» 7 S. Gregorii Regiftfi Epiftolarnm
' A tas : ut & aftor de confecuta juftitia gïatias refe-
E p I S T O L A XXXVII- rat, & pulfatus cùm ad cognitionem deducitur,
nihil contralede illata iniuftitia conquetatur.
Ad Johanncm Epifcopum Ravennatcm.
Mnurilioni ExprstfeElo opem fernt.
Gregorius Johanni Epifcopo Ravenna«.
SI profeflionem ordinis noftri & locum, cujus
minifterium gerimus, attendamus, oportet nos
aiHidis in quantum polTumus , comitantc jufti-
tia fubvenire. Quoniam ergo gloriofum virum
J M a u r i lio n em > Exprafefto l> in feptis Eccleßalli- I
b‘ cis infontem reßdere cognovimus, veftraci fra-
ternitas, in quantum poflibilitas fubeft, opcmfer-
re feftinet. Non quia, quod abfit, de viri excel-
lentillimi domni Georgii Przefeäi juftitia dubita-
mus aut in aliquo putarnus cum rs-tionis trmni-
tem declinare, virum quem in hujus tantx digni-
c tatis adminiftratione , c in bonis omnibus habc-
nms expertum: fed quo 8c gloriofus vir Maurilio
Exprxfe£to rationes fuas abfque fufpicione op-
preflionis exponat! 8c prxdiftus excellentiflimus
vir dommis- Georgius Prxfe&us rationes fine la-
cerationc fux opinionis exequatur.
E p i s t o l a XXXVIII.
Ad Malchum Epifcopum Dalmatia?.
Stephanum Epifcopum ad judicium compellat, & quod ju-
dicatum fuerit exequatur.
. b Gregoriüs a Malcho Epifcopo b Dalmatia:.
1 Ohannes vir eloquentiffimus, confiliarius viri
I excellentiflimi domni Georgii Prrefeäi per Italian^
iniinuavit nobis contra Stephanum Epifcopum
£ Scodrenfis civitatis, quorumdam' fe nego-
c riorum habere controverfias: & petiit inter cum
& fe judicium debere confiftere. Propterea fra-
ternitatem tuam prüfend prasceptione curavimus
admonendam, ur praediftüm Epifcopum ad eli-
. gendum compellas venire judicium. Et quidquid
inter prsediitum Johannem virum magnißdum,
ac fepe fatum Epifcopum eleftorum fuerit fenten-
tia diffinitum , ad efteäum perducere non omit-
E p i s t o l a XXXIX. ai.
Ad Anthemium Subdiaconum.
De negleäis pauperibus cum arguit. Domnis Pateria, Palatina
& Chiana largum & liberale fubfidium offerri
s v jubet.
Gregorius Anthemio Subdiacono.
Dlfcedenti tibi mandavimus, 8c poftmodum m
aprxccptis difeurrentibus injunxifle me me-
mini , ut curam pauperum gereres. Et fi quos il-
lic egere cognofceres , feriptis recurrentibus in-
dicares : 8c vix de paiacis hxc facere curafti. Vo-
lo autem ut domnx b Patcrix thix mex, mox ut [>
prxfentem juffionem fufeeperis, c offeras ad cal- c
ciarium puerorum folidos quadraginta, &: tritici
modios quadringentos. Domnx Palatinx reliftx
Urbici, folidos viginti, & tritici modios trecen-
tos. Domnx Vivianx reli£tx Felicis, folidosvi-
] ginti, 8c tritici modios trecentos. Qin omnes fi-
mul o&oginta folidi in tuis rationibus imputen-
tur. Summam verb penfionis fub feftinationc adducing
& ad Pafchalcm dicm, Domino auxilian-
tc,occurrito.
E p i s t o l a X L '
Ad Felicem Epifcopum Meffanenfem.
V t Paulinus peregrinus, Epifcopus S. Theodors monaftcrium
regat.
Gregorius Felici Epifcopo Meffanenfi.
ET tibi gratum confidimus, fi fratris tui viri
venerabilis Epifcopi Paulini peregrinationis
onera releventur, ut ejus regimine communi mer-
cede bcati Thcodori monafterium in civitate tua
fundatum ftudiofius omnipotent Deo deferviat.
Quod etiam tc voluiffc facere , jam ejus relatione
didicimus. Ideoquc Redtori patrimonii noftri
prxcepimus, ut monachos monafterii memorati
N o t a ad E p i s t . X X X V I L
• Qui Przfeftura abiit; fic Exconfule, Exprztore, & apud Tullium
Proquzftore: Grzeis m| iwmt. « 4 . Exconfule, Exquxfrorc.
Alu feribunt Exconful, Exquaftor. Vide Ep. 69. infra : Viri ma-
gnifin Expnton, Bc fapra Ep. 33. Gufl.nv.
b Erant afylum unde neminem mü de Prarlati confenlu extrahi ras
erat. Vide lib. i. Cod. tit. if ! cap. 3. ubi ImperatoresThcodofius & Va-
lcntinianus plurima de feptis Eeclefiaflieis ftacuunt. Caof. 17. quzft. 4.
referuntur mulca» auüoritatesNicolai, Gelafii, ConciliiTribur. Johannis
VIII. Tolct. XII. c. xo. Addc Aurelian. I. IV- V- Matifcon. II.
S. Gregoriumlib. 8. Ep. 38. nunc lib. xo. Vocantur etiam elaufira dominie*
, & continent atria 8c porticus Ecclcfix , domum Epifcopi, 30.
vel 40. paffus in circuitu, & domos quse-in cis fuerint. Tandem cefla-
vit ifta immunitas ob abufus. Male confiiuduntur ifta fepta cum Deca-
nicis, de quibus Novell. 79. c. 3. Gall, le Chapitre. Quz quidemDe-
canica erant appendices Templi, in quibus tamquam in libera cufto-
dia Clerici quandoque drtinebantur. Nec cnim cos ante Bonifacium E
.VIII. in crgaftulis & cuftodiariis macerabant; fed MonafteriiJm crat
eispro carcere , infra Ep. *9'. nunc 61. Gujfanv. Hzc verba , in feptis
JSccief. ablunt ab omnibus quos videre licuit mis. quz tarnen, ut not*
Guflanv. parceremus, cenluimus relinquenda.
c Vulgati 'rccent. addunt, pent nopis, quz in vet. exemplaribus
non leguncur.
N ot je ad E p i s t . X X X V I I I .
* Patrimonium Sedis Apoftolicz in Dalmatia tunc procurabat Mal-
chus, ut liquet ex Ep.11. lib. 3. Eum à Gregorio indignèihabitum, 8c
in cuftodia occilum , edm lolvendo non eilet, calumniatus fuerac
Maximus qui Salonitanam Ecclcfiam invaferat : quam criminationem
diluit Greg. lib. 4. Ep. 47.
b Dalmatia olim Illyrici proprie difti pars, ubi Dalmatz populi:
quz pod primum bellum Dalmaticum in Provinciam redafta eft; pro-
ceflu vero temporis, adhibita Liburnia, crevit, & a finu Liburnico
feu Flanacico ad Drilonem ufque protenla eft. Quis fuerit Malcbus
ille Dalmatienfis ignoratur, mfi nomen habuerit ab ipla Dalmatiz
Provincia , quod probabile eft, in qua erat Epifcopus : led cujus fedis
nefeio. Gußanv.
c Nunc ltalis Scutari, urbs alias Dalmatiz Epifcopalis, pofteaPrz-
valitanz Provinciz Metropolis, dotfecJuftinianus Imp.parriam fuam
Acrida , qnam Juftinianam nominavit, ad earn dignitatem evexic.
Concilio Ephefino fubfcripfit Senecio Epifcopus irfaias
Gujfanv. In uno Vatic. & omnibus Norm, legitur Scodenps.
N ot je ad E p i s t . X X X I X .
* Hoc eft, Epiftola quam amiflam putamus.
fc Corrupt^ antca legebatur, Pattrichie. met. Sic autem reftituimus
ex probatioribus mis. Sorb. Viftor. Reg. Ciftcr. Vatic, num. 618. iJ34-
1738. & alio fine numero tfxo. Rem. Catal. Seguieriano, nempe llluftrifi.
Franciz Cancellarii 800. annorum & optimz notz, in quo lupra vocetn
illam thie. legitur amiti reccntiore manu, quafi quis voliierit addere in-
terpretationem vocis this. , Gr. 'plat, quz Latinis amitam fignificat.
A ado & Carnotenlem S. Petri mf. codicem fic habere , Patent amitt
met. Gulfanvil. Hzc non legcrat vir dodtus, edm in vita S. Greg, au-
ftorc Johan. Diacono , iple retinuit vitiolam illam ledfionem , Poteti-
chit met. Attamen in Johannis Diaconi mfs. ft confuluiffcc, legiflet
Patent thit met. . .
1 Hoc intelligcndum videtur non dc certa ad calceos foldm eroendos,
fed & invidKJs ac vcftitds fubfidium penfione. Sic Leo III. Ep- 9- ^
vobis eum tollaudant, hoe per munera & calciaria faciunt. Sane ad
puerorum calceos cur tot folidi ? & quid quadringenti tritici mqdii};
Epifcopi perquifitos’ àd unum congreget ; in A
codem monafterio cum iis, qui nunc ibifunt*, col-
locarc non difïcrat : quatenus co Redore digniùs
animarum fuarum curam exerceant. Quam rem
vencrationi tux innotefeendam prxvidimus : a ne
te omiffo aliquid in tua contriftcris dioecefi or-
dinari.
' E t i s ï o u XL IL ju.
Ad Anthcrnium Subdiaconurm
Mtnàehos vagos-, peculiaritati fludent'es | & ux or at os toèr-
ceat : e clericatu vero ad monachifrnum converfos Ecole'-
f i am in qua militarunt repet ere non finat.
E p i s t o l a XLI.
Ad Petrum Subdiaconum.
Difptrfol per Sicilian monachos in Mtjfancnfi fittläi Theo-
dor's monafierso congreget.
Gregoriusa Petro Subdiacono.
b ~r Enerabilis Paulinus Epifcopus c Taurici-
V vitatis, Provincix d Brutiorum, nobis af-
feruit monachos fuos occafione difperfos barba-^
rica, eofque nunc per totam vagari Siciliam , &£
cos quippe fine Restore, ncc animarum curam
o-erere , nec c difciplinx fui habicus indulgere.
Qua de re prxcipimus eofdem monachos te omni
cura 8c follicitudine perquifitos ad unum redii-1
cere , 8c cum memorato Epifcopo, Rc&oreque
fuo in monafterio fan£ti Theodori inMeffanenfi
civitate pofito, collocare : ut & hi qui nunc ibi
funt, quos egere Re£bore compcrimus, 8c illi quos
de congregatione ejus inventos reduxeris, in u-
num poflint eo duce omnipotenti Domino defer-
vire. Quam rem f venerabili Felici ejufdem civitatis
Epifcopö nos fignificaflc cognofce : ne prx-
ter fuam notitiam in dicecefi g fibi commiffa ordinärem
quippiam contriftetur.
Gregorius Anthemio Subdiacono.
b T Ohannes frater 8c Coëpifcopus nofter dire- b J cto per Juftum clericum fuum c capitulari ± c
inter alia plura hoc nobis nofeitur intimaffe, ali-
quos monachos monafteriotum in d Surrentina d
dioecefi pofitorum, de monafterio in monafterium,
prout eis libuerit, tranfinigrare y 8c à proprii Ab-
batis régula defiderio rei feculafis abfcedcre î
fed, 8c quod non iicere notüm eft , « peculia- c
ritati eorum fingulos ftudere. Propterea expe-
rientix tux prxfenti juflione mandamus , ut ne-
que monacho ulteriùs de monafterio in monafterium
liceat migrare y ncque eoriim aliquem
peculiare quidquam habere permittas. Sed fi qui-
libet hoc prxfumferit, in monafterio in quo ab
initio converfatüs eft,& fui Abbatis fub régula de
qua fugerat, cum competenti coërcitione redda-
tur, ne fi tantam iniquitatem fluxam inemenda-
tamque dimittimüs, pereuntium animx à prxpofi-
torum anima requirantur.f Si quos autem ( g qua- f
libet occafione ) à clericatu in monachicam con- %
verfionem venire contigerit, h non liceat eis ad h
eamdem vçl aliam Ecclefiam , qùarum pridem
milites fuerant, fua vôluntate dënuo remeare :
nifî talis vitx monachus ruerit , ut Epifcopus ,
cui ante milîtaverat, facerdotio dignum prxvi-
. derit, ut ab eo debeat eligi, 8c in loco, quo ju-
J dicavcrit, ordinari. Et quia i aliquos monacho- i
No 3CL.
k Idem Epiftola fequenti. Sic fuum cuique jus afferitur, nec in aliö-
rnm poflefiiones ullus involac. In Synodo Gangrenfi can. 6. 7. 8. k?tU
yrâftlu/ § 'Gkloxitnv, mfà yvifelu, mptstTcf# 'Ghtncimv. Antiochcn.
c. 9. i|cyriav izav rüt icunJ m&iKtcu. Concil. CP. I. can. n ftsiS't
avÇictw. Tut ùtxxqrittç. Loquitur de Metropolitis ; qui amant dilarare
fimbrias fuas. In Epbefîno c. 8. né fanftorum Patrum Canones przte-
icantur, neque fub fpecie adminiftrationis rerum facrarum , potentiz
fecularis typhus irrepac, lèufimque imprudentes libertatem earn amitta-
mus, quam nobis proprio fàngnine, &c. Noter îeétor. Porto hiihc canö-
lunc & explicant Africani Patres Epiftolis Synodicis ad Bonilaperturbato
& przpoftero ordine legitur hzc Epiftola : optimo vero in
Vatic. D.
b Hic fuit quintus Epifcopus Surrentitüs.cle&us anno j8o. qui Syuodo
Romanz a S. Greg, habitz lubferipfit an. 595. & obiit an. 598. cui luccef-
fit Amandus : de quo Ep. 18. & 19. lib. 10. Gujfanvil.
■ c Eft feriptum capitulis diftindlum, x*Qi*r. Gujfanv.
A Surrentum, vulgo Sorrento , urbs olim Epifcopalis in Campania j
nunc Archiepiicopalis. Gujfanv.
c De peculiaritate monachorum vide lib. 11. Ep. 14. Johanni Subdiacono
, & Reg. S. Bened. cap. 33. ubi fanftus Pater nequifpmum hoc vi-
tium graphice depingit. Cap. 55. ejufdem regulz dicit frequenter feru-
,nda monachorum lefta , propter opus peculiars, ne forth
n&Czleftinum. Accurrit Chalced. fynodus c. 4. ad quod refpexiffe £ Qi13 Poenf monacbum proprietarium, ut modó di
No
: liquidem n
s difeiplin
ad Bri
» uga fanâilfimos
follicitudo. Gujfanv.
X L I.
* Vitiosè irrepferat in cd. Petro Dia,
fc Hîc non confentiunc exemplaria v
ct. In Vatic. D. Corb. Tnron.
Michaclino, Gemet. ac cet. Norm. Icgii
ur, Vir magnificus panimus E-
fifcopus. In Rem. deeft hzc Epiftola,
c Varié quoque feribitur hujus civitatis nomeu in mis. Nam in Va-
tic. legitur, Tarrint, al. Taurant, al. Taurine. Urbs fuir olim Epifco-
palis Brutiorum, everfa à Sarracenis intcr Rcgium & Hipponium.
d In nonnullis Vatic. & in Norm. Brittiorume Paulö poft in uno
Vaticano, legitur occifione, pro occafione.
* De monachorum disciplina variis in Epiftolis agit S. Gregoriüs.
Hîc vagos , acephalos, abnormes improbat & coercer. Vagos inter-
pretor, qui in clauftris ftabiles non degunt, fed ftatione deferta com-
mifti intcr gentes , difeunt opera eorum, iifdcmque (èrviunt fculptili-
fcus. Acephalos dico, qui Iicentiz amantes, Reöorisjugum non ferunt.
Abnormes intelligo, qui fui monafterii ordinis, ftaius, regulz«bfer-
▼ antias, quas Regulas vocant, vix zftimant teruntii, nec ad cas ullafe
xeligione teneri putant. Non cnim video , quid aliud per difciplinam fui
, habitus S. Gregoriüs defignet. Guffanv.
f In illis codd. ubi Paulinus vir magnificus dicitur , legitur hîc :
Sluamrem & viro magnfico.
* Vitiosè in vulgatis fibi concejfa.
, multaverit
S. Gregorius, répété ex Johan. Diac. lib. 1. cap. ij.
f Clericis & Sacerdotibus fua patere monafteria concelfit S. Bened.
Re'g. cap. <So. unde probat Lupus Abbas Ferrar. Ep. 19. non folos crimi-
nojes in monafteriis ad poenitentiam 8c converfionem effe recipiens
Duo verba h zc pene in nullis mis. leguntur, de quornm additione
graviter ftomachatur Thomas Jamefius in Vindiciis Greg. Verba htc,
qualibet occafione , ad ampltficandum monachorum ordinem Jptftant,
inquit ; adjefta funt at que affûta textui ab aliquo tenebrione : in membra-
nis non comparent. Quis efiulam pro tantilla re hominis heterodoxi bilan
non ridcat ? Ibidem monet legi in mis. Anglic, converfationem, pro converfionem.
Ccrtè in mfs. Norm, in Vatic. 8c in plerifque legimus conh
A monaftica vita ad Clericorum vivendi genus tranfire quàm pericu-
iofum fit his exprelfit coloribus Severus Sulpitius Hulj 1. cap. 14. St
I quis Clericus fuerit efeiius ^ ditatat continué fimbrias fuas , gaudet falutattonibus,
inflatur occurfionibus: ipfe etiam ubique difeurrit ; & qui
ante pedibus aut afelto ir,, confueverat, /pumante tquo fuperbus invehitun
Parva prites ac vili eellula contentas habntari, erigit celfa laqueaiclavia
, fculpit ofiia , pingit armaria : vefiem
r,ßch gnffimm, indun.centum malle defiderat. Atque htc caris vidais
ac familiàribus mandat tn•buta virginibus : ilia .ut byrrum rigentem, htc
ut fiuentem texat lacerm\m. Tantz depravationis argumentum, depre-
No X L 11.
* Huic Epiftola; pratmitticur in Colb. menfe Aprili. In plerifque mfs.
benderat Severus Sulp, in Briccio monacho & poftea clerico, qui taiutfn
poftmodum mores emendavic.
■ Ex his Monachis Siculis uxoratis, erat Venantius Syraculamis Pa-
tricius, ad quern fupra Ep. 34. Nec dubitare licet tanez auttoritat is vis
rum fui fimilibus patrocinium impendiflc.