Aionea. fandi Gregorii. Vide alia qux in hanc rem affert in anno-
tationibusad Geographiam facram pag. 3.. Guffanv.
d Sacra Impcrialia, vel Sacra firapliciter, funt referipta,feu jufla
Imperat. S. Auguft. lib. contra Donat., poft collationem , cap. 31. ills
(Donatift*) portant multorum Imperàtorum facra, nos foUportamus
Evangelia. Supra Ep. 4 ƒ. facri apices. In a£tis Chalcedon. Conciliile-
gimus divinas litteras, divinam fanRionem, litteras dsvinitatis.
N o t a ad E p i s t . L.
■ n • Sic legitur in omnibus Vatic. Norm. &c. In vet. cd. ex Eumorphia-
^ na conflatum eft Orphiana. Tandem in recentioribus legitur Orphiaria,
quam infiilam cllè parvam Tyrrheni maris, non longe a Palmaria Sc
Pontia, Guffanvillxus ait. Ex Eumorphian* fitu conjicimus illam ip-
fam die infulam, qux nunc S. Maria infula dicitur. De monachis earn
iocolentibus ad Anthemium Campani* Reftorem feribitur , quod, uti
& Palmaria, Campani* littori objaceret.
b Hoc eft inopportunum, unde in duobus Vatic, legitur, quod snop*
portuni judicavimus.
y45 Liber I. Indictione IX.
quingentas plumbi libras, de quo in eadem infu- A in eamdem rem dimiifus eft, îoeüs alter debeac
la egere dignofeitur, dare non differas : quod
tuis poftmodum , cum totius quantitatis ratio
nofeetur, rationibus imputetur. Ita ergo fac, ut
tu ipfe provideas , fi in cjufdcm infulx fabrica
c expendi utiliter valent. « Quia autem dura eft in
infulis congregatio monachorum , etiam pueros
in eifdem monafteriis ante decern & o&o anno-
rum tempora (iifcipi prohibemus. Vel fi qui nunc
funt, tua eos experientia auferat, &: in Roma-
d nam urbem tranfmittat. Hoc 8c in d Palmaria
aliifque- infulis tc per omnia volumus cuftodire.
E p i s t o l a ^ LI.
Ad univerfos Monachos in Chrifti monte
infula conftitutos.
Abnormts illos monachos Horofio Abbati obedire jubet.
3 Gregorius uniyerfis Monachis a in Chrifti
monte infula conftitutis.
PErvenit ad nos, nulla vos monachicx regu-
lx prxeepta cuftodire : pro qua re compul-
fi fumus prxfentis prxeepri portitorem Horofium
provideri : ita tamen , ut pro incertitudine temporis
(locus fuper mare requiri debeac , qui aut
loci difpo£tione munitus exiftat, aut certe non
magno labore muniri valeat, ut illuc monachos
tranfmittamus : quatenus infula ipfa , qux mo-
nafterium nunc ufque non habuit,etiam in hujus
convcrfationis via meliorari debeat. Ad quam
rem implendam atque providendam Horofium
Abbatem, prxfentis prxeepti portitorem , dire-
ximus, cum quo tua experientia littora Corficx
circumcat : & fi cujuflibet perfonx privatx locus
talis inveniri dignus potuerit, dignum para-
B ti fumus pretium dare, ut poflimus aliquid firmè
conftituere. Cui prxfato Horofio injunximus, ut b
in b Gorgoniam infulam Cpergac, cum quo tua c
experientia pariter eat : 8c mala omnia, qux illic
cognovimus admifla, ita vindicate, ut per
ultionem veftram prxfata infula etiam in pofte-
rum maneat correda. Hujus infulx monafteria
fxpe fatus Abbas Horofius inftituat, atque ita
ad nos remearc feftinct. Ita igitur experientia
tua faciat, ut ex utraque re, id eft vel providen-
do in Corfica monafterio , vel corrigendis Monachis
in Gorgonia , non noftrx, fed voluntati
Abbatem ad vos dirigere , ut omnia ada veftra C omnipocentis Dei parère feftines.
fubtilitcr exquirens , quxque ei reda fuerint vi- Prxterea volumus, ut Sacerdotes qui in Corfi-
fa, difponat, 8c nobis qux ab eo ordinata fue- ca commorantur,prohiber! debeant,ne cum murine
, renuntiet. Proinde admonemus, ut omnem lieribus converfentur, excepta dumtaxat matre,
ei obedientiam prxbeatis: 8c quidquid difpofue- forore, * vel uxore, qux cafté regenda eft. Tririt,
velut à me difpofitum, cum débita reveren-
tia cuftodite.
E p i s t o l a ^ LI I.
Ad Symmachum defenforem.
Dc confiruendo in Corfica monaficrio : de corrigendis mona- j )
chis in Gorgonia : dc Saccrdotum cum mulieribus con-
verfittionc.
Gregorius Symmacho defenfori.
Filius meus Bonifacius Diaconus dixit mihi,
quod experientia tua feripfiflet , monafte-
rium quondam ab a Labina religiofa femina con- T ) Ervenit ad nos quod b Canufina Ecclefia ita i>
ftrudum paratum exiftere, ut in eo debeant mo- Jl fic facerdotii officio deftituta , ut nec pceni-
nachi ordinari. Et quidem laudavi follicitudi- tentia ibidem decedentibus, nec baptifma prxfr
nem tuam i fed volo ut excepto eo loco, qui jam tari poffit infantibus. Hujus igitur tam pix rci
E
bus vero , de quibus prxdi&o filio meo Bonifacio
Diacono tua experientia feripfit, quia vehementer
egent,quidquid eis fufficere xftimas, im-
pende ; quod nos in tuis poftmodum rationibus
imputabimus. c Data menfe Julio.
E p i s t o l a * LIII.
Ad Felicem Epifcopum Sipontinum.
Canufinam Ecclefiam vifitare, atque in ea duos Parochia-
les Prefiyteros ordinäre pracipit.
Gregorius Felici Epilcopo a Sipontino. •
recipiani
legenci ftatim patebit. Hinc Regul* S. Benedidti puerorum Ynfra hos
annos admiflionem permitrenti fruftra opponitur h*c prohibitio.
J Infulactiam parva maris Tyrrheni contra Terracinam, abea cir-
citer37. mill. diftans Hasinfulas a monachis cultas, ut in majori(e-
ceflu viverent, etiam tempore S. Ambrofii, docct ipfc üb. y. in hexam.
cap.y.
N o
a Nom I hodi
>d Er i s t . L I.
vulgo Monte-Chrifio. Mons 1
éft, totam ferè infulam cognominc
len mfs. codices in hujus Epiftoix i
a 4- legitur, un,verf,: . . . in infula Ct
univerfis monachis in Chrifti monte ct
nColb.
Ifus
feu fcopulus in ma’ri Tyrrhet
completions. Obftrvandum tai
Icriptione dilcrepare. In Vaticac
gona conftitutis. Codex B. habet
ftitutis. Omittitur etiam infula
Not * ad Epist. L I I .
• I ta tres mfs. Vatic. Norm. Corb.vel Labinia. In vulgatis Albina.
Vulgo dicitur la Gorgona. Infula Tyrrheni maris , media lore inter
oram Tufcix & Corficam Infulam. Guffanv.
c In Vatic. C. & D. Norm. & Corb. parexM/.Retinemus tamen pergat,
quod eft aliorum Vatican. & excuforum.
Dubito an non vox ilia irrepferit : fiqiiidem ifta converfatio res eft
plena periculi & fufpiciofiflima. Vide Concilium Nicxnum can. 3.
Grcgorium Magnum Dialog, lib. 4. cap. to. de Prclbytero Uifino. Ideo-
que quod ait lib. 7. Bpift. 39. Alxores non relinquant, interpreter, cu-
utnearum non deferant, vtQum eis adminiftrenr. In Agatb. can. 16.
Hon ordinentur eenjugati, nifi fequefirato manfionis cubiculo. Turo-
nenfe II. can. 11. de Epilcopo conjugem babente ait: Propter Deum
lotem tarn longe abfint manfionis propinquitate divifi , ut, &c. Et can.
10. ejufdem Concilii cavetur, ne Prelbyteri cum fuis conjugibus ma-
neant; led fegregatim folitarii in cella jaceant, orent, dormiant. Quia
nnlli Clericornm juxta lententiam canonum , cum conjuge lua manere
permittitur , See. Ncgotium tamen facit Concilium Carthaginenfe
III. can. i7dgquem Critici fubtiliores expendent. Interea indico Gre-
gorii Turonenfis hiftorix lib. 1. cap. 38. & ejufdem dc gloria ConfefT.
cap. 75. & 78. Guffanv. Sa™dotes, Diaconos & Subd. poft conjugium
ordinatos, cum uxoribus fuis converlari vetant quidem Galli* Concilia
hoc ipfo lexto leculo congregata. Agatb. can. 16. Turon. 11. can. 11.
19. Aurelian. IV. can. 17. Lugdun. III. cap. 1. Vide Greg. Turon.
lib. 1. hift. cap. 39. Et de gloria confelT. cap. 78. Nondum tamen in Italia
id prohibitum fuHTc, modo turpis abeflet fulpicio , innuit S. Greg,
p tumble tom Ep. S9- lib. 9• & lib. 4. Dialog, cap. 1. Huicconfuetudini
patrocinabatur can. Apoftol. y. Epifcopus, vel Prefbyter, vel Diaconus
• Id in nullo alio cod. legimus quam in Turon. S. Gac.
N ot L I I I .
* Sipontutn, vulgó Siponto, urbs olim Apulix, Epilcopalts, in ora
maritima ad radices monds Gargani, fed excifa; cui fucceflit Manfre-
donia, quz Sipontum novum dici potelt. Guffanv.
k Canufium , vulgo Canofa , utbs Apulix. Olim erat Epifcopalis :
circa annum 844. vel 841« ejus fedes unita eft Arcbiepifcopatui Barenfi.
M m iij