veftrarum zclum habere dcbeatis, 8c quas ratio- A infula Sardinia Sacerdotes a Ia'icis judicibus op,
nes omnipotent! Deo dc fobje&is veftris redditu- primantur , 8c Fraternitatcm tuam miniftri foj
ri eftis, afpiciatis, Ad hoc quippe vobis illi com- . defpiciant; dumque folum fimplicitati a vobis ftu-
miili font, quatenus 8c ipfi veftra: utilitati valeant detur , quantum videtur, difciplina negligicur,
ad terrena Tervire, 8c vos per veftram providen- Unde horror ut, omni excufatione poftpofita, Ectiam
eorum animabus, ca qua: funt seterna, prol-
picere, Si igitur impendunt illi quod debent, vos '
eis cur non folvitis quod debetis ? id eft, ut aflidue
iilos Magnitudo veftra commoncat, ab idolola-
triz errore compefcat, quatenus cis ad fidem du-
&is, omnipotentem Dominum erga fe placabilem
' faciat. Eccc enim mundum hunc quilm vicinus
clefiam quam fufeepifti au&ore Deo regas; * dif.
ciplinam Clericis tenerc, nullius verba metuere
ftudeas. Archidiaconum verö tuum, ut audio (
cum mulieribus habitare prohibuifti, 8c nunc- «
ufque in ca prohibitionc defpiecris. Qui nifi juf-c
fioni tua: parucrit, cum facro ordinc volumus effe
privatum.
finis urget, afpicitis ; quöd modo humanus in nos, B Accidit autem aliud valdc lugendum : quia ipmodo
divinus fieviac gladius videtis : &; tarnen Tos rufticos,quos habet Ecclefiatua, nuncufquc m
vos veri Dei cultores, a commiflis vobis lapidej
adorari confpicitis, Sc tacetis ? Quid, qujefo, in
tremen do judicio di&uri eftis, quando hoftes Dci
&: fub poteftatc veftra fofeepiftis; &: tarnen cos
Deo fobderc, atque ad eum revöcarc contcmni-
tis?Undc debitum falutationis alloquium folvens,
b peto u tb Magnitudo veftra attendere erga zclum
Dei vehementer invigilet, 8c quis quantos ad
Chriftum perduxerit fuis mihi Epiftolis indicare
feftinet. Quod ergo vos agere ex aliqua occafio-
ne forfitan minime valetis, przdi&o fratri 8c coë-
pifcopo noftro Fclici vcl filio meo Cyriaco injun-
gite, eifque ad opus Dei folatium przbetc; ut in
remuneracione vita: tanto poflitis effe participes,
quanto nunc bono operi folatium przbetis.
E p i s t o l a XXVI.
Ad Januarium Epifcopum.
Clericos, a quibus d e fp ic itb a tu r , ad dijciplinam cogendos.
Rnfticum in infidelitate pertinacem penßonis ontre prem
tn d um . Clerici came la p fi irrevoeabiliter deponantur. _ am a t i lu n t p e r e a n t ,p ro v id e r i d e
A c c u r r a tc , a ntequam o rd in em u r , examin a n d i. S a r d i- ^ d i n c n tu r , u tp r iù s a fp ic ia tu r c f iv i:
! Prejbyteris id concedit quod vetuerat , ut nempe ,
quos baptiz.abunt,fi Epifcopi de fint, ebrifinate in fronti-
bus tangant.
Gregorius Januario Epifcopo Caralitano.
q, I. L 1 Ratris 8c coëpifcopi noftri Felicis, 8c Cy-
X? tiaci Abbatis relatione cognovimus, quöd in
in infidclitatc remanerc ncgligentia Fraternitatis
veftra: permifit. Et quid vos admoneo ut extra-
neos ad Deurn adducatis, qui veftros ab infide-
litate corrigere negligitis ? Unde neceflc eft vos
per omnia in corum converfionem vigilarc. Nam
fi cujuflibet Epifcopi in Sardinia infula paganum
| rufticum invenire potuero, in cumdcm Epifcopum
fortitcr vindicabo.
Jam vero fi rufticus tanta: fuerit perfidiz &: ob- g
ftinationis inventus, ut ad Dominum Deum vc-1
^ nire minime confentiat, b tanto penfionis onere [
gravandus eft, ut ipfa exa&ionis foz pccna com-
pcllatur ad re&itudinem feftinarc.
Pervenit ctiam ad nos, c quofdam de facris or- c
dinibus lapfos, vel poll pcenitentiam, vel ante, ad ‘‘
minifterii fui officium revocari : quod omnino °
prohibuimus,& in hac re facratiflimi quoque d ca-^
nones contradicunt. Qui igitur poft acceptum fa-
crum ordinem lapfus in peccatum carnis fuerit,
facro ordine ita carear, ut adaltaris minifterium
ultcrius non accedat. Sed ne umquam ii qui or-
dinati ftmt pereant, provideri debet quales or-
” vita eorum con- e
tinens in annis plurimis fuit, { fi ftudium lectio-
qis, fi cleemolynz amorem habuerunt. Quzren-
dum quoque eft ne forte fuerit bigamus. Viden-
dum ctiam ne fine litteris, aut ne obnoxius cu-
riæ, compcllatur poft facrum ordinem g ad a&io- g
nem publicam redire. Hxc itaque omnia diligenter
Fratcrnkas veftra inquirat, ut, dum diligenk
Ita cd. omnes Mf. Reg. ut Aiagnitudinem veftram accendcre. . .
invigilctis. Corb. ut Magnitudo . . . accenii. . . . invigilet.
N o t * a d E p i s t . X X V I .
* ExcufI .difeiplinam Clericos tmere togas.
b De Pagaois & Judxis ad fidem aut compellendis aut alliciendis vi.
de lib. 1. Ep. 3J.&47. lib. j. Ep. 7. lib. 9. Ep. 6. Sic Luc. 14. compel-
luntur intraxe non fuafionibus tantdm, fed vi indirefta. Sandus Au-
guftraus lib. 1. contra ifecundam Gaudentii Epiflolam cap. 17. Qfiod
autem vobis videtur invitos ad veritatem non efte cogendos, erratis, nef-
tientes feripturas neque virtutem Dei, qui cos volentes facit, dum cogun-
tur invitt, &c. Pergat leftor ufque ad finem capitis. Et in Epiftola ad
Vincentium qua: eft 48. nunc <>3. rides non effe confiderandum, quad
quifque cogitur, fed quale fit illud quo cogitur. Vtrurn bonum, an malum
! non quo quifque bonus pojfit effe invitus , fed timendo quod non
vult pati, relinquit impedientem animofitatem , vel ignoratam compelUtur
cognoftere veritatem ;ut timens vel refpuatfalfum de quo non contendebat,
vel qutrat verum quod feiebat, volens ttneat jam quod nolebat, &c.
Dc ifta coadionc fupra Epift. 34. lib. 1. Vide etiam Auguftinum Epift.
jo. ad •Bonifacium , nbi multa in banc ientetitiam. Item landum Gre-
goriom lib. 7. Indidtonc i. Epiftola j. & Gregorium Turonenfem b it
tot. lib. j. cap. it. Gujfanv. F
c Ifta fed« fan&o Gregorio fententia, lapfos iftiulmodi nnmquam
ad ordinem revocari debere. Lcgc totam diftind. jo. in qua hxc qux-
ftio in utramque partem multis bine inde allatis audoritatibus agi-
tatur. Plac« admodnm rclatus Auguftini locus ex Epift. jo. nunc 18J.
ad Bonifacium. Agnofcit conftitutum ab Ecclcfia, ne quifijuam poftalicuvelin
clericatu maneat. Id fadum dicit, »0» defberatiom indulgence,
fed rigore di/cipline, Hanc inventam difciplinam contra fiilas poenitentias.
^idas autem fuifle per affedatas honorum potentias. Defperatione temporalis
altitudmis, medicinam fore majorem fa veriorem. Pofle tamcn ob
emergences occafioncsaliquid detrahi ifti feveritati, Gujfanv. Quid autem
per (acros ordines accipcre debeamus, docent nota $84. & rresfe-
quentes adlib.Sacram.
4 Nicatnum Concilium can. 10. Ancyr. can. 1. Canon Apoftol. 19.in
decretisSiricii Papæ c. 7. in decret. Innocent, c. 2.1. & 33. See. Gujfanv.
* Promovcndos ad ordines, anhdantes ad facerdotia, pcenitentix tribunal!
prxficiendos variis hac xtatc ferutiniis explorant. Omicto veC-
tium, capiilorum, lineorum collarium , Sc fi qua lunr iftiuftnodi, quan-
tiratem Sc qualitatem. Dilfimulo exteriofem difeiplinam ad cujufque
Prxfcdi arbitrium admirabili varietatc diftindam , qnx videtur rigi-
dids multo quàm facti canones obfervari. Sunt yero qui de prudentia ac
fenfu communi vix quidquam inveftigantes, in ipfam feientiam quo-
quomodo, ut mihi quidem videtur, inquirunt. Quotfunt, inquiunr,
nlix fuperbix i Quot partes potentiales temperantiæ, See. Quafi vero
fit ullius Theologi tarn èxprompra memoria, ut queat in promptu quin-
gentis iftiufmodi interre^ationibus refpondere ? Quid fi licerec vicilfim
ab examinatoribus feifeitari, quantus fit cxcommunicationum irregu-
lariratumque numerus, quotfint fidei capita , quot hxrefcs, quot mo-
rum in fitcris Scripturis dogmata , quot canones Ecclefix, quot yirtu-
tes Chriftianx ; fortaffis eorum adhxreret lingua palato. Itaque cen-
ferem primo quidem inquirendum efte de moribus, rum de prudentia, de
fenfu communi, an feiendi modum habeant, an ledioni vacent fecra-
fum Scripturarum , quodnam fit eorum erga canones ftudium, an fint
& doceri 8c docere habiles. His fundamencis tutà inxdificamns. Interim
legatur Toletanum IV. canone 14. Turonenfe III. can. z. j. Cabi-
lonenfe II. canone 1. z. Aquifgranenfis II. anno 831f. capitulum fecuu-
dum in multis articulis, See. Ceterdm juvat obfervare inter plurmus
conditioner cléricales à fendo Gregorio quafi prxeipuas recenreri con-
tinentiam, & amorem eleemofynarnm, id eft caftitatem omnimodam ,
& pecuniarum contemrum cam earnm ufu légitime. Gujfanv.
* Norm. Corb. Varie. A . Sc C. fic habent ; confenriuntque vet. edit.
Recentioribus magis arrifit, fi ftudium orationis. In Vatic. B. Icgitnr,
fi ftudium oramnis & ledionis..
* Prills ledum, ad exadiontm publicam, quod reprobatur à ni fs.
ter quiUbet exquifiiOs ofdinatur , non celeriter A funt.corrigenda capituja, hÜiij eft incongtuum
poft ordmationcm deponatur. Ea autem quz Fra- fi noftra: au o n n r vnKb ____ ____________
ternitati veftrz feripfimus, cundis fub vobis Epif.
copis innotefeite, quia ego illis feribere nolui, ne
honorem veftrum viderer imminuere.
Pervenic quoque ad nos quofdam fcandaliza-
tos fuiffc, quöd Prcfbytcros chrifmatc tangiere eos
qui l1 baptizandi funt, prohibuimus. Et nos quidem
Ci noftrx quoque vobis pagina au&oricatis accc-
dat;
fecundüm ufum veterem Ecclefiz noftrz fc-
cimus; fod fi omnino hac de re aliqui contriftan-
tur, ubi Epifoopi defunt, ut Prefbyteri etiam in
froncibus baptizandos Chrifmatc tangere dc-
beant, concedimus.
Quamobrem figmficamus pervenilfe ad nos
confuetudinem fuilfe, ut a xenodoehia, quz font .
in Caralitanis partibus conftituta t apud Epifco-
piimcivitatis fingulis quibufque temporibus foas
fubcilitcr rationes exponcrent, ejus videlicet tui-
tione atque follicimdinc gubernanda. Quod quia
tua haftenus fertur Caritas neglexifle, hg'rtamur
ut, ficut di&um eft, tibi fingulis quibufque tempo-
ribus rationes foas xenodochi, qui in eis font
B conftituti vel fuerunt, fubtilicer ponant. Atque
b talcs in eis qui przfinc ordinentur, qui vita, mo- b
ribus , atque induftria inveniantur elfe dignifiî-
mi : religiofi dumtaxat, quôs vexàndi judices noil
habeant poteftatem jne fi talcs perfonæ fucrint,
quasinfoum poflint evocare judiciunij vaftarida-
rum rerum debilium qui illic rejatcnc, przbeatut
occafio : de quibus rebus fommam te curam ge-
rerc volumus, ut nulli fine tua dentur notitia, ne
ufque ad direptionem earum ex Fraternicatis tuz
perveniatur incuria.
n BP t BSBB HR ~ Praîcerea nofti latorcm præfcntium Gregorius Januario Epilcopo Carahtano. Ëpipha- GrÀt À > G mum Prefbyterum quorumdam c Sardorum lier©. «. 4. Epipka
On i • j ri . . ris criminalirer acculatum. Cujus nos, ùt Valui—nbin**
Pottebat qmdem Fraternicatem tuam .tado mus,, difeutientes caufam, nihilque in eo ob.e- g
rebus pus effe foUicitam, ut nih.1 ad explen- aotum reperientes, ut ad locum fuum tevettetl
tur , abfolvimus. Criminis ergo ejus aurores te
volumus perferutari. Et nifi qui eafdem tranfini-
Ep i s t o l a XXVII.
Ad Januarium Epifcopum.
A xenodochis rationes txigat : ii fint nota probitatis at-
qut induftria Clerici. Qui Epiphanium Prejbyterum fcri-
ptis Epiftolis accufitvit, f i in probatione deficiat, com-
munione privetur. Paulus Clericus in maleficiis depreben-
fu f detur in pcenitentiam. Gratis ordinentur, vel connubio
jungantur Clerici; gratis velentur virgines. A d Idïco-
rum patrocinia Clerici non confugiant.
I Pottebat quidem Fraternitatem tuam ica de-
_ " rebus piis effe follicitam, ut nihil ad explen^
das eas noftris admonitionibus penitus indiscret :
tarnen quia quædam ad nos pervenerunt, quz
h Hîc reprxfèntamus infs, fex Anglic, totidem Norm.Corb.duos Teller.
& Sorbon. quibus eonfentiunredit. ver. Veneca an. ijo j. Parif i j i 8.
1J7I. & 1J8«. Bafil. ij«y4. Ira legi in Rcmenfi & Turon. veteribusmfe!
nullus dubito,.licet qui codices illos recenfuerunt 8c varias leâiones col-
legerunt, ca de re fileanr, quia ad veteres editiones mis. hoc loco prorfùs
conformes ip&s contulerunr. Ex Vaticanis duo tanrûm cum aliis mis.
convenient. Diftîdec eciam Colbert, vêtus. In alio Colb. recentiori legi-
«ur cam in Epiftola ix. tum in xxvi. Prefbyteri baptiscandos, non verô,
baptiMtos. Cilm iraque dc hac vera leâioac jam conftet, ruere nunc videtur
, quod nounulli Thcologi ex his locis corruptis ftatuerunr ; Ici-
licetS. Gregorium , cüm Sardis Prelbyteris priùsobftitiflèt, jus Hpifco-
pale confignandi in frontc infentes ex chrifmatc nfurpantibns, id poftea
ipûs xndulfifle, nbi non adeflènt Epifeopi. Etenim cùm S. Doftor de
W f f îW , non vtiô dc ; o„am.
liber Prelbyteris chnfinationem feu unftionem ctiam in fronte nondum
baptizatorum facicndam pccmittat, ea dumtaxat ad ritum baptifmi re-
fctri deb«, non verô pro confignationc quxab Epifcopis fieri folet ac pro
Conhrmationis Sacramento cenfcri. Hoc fane argumento prima fronte
anctare nobis videbatnr communis Theologornm opinio, decollatovcl
confirma to à lànftiftimo Pontifice Sardinia; Prelbyteris privilegio, infantes
vice abfcntium Epifcoporum confignandi & confirmandi. Verdm
ut cnm lifdem ita qnoque fentiamus hxc tandem noscoifgernnt. Confiât
S. Gregorium Epiftola pofteriori fcilicet xxvi. illud concelfilTe, quod
priori, nempe ix. prohibuctat j unftionemque ac confignarionem per-
nuftam, auxeumque fuerit, fecundum ufum veterem Ecclefit Romani,
imo Eccleiiarum ferè omnium Occidcntalium, non i Prelbyteris adhi-
fol'S Epifcopis : nec alia lege Sardis Prelbyteris
îllam admunftrandi jus collatum , nifi ubi deeflent Epifcopi. At qux-
nam alia poteft excogitari ptxtcr facramentalcm chrifmationcm ? Unftio
cnim vcl m pcélorc vel m verricc baptizandorum ex Chrifmatc, ad Prcf-
byterospettiucbat in qualibet Ecclefia, adeoque in Roman?, njodô baptizandi
licentiam ab Epifcopo confecmi cfleut. At, inquies agit S
H » de mfamibus baptizandis, qui cdm baptifmi expert« adhuc ef'
wnt, ad Confitmationem recipiendam nondum crant idonei. Agit S. Do-
banture,ntm?t nUSqni baPtizabantUf » codemque ferè tempore configna-
ccmPorum Cettè ubi Iegitur Ep. rx :Sed
deblZt in t o Z c” f nS*nc m " t “ »S™
dem rarînn; I 1 ICCt ,nfantcs» 9U0S ^P” baptizandos : ca-
.. arê*iet >' crg° Epifcopi nondum baptizatos, fed tan-
Italie dt Ctcchumci
l W l i l M l Ö S E m Im t c langend«, Gregorian, inrelli-
férn »"'PP' “ P '“ ndos,anreqnain immergerenlnri lîmpliciqui-
Careie „ ï ' ' T ™ B Ctria are , di nnoPBedl i ,
H H W M « « D«,"de. ni jam obfer.avimi», Gresorinm K P « cknfaatione Io ,„ i, ^ if is refcraba „ M
w Ä ' i 'i»*b*' I s S h f r - m déclarai Innocemii» I. Ep. i. ad Deceniium
m m M r"/?"ï ï " f â w * » -
raL, J ... . » nontam*n frentem ex eodem eleo (ignare, quoi
illis • fétu J' tMm tradunt Spiritum Paracletum. Porro vocibus
verfiim in "fu’” rveterem Ettlefii noftrt, fatis innuitur viguifle di-
alus Ecclcfii* morcm. Moça eft Otientalium praxis. De Hifpanis,
immo de Gallicanis ipfis taccmus : neque enim Eliberiranos Tolc-
tanofve canones, neque Atauficanum, ex acri Sirmondum inter & Au-
rehum controvetfia célébrera , difeutere , noftri eft inftitnti. Unum de
Africa, cujus Exarchatui contributa état Sardinia ; hîc obfcrvamus ; A-
fris Prelbyteris, ne ChriOna conficercnt, plurimis canooibus prohibitum
fuerat : illos ta.men circa nonum fcculum Chrifma confeciffe Ibpponit Jo-
_ -bannes Diac. in Ep. ad Senarium, quam Mufxi Italici tomo i. Mabillo-
s-f musedidir.i-ed nec illuc tangat animum, inquit tmm.Z.quodfibi aliquan-
do quidam vts neeejfitatis ajjuenit, veluti (quod nunc per Africam fieri dici-
tur) ut Profijten fandum Chrifma confidant : quod merit'o moveret fi
iftam Pontificales audoritas licentiam non dedijfet. Vnde confiât 'a Pon-
tifiesbus quodammodo fieri. quod in tanta rerum ntcejfijase, ut a Pulhy
tens ejfid pojfit, fupefior ordo conftituit.
No s t . X X V I I .
* Rerum piarum adminiftrationem Epifcoporum curx committi. non
recens eft inftitutum. Codice de Epifc. & Clericis, leg. Omnes, & leg.
Omnia privilégia, fig. 46. Sancimus. Nec aoa de facrofEcclef. leg. illud.
Vide extra, de religiofis domibus, c. 3. & 4. & in Clement. Quia contins,
cod. rir.'Conç. Trid. fcfli iz. c. 9. In Chalced. c. 8. Leges Gallix
confpirant, ufiis confirmât. S. Auguft. traft. 97. in Evang?Johan. Xeno-
dochia , inquit, & monafterja funt appellata novis nommib.is, res ta-
men tpfi & ante fua nomina étant, & rtligionis verdate firmantur.
E «c. Imperator apoftata fetibens Arlàcio fummo Sacerdoti Galatix a-
pud Sozomenum lib. J. c. i<T. Frequentia, inquit, xenodoehia per fingulas
civitates conftitue ut humanitate noftra peregrins fruantur........Vnde
a cci pi a s ad ifta facultates , provifum eft, See. Id faciebat i mpius odio
Chnftianorum quidem, fed eorum tarnen exemplo : quibus verbis docec
tune tempotis xenodoehia fub nofttorum Epifcoporum fuiftè poteftate.
Hinc vocara fuere xenodoehia Ecclefiarum. In hiftor. tripart. lib. 9.
cap. 3x. ubi de urore Theodofii per Ecclefiarum xeuodochia dilcurren-
te. V idc Epift. 8. hujus libri. Gujfmvil.
fc Nunc laïcis etiam uxoratis tamquam laïca bénéficia Ixpe concedunt
nofocomia, xenodoehia, & alia id genus : nec eft quod vita, mores, induftria
cxplorentur, cdm lolis inhienc reditibus : de cura & adminiftrationc,
ut turnabfentes, ne per Ibmnium quidem Iblliciti. In noritia cleri Gal-
licani impreflà an. 1646. tom. z. Gall. Mémoires du clergé, multa
reperire eft inftrumenta dc holpitalium 8c alibrum piorum locorum ad-
miniftratione, quibus infertam oportuilfet bancS. Gregorii Epiftolam. In
_ magna colleftione fenftionum & ediftorum regiorum, vulgo la grande
* conference des Ordonnances, Sec. tit. de nofocomiis, hofpitalibus, & aliis lotis
piis, cum in textu rum in annorarionibus, infinica popemodum exftant
ea de re monumenta, qux legilTe ftudiofum non poenitebit ; nec tarnen fine
indignarione leget hxc Ludovici Bochelli verba : Comme nos Rois
... m. y .v.riu fi
qu tls appliquent le bien des pauvres plutojt a leur profit particulier qu’à
la nouriture, &c. ils leur en ont »fié le gouvernement, & c. Ejus pace
dixerim, nec ubique, nec omnium. Gujfanv.
c Corruptè amea legebatur Sacerdotum. Sic autem reftituimus ex
^uamplurimis mfs. codd. &edic. Vcnetai5o4. Id ctiam animadverfum
a corréftoribus Romanis, qui ad ilium locum à Gratiano relatum in
margine addideruut al. Sardorum. GuITanv. Confentiunt ex mis* nof-
ttis plcriquc.
Yy iij