4^0 Præfatio in Epiftolas
mum f î r ip u m ? N o n dïjftmilis confuftonis e x em jU flu r im a in medium a d d u cen arduttm non
r e t ; q u o d p ra ftim r i fum u s quando n ft itu tum à nobis E p ijh la rum ordinem certis argumentis d e .
monttrabimus.
■ Incommodo autem quod caufatur G u jfa n v illa u s ob citationes E fiftoU rum 3 ju x ta ordinem an-
t iq u u m , tôt libris & feriptis mfperfas occurremus, duplicem Epift. Indicem exbibendo ■ primum
ju x ta ordinem r c fim tum , cum priùs recepto comparatum ; fecundum ju x ta ordinem & morem
antiqu um, mice v e r f i cum priori colUtum, non fe cu s a c in edendis Au g u ftin ia n is Ep ifto lis , D o fto -
rum virorum nemine improbante, obftrvatum eft. Sic nullo labore citata reperientur E p iftoU :
nam confulendo Indicem ju x ta antiquam Epijhlarum fe r iem , ftatim docebit quota n m c f im & q u o
loco babcantur. Du o b u sp ra fa tis Indicibus , tertium adjiciemus ordine a lp h a b e t i c , qui e x nomi-
nihus eorum a d quos S . D o é lo r f e r ib i t , contexetur ; & quartum Geograpbicum. 7
KtgitoEpiT- V I I- E x Epiftolarum cenfuplurima expunximu spriùsperperam inferta, q u a lia fu n t au x leg u n -
dmïïmà tur ,n itïo u - In d iflio n e x . de La uren tii A r chidiacqni depofitione, <*r de L ita n ia majore in bafilica
'*•'>*■ S .M a r i a . Jübro x r . I n d iB . v i . h ijh r ia d eP h d ca coronatione, & M a u r ic ii filio rum q u e e ju s in te r -
fe é lio n e , q ua omnibus hujus In d itfion is Epijlolis p r xm itt itu r , cum Sermone B . Gregorii tempore
mortalitatis : Oportct, fratres cariflimi, & c . Nonnullarum S jnodorum R om a habitarum a lla .
D en iq u e maria P r iv ilég ia à S . Gregorio concejfa .■ q u a omnia a d calcem ableganda judicamimus,
cum S jmb olo cujus memimt J o h a n . D ia c . lib. z . cap. z . quo iq u e in capite omnium fere mfs. E p if -
tolarum legitur. J J * i J
<jmd,d<w E contrario ad Regiftrum Epijlolarum remocanda notis mi f a f m t quadam E p iftoU , ftme 'a
Gregorio , ftme a d G regoriumferipta , q u a mel in alienis operibus exu la bant , v e l non ita p r i-
dem e x tenebris fu n t eruta. Quorum meri d iligentia debeantur, f u o loco commemorare nobis eu-
ra erit.
W VIIL mfs. ope t e x tû s f e u littera c o r ru p te d , & reftitutd mille in lotis h e r d leftione ;
rum mutâtis. dew de rite d ifiofito tu r n librorum, tum etiam Epiflola runw rdine, de ipftrum arguments & fum -
manis cogitandum f r i t . In his quidq uid fin g u la compte fiu n tu r E p i f t o U , fum m a tim delineari déb
e t , as compendiose reprafentari. Q u a merô hu e ufqu.e pram ijfa f u n t E p ifto lis argumenta , p ie .
raque fa ltem ( u t f e d u lo exploranti p a te b it ) propofttum Gregorii feribentis^feopum minima e x parte
attmgunt. Sic ante primam prioris lib r i Epiftolam tantum legitu r : Ut femel in anno in unum
convenant ( Epifcopi S i c i lia ) ad provinciale concilium. A t mutilum hoc argumentum quis
n e fa a t in quo fc ilic e t mhil de P etro Subdiacono cui S . Gregorius mices fu a s intra Siciliam , ob
peifpeétam mirtutem & experientiam eadem Epiftola commendat ; n ih il de niodo celcbrandarum
Sjnodorum d ic te r . Sequentis E p ifto la , fe cu n d a v id e lic e t ,fm m a r ium adhue minùs probandum ;
Jiqmdem de frumentts non e x integro tranfmijfts m um e ft , q u a tamen Epiftola pars eft minima.
I n ta emm maxime meumbit f n f t i j fm u s Pa p a , u t ju f t in um S ic ilia Pratorem p r ià s amitis &
hononjicts merbts delmitum , a d concordiam cum vins Ecdefiafticis 'a quibus dijftdebat compel-
l e t , arque a d judicts munus fum m a aquitate obeundum. Similia de reliquis f u n t intelligenda ; q ua
u lten u s profequi Juperfluum & ingratum f r e t . I taqu e no v is cudendis argumentis. danda fu it
Opera, q ua E p iftoU p r a fix a , a d earum intelligentiam leâ o r i meluti fa cem prafera nt.
N e ç minori diligentia notts dijftaha Iqca , qua plurima f i n e f u n t , explanare & illuprare
curamimus Q u o d u t certiùs praftaremus, in ftatuenda eruendaque e x mfs. mera , quantum
licu it , lectione, potijftmum defudamimus. Q u ippe dum de mocibus ambigitur , mariis conjeéluris
lib enus mdulgetur, & fa p e inani conatu digfadiantur & aèrem merberant miri d otli. Ceterùm
ubernmam notarum & obfermationum in Greg. E p i f to U fig e tem nobis obtulerunt prafertim eru -
d ttijjm i m m ^Antomus D a d in u s ^Alteferra , Tolofanus a n te c e jfir , & Petru s GUffanmiUaus. ƒ/-
le m jtu d io firum Jur is Canomct gratiam, notationes in plerafque S . G regorii, q u a reconditam iu-
rts u tn u fq u ep e r itiam m auftore arguunt, fc r ip f it; & Clementi I X . P o n t i f t c iM a x . nuncupamit.
E x quibus paueas mutuati fum u s , & adjefto a d calcem nomine , honoris & gratitudinis eroo,
a nojtris ijïm x im u s . D e notis quits P . GuJptn'viïïoeus fu A inférait ed itioni, opens pretium e fl ip-
J um m a ir e ita proefantem : é t . 1 f J *
rm»a. Jirfo." ] ^ ' . P e notls “ d je e lis , a u t fim am is inte r te xtis nonnthil annotandum eft , quo moroforum o f
“ P " J ,ombus occurramus In hoc opéré multa reperire eft mocabula obfcuriora , abftrufiora, minus
” 0bVP J t hraJ es f ™ « * > urbmm regionumque nomina , p leraqu e alia antiqu i m a r is , L.egum
„mor. cimihumfcita Ecclefiajhca p o in ta Canones , ftdei morumque axiomata. N o n omnibus a u t cm d a -
1 ” J ill T L 1 rammatf * ' 9 Ebilologis j A n tiq u a r iis > Geograpbis, Hiftoricis jfu r ifp e r it is > C a n o -
lJ s j eo ogts 3 {A#rçcftyQhriç Stic* u t a it Groecum adagium. Eapropter J o la i Patro çli <tdr
b • •
Sanfti Gregorii Papæ I. 481
tvocandi bine inde fu e r e j q u i in dijfîcilioribus opem > in obfcuriorïbus lucent 3 in intr icatit induflriam
conferenteSj L e élorum flu d ia adjwvarent 3 promoverent. Scilic et e x •var
que auélorum cellis multa baupmus : plurima quoqUe communicarunt
qui Reipublicoe litt er aria bonijque moribus confultum v o lunt.
is antiquorum recentiorum- ««
nobifeum aliquot eruditi 3 «
E x bis verbis confiât notas quas Gujfanvilheus Grégorianïs Epifiolis a t te x u it y ab ipfo tantum
adoptatas fu i f ie 3 a t alios parentes habuijfe. H in c in earum appro bation D o t io n s teftantur> legiffe notas in Dialogos & Epiftolas S. Gregorii eolle&as à M. P. GulTanvillæo Prcfby-
tero. §luofnam v ero patroclos & adjutores accerfivit v i r prudens f f i p u b lica fam a fides 3 pra-
cïpuoe in concinnandis & elucutrandis bis notis partes debentur C l . V . N , J u lie n , cujus Sjmbolumt
fc ilic e t lilium cum bac épigraphe, en lilium, aiunt p o fi Epifiolam dedicatoriam v ideri.
Verum fu n t qui eafdem notas & obfervationes potijfimàm adfcribant C h V . D . À u g e t D o t lo r i
ÿ * Socio Sorbonico ; in quorum fententiam pedibus ire cogimur. Beneficio enim C l . V . D. oA u g e t
Régi à ConfiliiSj & F ra n c ia apud Parifios Qu afioris e ju flem fra t r is > confecuti fum u s fupplemen-
tum notarum in S . Gregorii E p iflo la s , auólore eodem Doôlore ipfîufque manu deferiptum > in quo
fane eumdem ac cetcrarum notarum Plylum deprehendimus 3 idem diccndi & res explicandigenusi
V n d e nobis perfuafum > quod etiam nobis p riùs ajferuerat laudatus ejus frater» v i r Jpetlatoe inte~
gritatiSjfapientiJJimo hu ic D o tlo r i ce feras t maximafa ltem e x parte 3 vindicandas.
D e his notis ju dicium fe r r e noÜrum non efl. Cer tè quafeumque retinere licuit 3 ba c in edition ?
ne recudi cu ravimus 3 adjeripto Guflanvill. nomme, k,A lias a quibus abflinere co ëg eruntfev efto
ris critica leges j au t a lia rationes 3 certè g ra v es 3 legere poterunt in G u jfa n v ill. editione q u i v a ria
($f multiplies eruditione d eleélantur. In bis enim omnia feientia rum genera 3 artes omnés de-
libantur3 coacervatis 3 tum e x fa c r i s , tum e x profanis 3 e x G r a d s & L a tin is Scriptoribus 3 in -
numeris f e r è teflimoniis ; utrum a d rem an p ra ter rem ? judicent alii. N o t a y eró quas e x oA u -
getiano fupplemento defumfimus etfi paucijfimas 3 ejus nomine in fin e addito defignabuntur.
X. Q u o d fp e t fa t a d notas quas elucubrav im u s, in bis br evitati maxime fiudendum cenfuimus; Not* arobf«-
memores celeberrimi illius d itti : Citô lutum contrahit amnis exundans. C er tè n ih il magis
cavimus 3 quam locos omnes communes f i v e Theologtcos, f i v e Ethicos & c .p c r cu r r e r e & exb au - fax.
rire. E t f i n ih il omiferimus eorum q u a ad locorum dijficilium enodationem ( y obfcuriorum illufira- ^>Curt'
tionem conferre potuerunt. D b i tamen occurrent q u a accuratiori explicatione indigere yid ea n tu r3
V ita S. Gregorii à nobis elucubrata confulatur, adhibita Indicum f a c e i & fib i fa â lum fa t i s d ili-
gens lettor fa teb itu r . |
XI. D e Epifiolarum infcnptionibus 3 unum dumtaxat obfervandum occurrit 3 S. Gregorius Detuùio. primus omnium, fc in principio Epiftolarum fuarum fervum fervorum Dei feribi fatis hu-
militer definivit i in q u it J o h a n . D i a c . l i b . i . v i ta cap. î.fu b d itq u e documentum hoc humilitatis mferipto difle-
cunttis fuccefforibus ab ipfo relittum 3 hereditario jure in Ecclefia Rom. confervatum J ù ijfe . Q u o d
J oh annis teflimonium multis quafiionibus occafionem p r a b e t , quas fo lv e r e nunc e re v idetur .
i . C u r t itu lu s hic Gregorio ita g ra tu s3 in tam paucis Epiftolis comparéat f nam f i tres excipias3 q ua to -
tidem in libris priores fu n t 3 f c ilic e t lib. v i ij . i x . & x i j . Çveterem ordinem feq u im u r ) cetera hoc
titulo carent. 2. Q u o p a tto Janttijfimus P a p a ob affumtum hune humilitatis titulum ceteris P onti-
ficibus incognitum Taudari p o jfit3 cum ipfo ufus f i t S . D am afu s P a p a in E p . 4. ad Stephanum & in noth ait.
alios A f r i c a Epifcop os ; quam Epifiolam banc in rem ad du cit & Petru s G u fla n v illa u s . 3. Q u i p otu it & ' v“!‘
ignorare J o h a n . Diaconus A u g u fiim m & plurimos alios hac eadem inferiptione fu a s muniiffe E -•
pifio la s? L cg a tu r S .^ A u g u ß . E p .a d V ita lem 2 1 7 . Auguftinus Epifcopus fervus Chrifti, & per
ipmm feryus fervorum ipfius. F ulgentius quoque Epiftolam j . ita ' infer ibit: Domino fanóto
fratri & comprefbytero Eugippio Fulgentius fervorum Chrifti famulus. M i f f a fa cto non-
nu lla alia à G u ffa a a jlla o prolata tefiimonta, v e l quod e x fu fp e t t is auttoribus defùmta f in t 3 u t
q u a e x Eufebio Em ffe n o f u n t excerpta ; v e l quod a d rem non fa d a n t 3 quia Epifcoporum atate
GVegorio longé inferiorum exempla continent.
*-Ad i. o bjett. refpond. Epiftolas omnes a S. Gregorio mijfas hune titulum 3 fervus fervorum
Dei j pra tu liffe ; a t brevitatis caufa omiffum fu iffe 3 tum ab antiquariis 3 tum à typographis.
P ram itti tamen debuit prima fa ltem ( g r qutdem in m fi. & in n o v a hac ed it, leg itu r ) u t e x ilia
inferiptione ceterarum fo rm a modufque haberetur.
1A d 2. objett. rejpond. Epiftolam fu b D am a fi nomine laudatam 3 pro dubia 3 ne dicam fp u r ia
tU* fu p p o fititia , à v ir is eruditis nunc haberi 3 Jfidoroque Afer cator i cum aliis multis interpolates
mercïbus tribui. P r a t e r alias rationes a dottis q u i de illa tulerunt fententiam 3 maturo & cliqua-
t ° judicio prol atas 3 fa lfita tis argumentum pra fe r t in temporis, quo fe r ip ta d ic itu r , nota 3 fc ilic e t
Tom. Ï I . H h ij