j u S. Gregorii Regiftri Epiftolarum 572
tium accedït, ut ante adventum judicis, qui ter- A viro. Ecce jam cælcftibus fecretis inferitur , 8c
libiliter fequitur, ipfc fcilicet clamando gradia-
tur. Sacerdbs verb fi prxdicationis eft nefeius,
quam clamoris vocem daturus eft praco mutus >
Hinc eft enim quod fuper Paftorcs primos in lin-
guarum fpecic Spiritus lan&us infedit: quia nimi-
rum quos replcvcrit, de fe protinus loqücntes fa-
cit. Hinc Moyfi prarcipitur uc tabcmaculum Sa-
cerdos ingrediens tintinnabulis ambiatur : ut videlicet
voces prxdicationis habeat,ne fuperni fpe-
culatoris judicium ex filentio offendat. Scriptum
quippe eft: Audiatur finitus quando ingreditur vel
tamen per condefcenfionis vifeera, carnalium cu-
bile perferutatur : 8c quem fublevatus ad invifi-
bilia erigit, hune mentis oculum ad fecreta con-
jugum infle&it.Cælum contcmplatione tranfeen-
dit , nec tamen ftratum carnalium follicitudine
deferit : quia compage caritatis fummis fimul 8c
infimis jun&us, 8c in femctipfo virtute fpiritus ad
alta valcnter rapitur, 8c pietaté in aliis æquani-
miter ad ima revocatur. Pro hac fuæ compaflio-
ne caritatis, iterum dicit : Jîhiis infirmatur, & 1
ego non infirmor ? quis feandalizatur, dr ego non
egreditur fanftuarium in confpcttu Domini, & non B uror ? Hinc rurfiis ait : Faftus fum Jttdxis tammoriatur.
Sacerdos namque ingrediens vel egrc-
diens moritur, fi de eo l'onitus non audiatur : quia
iram contra fe occulti judicis exigit, fi fine foni-
tu prædicationis incedit» Apte autem tintinnabula
veftimentis cjus deferibuntur infertaVcftimen-
ta etenim Sacerdotis quid aliud quàm re£ta opéra
debemus accipere , Propheta atteftante, qui
ait : Sacerdotes tui induantur iußitiam ? Veftimentis
itaque illius tintinnabula inhærent, ut vitæ viam
çum linguæ fonitu ipfa quoque opéra Sacerdotis
clament.
Ejus fermones
quo falc Con-
diendi.
quam Judxus. Quod videlicet exhibebat fion a-
mittendo fidem, fed extendendo pjetatem, 8c in
fe perfonam infidelium transfigurans : ut ex fc-
metipfo difeeret qualiter aliis mifercri debuiffet,
quatenus hoc illis impenderet, quod fibi ipfe, fi
ita effet, impendi re&e voluiflèt. Hinc iterum dicit
: Sive mente excedimus, Deoffive fobrii Jttmus, •
vobis : quia 8c femetipfum noverat contemplando
tranfeendere, 8c eumdem le auditoribus condef-
cendendo attemperare. Hinc Jacob Domino
defuper innitentc, 8c undo deorfum lapide, af-
Sed confiderandum quoque eft ut Re&or cùm ç cendentes 8c defeendentes Angelos vidit : quia
fe ad loquendum præparat, fiib quantæ çautclæ
ftudio loquatur attendat; ne fi inordinate ad loquendum
rapitur , erroris vulnere audientium
corda feriantur : 8c cùm fortaffe fapiens videri de-
fiderat, unitatis compagem infipienter abfcindat.
Hinc namque Veritas dicit-.Habete fai in vobis,
dr pacem habete inter vos. Per fal quippe verbi fa-
pientia defignatur. Qui, igitur loqui fapienter ni-
titur , magnopere metuat ne ejus- eloquio audientium
unitas confundatur. Hinc Paulus ait :
Non plus fapere quàm oportet fapere > fed fipere
ad fobrietatem. Hinc in Sacerdotis veftë juxta di-
vinam vocem, tintinnabulis mala punica conjun
fcilicet pra:dicatores re&i non fblüm furfum fan-
dum caput Ecclefia:, videlicet Dominum, con-
tcmplando appetunt , fed deorfum qupque ad
membra illius miferando defeendunt. Hinc Moy-
fes crebro tabernaculumiritrat 8c exit, 8c qui intus
in contemplatione rapitur, foris infirmantium
negotiis urgetur. Intus Dei arcana conftderat n
foris onera carnalium portat. Qiu de rebus quo-.
que dubiis femper ad tabcmaculum recurrit,
coram teftamenti area Dominum confulit: exem-
plum proculdubio Reftoribus prabens, ut cum fo-
j^ris ambigunt quid difponant, ad mentem femper
quafi ad tabernaculum redeant; & velut coram
guntur. Quid enim per mala punica , nifi fidei teftamenti area Dominum confulant, fide his,
Sit fingulis
præ cunäis
contemplatio-
□c fulpenfus.
unitas defignatur ? Nam ficut in malo punico 1 u-
na exteriùs cortice multa interius grana muniun-
tur ; fie innumeros fanftæ Ecclefiæ populos unitas
fidei contegit, quos intus diverfitas merito-
rum tenet. Tunc ergo tintinnabulis mala punica
jungimus, cum per omne quod dicimus, unità-
tem fidei cuftodimus.
Rurfum , cùm me ad confiderandum confero
qualis Reâror in compalfione, qualifque effe debeat
in contemplatione, perpendo ut 8c fingulis
in quibus dubitant, apud femetipfos intus facri
eloquii paginas requirant. Hinc ipfa Veritas per
fufeeptionem nobis iioftra: humanitatis oftenfa,
in monte orationi inhæret, miracula in urbibus
cxcrcet ; imitationis videlicet viam bonis Refto-
ribus fternens, ut etfi jam fumma contemplando
appetunt, neceflitatibus tamen infirmantium
compaticndo mifeeantur : quia tunc ad alta cari-
tas mirabiliter furgit, cùm ad ima proximorum
fe mifericorditcr attrahit ; & quo bénigne défi
compalfione fit proximus, & præ cun&is contem- £ cendit ad infima, eo valenter recurrit ad fum-
plationc fufpenfus ; quatenus 8c per pietatis vifeera
in fe infirmitatem ceterorum transférât, 8c per
Ipeculationis altitudinem femetipfum quoque in-
vifibilia appetendo, tranfeendat, ne aut àlta pe-
1 ' tens, proximorum m infima defpiciat, aut infimis
proximorum congruens, appetere alta defiftat.
Hinc eft namque quod Paulus in paradifum duci-
tur,cælique tertii fecreta rimatur:n 8c tamen ilia
invifibilium contemplatione fufpcnfa, ad cubile
carnalium mentis aciem revocat î 8c cùm fanftum
conjugium creandorum fit caufa liberorum, ali—
quid etiam eis 8c de voluptate largitur, diccns :
Fropter fornicationem autem unufquifque Jitam uxo-
rem habeat, & unaquaque fuum virum habent.
XJxori vir debitum reddat, f militer autem & uxor
1 Semper legimus in mis. cortictm fern, j s. Videlib. 23. Moral.
ram. 31. & lib. nuin. 10.
m In Vatic. & aliis, infirma; & infra, infirmis.
* Ita ex commuai mis. coalènfu ; quod editores nulla rations fie n
In qua videlicet compalfione neceffe eft ut ta-
lem fe , qui præeft, exhibeat, cui fubje&i quique
occulta quoque lua prodere non erubefeant : ut,
cùm tentationum fuarum flu&us parvuli tolérant,
ad Paftoris mentem , quafi ad matris finum recur
rant ; 8c hoc, quöd fe inquinari pulfantis cul-
pæ fordibus prævidcnt, exhortationis ejus fola-
tio lacrymis orationis lavent. Unde 8c ante fores
tcmpli ad abluendas ingredientium manus mare
æneum, id eft luterem, duodecim boves portant,
qui quidem facie exteriùs eminent, fed ex pofte-
rioribus latent. Quid namque duodecim bobus,
nifi univerfus Paftorum ordo fignatur ? De quibus
le x , Paulo differente, dicit : Non obturabis
tarant, in ilia invifibilium eonltmplationt fufpenfus.
0 Editi, Domino fcaU defuper, 8cc. Abeft fiait in omnibus mfs. Vatic.
& aliis melioris note. Sic quoque legitur in lib. R eg. Pali. 1. part.
H agen-
iiksfît per
pmilitaicn
Imrae ins, ut e°n- vH delia-
|KOtiumerijwr.
es bovi trituranti. Quorum quidem nos aperta A Sic autem fervanda eft virtus hùmilitatis, ut Zelo pafloi
opera cernimus ; fed apud diftri&um judieem, non folvantur jura regiminis : ne dum Prælatus
quæ illos pofteriùs maneant in occulta retributio- quifque plus fe quàm decet dejicit , fubdito- °icc verfa.U
ne , nefeimus. Qui tamen cùm condefcenfionis rum vitam reftringerc fub difeiplinæ vinculo non
fuæ patientiam abluendis proximorum confelfio- polfit : 8c fie fervanda eft difeiplinæ feveritas, ne
nibus præparant, .velut ante fores tcmpli luterem ' dum plus quàm necelfe eft zelus accenditur,
portant; ut quifquis imrare æternitatis januam ni- manfuetudo fiinditus amittatur. Sæpe namque Grat. dift.
titur, tentationes fuas menti Paftoris indicet, 8c vitia virtutes fe effe mentiuntur, ut tcnacia par- yfr'tlftjs vit
quafi in boum lutere cogitationis vel operisma- fimonia,.etfufio largitas, crudelitas zelus juftitiæ, J â | p
. _ t --------- n remiflio pietas velit videpi.. Difciplina ergo vel turk
mifericordia multùm deftituitur, fi una fine altéra
teneatur. Sed magna diferetionis arte fervanda
eft, 8c juftè confulens mifericordia, &pièfenus
lavet. Et fit plerumque ut dum Re&oris animus
aliena tentamenta condefcendendo recog-
nofeit, auditis tcntationibus 8c ipfe pulfetur: quia
8c hxc eadem per quam populi multitudo diluitur,
aqua proculdubio luteris inquinatur. Nam B riens difeiplina. Hinc namque eft quod docente Lue.
dum lordes diluentium fufeipit, quafi fuæ mun-
ditiæ ferenitatem perdit. Sed hæc nequaquam
Paftori timenda funt : quia Deo fubtiliter cun&a
penfante, tanto faciliùs à fua eripitur , quanto
mifericordiùs ex aliena tentatione fatigatur.
Rurfus cum me ad confiderandum confero,
qualis in humilitate, qualifque effe Rc&or debeat
in diftri&ione, perpendo : quoniam neceffe eft,
ut 8c bene agentibus fit per humilitatem focius,
8c contra delinquentium vitia per zelum juftitiæ
eredus, quatenus 8c p bonis in nullo fe præferat,
8c cùm pravorum culpa exigit, prioratus fui po-
teftatem agnofeat j ut 8c honore fuppreffo , æqualcm
Veritate per Samaritani ftudium femivivus in fta- &c-
bulum ducitur, 8c vinum atque oleum vulneri-
bus ejus adhibetur : ut per vinum fcilicet mor-
deantur vulnera, 8c per oleum foveantur. Necef
fe quippe eft, ut is qui fanandis vulneribus prceft,
in vino morfiim doloris adhibeat, in oleo molli-
tiem pietatis : quatenusr per vinum mundentur r
putrida, per oleum fananda foveantur. Sit ergo
amor, fed non emolliens : fit vigor, fed non ex-
afperans. Quod bene ilia tabernaculi area figni-
ficat, in qua cum tabulis virga fimul 8c manna
eft: quia cum Scripture facr* feientia in boni Rc-
doris pedore, fi eft virga diftridionis, fit 8c mancontra
fe fubditis bene viventibus deputet, 8c C na dulcedinis.
perverforum culpas ex zelo juftitiae excref
cat. Hinc eft namque quod Petrus audorc Deo
landa: Ecclefiise principatum tenens, a bene a-
gente Cornelio, 8c fefe ei humiliter profternente,
immoderatius venerari recufavit, feque illi fimi-
lem recognovit, dicens : Surge, ne fcceris, dr ego
homo fum. Sed cum Anania: 8c Sapphirz culpam
reperit, mox quanta potentia fuper ceteros cx-
creviffet, oftendit. Verbo namque eorum vitam
perculit , quam fpiritu perferutante deprehen-
dit; 8c fiimmum fe intra Ecclefiam contra pec-
cata recoluit, quod, honore fibi vehementer im-
penfo , coram bene agentibus ftatribus non ag-
novit. Hie communionem sequalitatis meruit fan-
ditas adionis, illic zelus ultionis qjus aperuit po-
teftatis. Hinc eft quod Paulus bene agentibus fra-
tribus prjelatum fe effe nefeiebat, cum diceret:
Non quia dominamur fde i vejbrx , fid adjutores fu-
mus gaudii vejlri. Ad qua: ideo adjunxit: Fide
enim ftatis. Ac fi id quod protulerat, aperiret,
Sufccpto itaque paftoralis curæ onere , cum Qua cautione
cunda hæc atque alia hujuftnodi multa confide- ‘«“porous
ro, vi•d i_e or quox d2 eurre non pofrlru m ; max-i mae , qui- a vacarcdcbcat.
hoc in loco quifquis Paftor dicitur, curis exterio-
ribus graviter occupatur ; itaut fæpe incertum
fiat utrum Paftoris officium, f an terreni proceris c
agat. Et quidem quifquis regendis fratribus præeft
, vacate funditus à curis exterioribus non po-
teft : fed tamen curandum magnopere eft ne ab
his immoderate deprimatur. Unde rede adEzc-
chielcm dicitur: Sacerdotes caput fuum non radant, Ezuh. +4.1».
neque comam nutrianti fed tondentes at ton de ant ca~
j^pita fia. Quid enim fignant capilli in capite, nifi
u exteriores cogitationes in mente ? Qui dum fuper
cerebrum infcnfibiliter oriuntur, curas vitæ præ-
fentis exprimunt; quæ ex negligenti ac torpenti
fenfu , quia importune prodcunt, quafi nobis
non fentientibus procedunt.. Quia ergo cundi
qui præfunt, habere quidem follicituaines exteriores
debent, nec tamen eis vehementer indicens:
Ideo non dominamur fidei veftra:, quia cumbere , Sacerdotes rede 8c caput prohiben-
fide ftatis. ALquales enim vobis fumus , in quo tur radere , 8c comam nutrire : ut cogitationes
vos ftare cognofcimus. Quafi Prselatum fe effe carnis de vita fubditorum ncc a fe funditus am-
fratribus nefeiebat, cum diceret: Fatti fumus par- putent, nec rurfum ad crefcendum nimis relavuli
in medio vefrurn. Et rurfus : Nos autem fer- xent. Unde bene dicitur : Tondentes attondeant
vos veftros per chriftum. Sed cum culpam , qua: capita f ia > ut videlicet curje temporalis follicicorrigi
debuiffet, invenit, illico fe magiftrum cf- £ tudinis, 8c ad quantum neceffe eft prodeant, Sc
fe recoluit, dicens : J>>uidvultis, in virgaveniam tarnen recidantur ciciüs , ne immoderatius excrefcant.
Dum igitur 8c per adminiftratam ex-
teriorem providentiam corporalis fubditorum
vita protegitur, 8c rurfus * per moderatam alta c
cordis intentio non impeditur, quafi capilli in
capite Sacerdotis fervantur , ut cutcm coope-
riant : 8c refecantur, ne oculos claudant. Sed
ad vos ? Summus itaque locus tune bene regi-
tur, cum is qui pra:eft, vitiis potiüs quam fratribus
dominatur. Bene acceptam poteftatem regit, qui
8c tenere illam novit 8c impugnare. Bene hanc
regit, qui feit per illam fuper culpas erigi, feit
cum illa cetcris in xqualitate componi.
t Multis hanc (ententiam cxplanat quafi graviffimam , nc prx-
lati° fit ambitionis argumentum , & aominationis fomentum. Lc-
gant fanftum Bernardum in Cantica ferm. 13. Diftite fubditorum ma-
tres voj effe debere, non dominos : ftudete magis amari quam metui ; &
fi interdum Jeventate opus eft , paterna fit, non tyrannica..........
Pracixit fandtus Paulus ad Rom. 13. diflerens de principibus fcculi,
qui non funt t 'tmori boni oporit, fei mali. Mcrcntur laude in qui bonutn
faciunt, nec eft quod a poteftate timeant. Gujfanv.
'I In excufis, vim aperuit. Scquimur codd. Anglic. Norm. Corb.
&c.
r Ita quatuor Vatic. Norm. &c. ubi exenfi habenc, ptr vinum mot-
deantur. Infra iidem exhibent, rigor pro vigor.
f In codd. Vatic. 1031. & itfo. legitur , terreni procuratoris.
1 In excula excmplaria, non tamen vetuftiflima, irrepfit per immodera-,
tarn. Rcludlatur fenfus; contradicunt mfs. codd. Vatic. Gallic, Angl,
K k i i j