reniffimo dömrio Imperatori lurrcpcum eft, at- A
que contra judicatum NicopolitaniMetropolitx
quod Ecclcfiaftica re&itudine 8c canonica ratio-
ne fuffultum eft, Epifcopo Eurix, quod nec fine
dolore audire vel loqui fine gemitu poflumus,
tum majori injuria Epifcopi Gorcyricani atque
•Clcricorum ejus, anrefatum Cafliopi caftrum tra-
ditum memoratur; ut amota, quod grave eft di-
•ci, jurifdiiftionc CorcyritafiX Ecclcfix, ipfe illic
omnem tamquam principalem habeat potefta-.
tem, fententiam noftram nulli dare prxvidimus,
ne contra juflionem clementiflimi domni Impera-
toris, vel, quod abfit, in defpedum ipfius aliquid
E p i s t o l à IX.
Ad Johannem Panormitanum Epifcopum.
B a ß lie a confecranda dat facult at tm.
Gregorius Johanni Epifcopo Panormitano.
Tj3 Afilicam quam à Dile&ione tua in honorem J ) beatx- fèmperque Virginis Marix per Savi-
num Subdiaconum noftrum 8c Rc&orem patrimonii
, fuggeris efle perfc&am, confecrandi tibi
prxeeptionis noftræ ferie noveris facultatem at-
tributam : quatenus, Frater cariflime, devotiofàcere
videremur. Itaque Dile&io tua Pietati ejus g nis tux dcfidcrium complcns, celebritatis perfecunda
diligenter infinuct, atque conftanter ad-
ftruat hoc omnino illicitum, omnino pravum,om-
nino injuftum, &: facris efle valde canonibus ini-
mieum. Et ideo hujufmodi peccatum temporibus
fuis introduci in Ecclcfix prxjudicium non per-
mittat. Sed quid de hoc negotio judicatum an-
tefati quondam Mctropolitx contincat, vel quarter
a nobis ea qua: ab illo decrcta funt, confir-
mata fucrint, fiiggerat, atque id agcrc ftudeat,
ut cum ejus juflione noftra illic fententia tranf-
mittatur : quatenus 8c ferenitati ipfius, ficut di-
gnum eft, refervafle, &: radonabilitcr corrcxif-
fc qua: male prxfumtafunt, videamur. Qua in re
omnino danda opera eft ut, fi fieri poteft, eriam
juflionem fiiam ipfe tribuat, in qua ea qux a nobis
definita funt, fervari prxeipiat. Nam hoc fa-
d o , omnis de cetcro furreptionis locus obftrui-
tur. Ita ergo ad compefeenda hxc prxjudicia vi-
gilantiam tuam cum omnipotentis Dei adjutorio
excrccre feftina, ut nec modo voluntas eorum qui
perverfa moliuntur, aliquid contra antiquum Ec-
clcfiafticx confuetudinis ftatum obtineat, nec poft
ad exemplum re's nefanda proficiat.
Quanta prxterea mala, quantafquc opprefliodione
gratuleris. a Data menfe Decembri, Indi-
dione vi 1.
E p i s t o l a X.
, Ad Guduinum Ducem.
uincilla Dei ftupratorem militem putiiat.
Gregorius a Guduino Duci Neapolis.
CUm inter multa bona qux nobis de Magni-
tlidine veftra farpius nuntiantur, illud in vo-
q bis plus laudabile dicatur exiftere, quod caftita-
tem diligitis , 8c difeiplinam, ficut dignum eft,
cuftoditis » fatis mirati fumus quod in militc illo
qui ancillam Dei diabolica inftigatione perdiderit,
diftridiflima vindida hadenus fada non fuerit.
Nam & moribus 8c bonirati veftra: valde conveniens
fuit, ut ante ad nos ultio quam perpetratx
culpa: iniquitas perveniret. Sed quia vindidam
hujus fcclcris non voluntate veftra , fedaliorum
credimus furreptionibus efle fufpenfam, ne hoc
peccatum b vel numerum indifeiplinati militis, 1
vel loca ilia in quibus commiflum eft, valcat pre-
merfe •, hortamur ut fine excufatione aliqua vel mones
fupraferiptus Alcyfon, frater 8c coëpifcopusDdo qualis vobis fervor fit c erga caftitatis cuftonofter,
ab adionariis Ecclefix Theflalonicenfis a£-
ferat fuftinere, ut poflis cognofcere, ipfam quam
ad nos mifit cpiftolam Diledioni tux tranfmifi-
mus. Ideoque prxdidx Ecclcfix Rcfponfalem venire
ad te facito, atque caufam ipfo prxfentc co-
gnofee, 8c de capitulis quibus te ratio moverit,
fratri 8c coepifcopo noftro Eufebio feribe, ut homines
fuos agere injufta prohibeat, 8c minores
diam demonftrantes, ita pro exemplo aliorum di-
ftridè emendare tantum facinus feftinetis ; ut 8c
Deum vobis, in cujus hoc illc injuriam pcrpetia-
v it , 8c timorem ejus defpexit, placabilem facia-
tis , 8c nos vobis de zeli veftri reditudine gratias
referamus. Nam tantam iniquitatem inultam rc-
manerc nullo modo patimur.
non premere, fed magis in quibus juftum fuerit,
moneat adjuvarc. Hoc quoque volumus ut ei
qui in civitate Nicopolitana Metropolita fuerit
ordinatus, Diledio tua feribere debeat : quate- £ De triam
nus caufam de damnis qux Ecclefix fux illata
prxdidus frater nofter Alcyfon queritur , co-
gnofccre, 8c quod juftum eft debcat definire : quia
à deceflorc ipfius negotium ipfum non dccifum,
f fed legitur refervatum f.
E p i s t o l a XI.
Ad Johannem Epifcopum.
Epifcopos elcßorum perfonis, moribus, etc feien•
tia requirat.
Grcgorius Johanni Epifcopo.
NE incauta eorum ordinatio qui ad Epifco-
patum cliguntur, valeat provenirej vigi- 1
Iprctis immerito mfs. & ver. edit is.
d I idem reccntiorcs eadem licentia, talem ilium ad Andre am. Qua
xnutatione invitis mfs. Vatic. Norm. Colb. fadla turbatur lenfus.
* Supra loquitur de furreptione fa£ia Mauricio Imp.Hic de alia quam
paflus erat Phocas initio Imperii, agit S. Gregor.
1 In recentioribus clauditur hxc Ep. his verbis : Data menfe Deeem-
i r i , IndiH. vtt. qua; (and abfunt a mfs. noftris, & ab antiquis edicts.
Pertinent in mfs. ad Ep. (equentem, ut mox -diitturi fumus.
aid in Vaticanis A. B. E.
• Appellatur Gudum, à feriptoribus Grxcis j »W lr,s. Dux exerci-
tusMauricii fub Prifco, ex Cedreno an. 17. Mauricii. Ejus egregia belli
facinora narrat Simocatta lib. 7. c. 11. & 11. quern (agfct appellat.
A Petro fratre Mauricii & Duce fupremo exercitus cfficicur vatc^-ni-
yos, multaque prxclard gcrit. Idem lib. 8. c. j. 6. 7. Gujfanv. In
Colb. quidem, in Regio, & in Norman, legitur Guduin, at in Vatic. D .
E. F. & in Rem- Guduino. In Corb. Gunduino. In Vatic. A. Gundi-
nt. In Vatic. B. Guidoni. In vet. edit, corrupte, Defiderie JEpifcofo
k Recent, vel humerum indifeiplinat
£ quid eo loci (ignificaret militaris numci
lib. iv. dialog, c. 35. Vide quoque fupra lib. 8. Ep. j. Certc ubique le-
* In Vatic. B. E. F. Colbert, vet
gianus initio epiftola* habet quod e
iitatem diligitis.
n Rcmig. erga caritatis. Remi-
tem diligitis, ubi alii, qUodcaf-
N o X I.
• Ita padimin mfs. Sc vet. excufis. Reccntiores pro arbictio fic nmlanti
dc eorlmi pcrlonis {ollicitudine eft requiren- A ticipes : proptereaqubd omnipotentis Dei gra-
dum. Indicatum fiquidem nobis eft Florentinum, tia, 8c filium vobis donatum, 8c quod valde £x-
Archidiaconum Ecclefije Anconitanx , qui adE- cellentix vcftrx eft laudabile .catholicx cum fipifeopatum
fucrat eledus, Scripturx quidem fa-
crx feientiam habere} fed ita xtatis efle fenio jam
confra&um, ut ad regiminis officium non poflit
afliirgerc. Addentes edam ita ilium tcnaccm cx-
b iftcre b ut domum ejus amicus ad caritatem num-
quam introëat. Rufticus autem, Diaconus ejuf-
dem Ecclcfix , qui fimiliter eleAus fuerat, vigi-
lans quidem homo dicitur, fed quantum afleritur
Pfalmos'ignorat. Florentinum verb, Diacônum
Ecclefix Ravennatis, qui eledus ab omnibus memoratur,
fbllicitum efle novimus : fed qualis fit
interms, omnino nefeimus. Ideoque Fraternitas
tua unà cum fratre 8c coëpifcopo noftro Armcnio,
fuprafcriptx Anconitanx Ecclefix Vifitatore, illuc
feftinet accederc, 8c diligenter dc vita ac moribus
fingulorum requirerc, vel fi nullo fibi funt crimi-
nc confcii, quod eos ad hoc oflicium vetet accc-
derc. Pariter etiam requirendum eft, fi hoc quod
de prxfato Archidiacono dittum eft, quia num-
quam amicus domum ejus ingreflus eft, fi ita fe
c veritas habet, 8c c utrum ex neccflitate, an ex te-
nacia talis fit : aut fi ita fenex eft, ut ad regendum
non poflit afliirgere : vel fi ta&is facrofan&is E-
vangeliis, ficut nobis nuntiatum eft, jusjurandum
prxbucrit, numquam fe ad Epifcopatum accede-
re. Sed etiam de Ruftico Diacono , d quantos
Pfalmos minus teneat, perferutandum eft. Florentine
autem Diacono Ravennati, fi nullum, ficut
diximus, crimen eft quod obfiftat, apud Epif-
c copum ejus agi neceflè eft, ut ei debeat c cef-
fionem concedere ; non tamen ex noftro manda-
f to f vel diélo, ne contra fuam voluntatem eum
ccdere vidcatur. Sed hoc ut norunt ii, qui cum
cligunt, ex fe agant : tu verb de fingulis cum om-
ni ftudio ac follicitudine omnia qux feripfimus re-
quirere, atque nobis ftude fubtilitcr indicare j ut
renuntiationc tua redditi certiorcs, quid poft hxc
Deo au£tore fieri debeat, difponamus.
E p i s t o l a XII.
Ad Theodelindam Langobardor. Reginam.
GratuUtur de fociato catholics» fidei filio. jQuod Secundo
non refponderit 3 caufatur podagram. Habit am fub
fufliniano Synodum mittit. Romano. Ecclcfia orthodoxiam
tuttur. Régi de faEla pace gratias refert.
a Gregorius3 Theodelindæ Reginæ> *.
SCripta qux ad nos dudum à Genuenfibus par-
dbus tranfmififtis, gaudii veftri nos fecere pardei
novimus fociatum. Nec enim de Chriftiani-
tatc veftra aliud crcdcndum fuerat , nifi id ftu-
dcre vos, ut quern divino munere fufcepiftis,Ca-.
tholicx reditudinis auxilio munirctis : ut 8c Re-
demtor nofter familiarem te fuam famulam co-
gnofeeret, 8c Langobardorum genti novum Regem
in timoré fuo féliciter enutriret. Unde ora-
mus omnipotentem Deum, ut 8c vos in manda-
torum fuorum via cuftodiat, 8c eumdem excel-
lentiflimum filium noftrum b Adulouvaldum in b
luo faciat amore proficere : quatenus ficut hie inter
homines jam magnus eft, fic quoque 8c bonis
a&ibus ante Dei noftri oculos fit gloriofus.
Illud autem quod Excellcntia veftra feripfit,
ut dile&iflimo filio noftro c Secundo Abbati ad a
ea qux feripfir, fubtiliùs rcfponderc deberemus :
quis petitionem illius vel veftra defideria qux
multis efle profutura cognofcit, fi xgritudo non
obfifteret, duccret poftponenda ? Sed tanta nos
podagrx infirmitas tenuit, ut non fblùm non di-
dare , fed etiam ad loquendum vix poflemus af-
furgcrc, ficut 8c prxfentium portitores legati veftri
cognoverunt , qui nos 8c venientes infirmos
invenerunt, 8c difeedentes in fummo vitx peri-
culo atque diferimine reliquerunt. Sed fi omnipotente
Deo difponente convaluero, ad cunda
qux mihi feripfit fubtiliter refpondebo. Earn ta-
mcn Synodum qux pix memorix Juftiniani tempore
fada eft, per latores prxfentium tranfmifi,
ut prxdidus filius meus dilediflimus ipfam legens,
agnofeat quia falfa funt omnia qux contra Sedan
apoftolicam, vel cathblicam Ecclcfiam au-
dierat. Abfit enim nos cujuflibet fenfum hxre-
1 tici reciperc, v e ld à tomo fandx memorix Leo- j
nis, prxdecefloris noftri, in aliquo dcviarc : fed
quxcumque à fandis quatuor Synodis funt definita,
recipimus ; 8c quxcumque reprobata funt,
condemnamus.
Excellentiffimo autem Filio noftro Adulou-
valdo Regi tranfmirtere c phyladeria curavimus, c
id eft crucem cum ligno fandx crucis Domini,
8c Hedioncm fandi Evangclii g theca Perficain- f
clufam. Filix quoque mex forôri ejus, très annu- g
los tranfmifi , duos cum hyacinthis, b 8c unum j,
cum albula : qux cis per vos peto dari, ut apud
eos noftra caritas ex veftra Excellentia condia-
tur.
Paterna prxterea caritate perfolventes faluta-
tionis officium , petimus ut cxcellcntiflimo Filio
noftro Regi conjugi veftro, pro nobis î de fada f
tarant : ne de incauta eorum ordinalione. . . . valeat provenite confie•
$°-b Quod Epifcopi domus omnibus patere debeat, luculcntis teftimo-
niis probar Altefèrrâ in hunc locum , quem ledbr confulet. Plura de
hotpitalitate Epifcopi diximus alias. Gujfanv.
c An virtus aut vitium in aliquo dclixa fine, hxreant, cum omni
ftudio ac follicitudine requirendum , fubtiliter indicandum déclarât S.
Gregorius (bllicitus & de defeftu bofpitii & de caufa dcfeftus. Scilicet
ubique alterutrum lecernere non (croperobvium. Facile'enim eft fimu-
lare virtutem , difficile habere virtutem, telle S. Aug. lib. I. dc moribus
Ecclefix c. I. Fili, diligenter advent motus nature, ér gratia, quia valde
contrarie fr ftsbtiliter moventur; f r vix nifi à Jpirituali fr intimo
illuminato homine difeernuntur , docet au dor de Imitatione Chrifti,
lib. 3. c. 54. Quod fi penitiiis multi revolverent, cautiiis & ambularent
in viis Domini. Vide Emin. Card. Bona de diferetione Jpirituum, c. x.
& 4. Legere eft apud S. AuguRinum ibidem c. if. Quhdfi virtus ad
beatam vitam nos Auch, nihil omnino effe virtutem afjirmaverim , nifi
fummum amorem Dei...........utinam ita fit in mentibus vis | ut nomsna
funt in ore omnium. GufTanvil.
d Huantus pro quot non raro ufurpatur. Luc. ij. 17. Quanti mercenarii
in domo patris mei. L. i Cod. de Prarfc&o Prxrorio Africx. §. Si
vero. Etquanti limitanei &C. Item: Milites pro cuftodia locorum quanta
ibi magniiudo tua provident. Vide Anton. Auguft. lib. 2. obferva-
tionum cap. {. Ceterum Pfalmorum ignorantia, & tenacitas arcent ab
Epifcopatu. Oporcet enim Epifcopum efle hofpitalem & Dodorcm.
Quod de jurejiirando fubdit S. Gregorius, id quidem notabile. Videac
Ieaor Gloflaip dill. 8y. ubi multi canoneS in utramque partem citantur.
F De Plalmis & feientia Epifcopi videat did. 38. totam , & prxlertimc.
Omnes tfallentes, & did. 23. c. Qui EpifcopUs, ex Carthag. Concil.
I in mo dida did. 38. c. Qui. ipfis, inter ea qux funt Sacerdotibus nc-
ceflaria ad difeendum reperio non modd canones pccnitentiales, fed
etiam Pfalterium. Dc Pfalmorum feientia pluta vide ad Ep. 4J. lib. 4.
nilnc 48. lib. 5. Partim ex.Gujfanv.
* Didum fupra Epid. 19. lib. 4. nunc 17. lib.
1 Rccentiorcs invitis mfs. Vatic. Norm. Sc aliis, vel ediSle.
N o t .« ao E p i s t . XI I .
• De ea vide ad Epid. 2. lib. 4.
fc Fredegarius Adaloaldum vocat, alii Adoaldum. Hie pens peer fuc-
ceffit Agilulfo patri, Langobardorum Regi, regnavitqu.*decern annis