credidit, eo ipfo quo prsevifus eft , enervatur. A pe&ori vulnusnecari Hinc videlicet fcriptum eft:
■ Qua: confulto At contra admonendi funt qui in culpa ex con- modicafipernit, paulatim decidit. Qjfi enim pecocubfbonct
fllio ligantur , quatenus provida conlideratione cata minima flere ac devitarenegligitTaftatu jufti-
ocuos poneo> perpen£jantj qUia dum mala ex judicio faciunt, tiarnon quidem repente, fed partibus totus cadit.
diftri&ius contra fe judicium accendunt: ut tanto Admonendi funt qui in minimis frequenter e.xce-
cos durior fententia feriat, quanto illos in culpa dunt,ut follicite confiderent,quia nonnumquam in
ariftius vincula deliberationis ligant. Citiüs for- parva deterius , quam in majori culpa peccatur.
tafle deliifta pcenitendo abluerent, fi in his fola Major enim quo citiüs quia fit culpa agnofcitur, eo
prxcipitatione cecidiflent. Nam tardiüs peccatum etiam celeriüs emendatur: minor verb dum quafi
folvitur , quod Sc per confilium folidatur. Nifi nulla creditur, eo pejus, quo Sc fecuriüs in ufu re-
enim mens omni modo sterna defpiceret, in cul-
2 pa ex judicio non perirer.a Hoc ergo pnecipita-
tioife lapfis per confilium pereuntes differunt,quod
cumhiaftatu jufticias peccando concidunt, ple-
rumque fimul Sc in laqueum defperationis cadunt. B mefcere, quanto in minimis didicit non timendo
HiGepcindcf- Hinc eft quod per Prophetam Dominus non tam peccare.
^roUbunmr pracipitationum prava , quam deli&orum ftudia
jer. 4.4. * reprehendit, dicens: N c forte egrediatur ut ignis
indignat io me a , dr fiuccendatur, dr non fit qui extin-
ibid. 23.2. g Uat} propter malitlam fiudiorum vefirorum. Hinc
iterum iratus dicit: Vifitabofiuper vos juxtafrutinm
fiudiorum vefirorum. Quia ergo peccatis aliis dif-
ferunt peccata qua: per confilium perpetrantur,
non tarn prave fa&a Dominus, quam ftudia pra-
vitatis infequitur. In faftis enim fa:pe infirmitate,
fiepe negligentia; in ftudiis verb malitiofaTemper
intentione peccatur. Quo contra reifte beati viri
Ff. 1./. expreflione per Prophetam dicitur : Et in cathedra
peftilentia non [edit. Cathedra quippe judicis efle
vel prjefidentis folet. In cathedra autem peftilentinetur.
Unde fit plerumque, ut mens afliieta ma-
lis levibus nec gravia perhorrefcat,atque ad quam-
dam auftoritatem nequitiæ per culpas nutrita per-
veniat : Sc tanto in majori bus contemnat perti-
At contra admonendi funt qui fe à parvis cufto- :
diunt, fed aliquando in gravibus demerguntur, \
ut follicite feipfos deprehendant : qui a dum cor \
eorum de cijftoditis minimis extollitur, ad perpe- :
tranda graviora ipfo elationis fuæ barathroc devo-
rantfir : &c dum foris fibi parva fubjiciunt, fed per
inanbm gloriam intus intumefcunt, languore fuper
biæintrinfecùsviiftammentem etiam foras per
mala majoraprofternunt. Admonendi ergo funt
qui fe à parvis cuftodiunt, fed aliquando in gravibus
demerguntur, ne ubi fe ftare extrinfecus æfti-
mant, ibi intrinfecüs cadant, Sc juxta diftrifti judicis
retributionem elatio minoris juftitiæ via fiat
ad foveam gravioris culpæ. Qtù enim vanè elati,
tiæ federe, eft ex judicio prava committere : in C boni minimi d cuftodiam fuis viribus tribuunt, d
cathedra peftilentiæ federe , eft & ex ratione mala
difcernere, Sc tarnen ex deliberatione perpetrare.
Quafi in perverfi confilii cathedrafedet, qui tanta
•iniqui tatis elatione attollitur, ut adimplere malum
etiam per confilia conetur. Et ficut afliften-
tibus turbis prælati funt qui cathedræ honore ful-
ciuntur , ita deliifta eorum qui præcipitatione cor-
ruunt,exquifiraper ftudium peccata tranfcendunt.
Admonendi ergo funt, ut hinc coiligant qui in
• culpa etiam fe per confilium ligant, qua quando-
que ultione feriendi funt, qui nunc pravorum non
focii, fed b principes fiunt.
C a p u t X X X I I I .
juftè derelifti culpis majoribus obruuntur : Sc ca-
dendo difcunt non fùifle proprium quod ftcterunt,
ut mala immenfa cor reprimant, quod minima bona
exaltant. Admonendi funt ut confiderent,qubd
Sc in culpis gravioribus alto reatu fe obligant, Sc
tamen plerumque in parvis quæ cuftodiunt, dete-
riùs peccant : quia Sc in illis iniqua faciunt, &: per
ifta fe hominibus quod iniqui funt, tegunt. Unde
fit, ut cùm majora mala perpétrant coram Deo,
apertæ c iniquitatis fit : &c cùm parva bona cuftodiunt
coram hominibus, fimulatæ fanftitatis. Hinc
eft enim quod P harifæis dicitur : Liquantes culicem>
came him autem glutientes. Ac fi apertè diceretur :
j ) Minima mala difeernitis, majora devoratis. Hinc
eft quod rurfum ore Veritatis increpantur, cùm
au diunt : Decimatis menth'am, drancthum, dr cymi-
num:dr relinquitis qua graviora funt L egis >judicium,
& mifericordiam, dr fidem. Neque enim negligen-
ter audiendum eft, quod cùm decimari minima di-
Jpuomodo admonendi qui minimis, federebris noxis :
& qui minimas cavernes gravibus aliquando
ÿmmerguntur.
'Aim. 34. -Axiter admonendi funt qui licet minima, cre-
Aiitcr monen- tameri ülicita faciunt : atque aliter qui fe à par- ceret ; extrema quidem de oleribiis maluit, fed
<ii qui mini- vis cuftodiunt, fed aliquando in gravibus demer- tamen bene olentia memorare : ut profefto often-
bris cuHs func Buncur- Admonendi funt qui quam vis in minimis, deret , quia fimulatores cùm parva cuftodiunt,
obnoxii^quïm tamen frequenter excedunt, ut nequaquam odoremf de fe extendere faniftæ opinionis quæ-
qui à kviori- confiderent qualia, fed quanta committunt. Faifta runt : & quamvis implere maxima prætermittant,
ingraWora^afi- enim ^ua A defpiciunt timere cùm penfant, debent ea tamen minima oblervant, quæ humano judicio
quando ruunt. formidare cùm numerant. Altos quippe gurgites £ longe lateque redoleant.
fluminum, parvæ fed innumeræ replent guttæ
Ex leviorum pluviarum. Et hoc agit fentina latenter excref-
TOuUitudine cens » quod patenter procella fæviens. Et minuta
quantumpéri- ftmt ftuæ erumpünt membris per feabiem vulnera,
culum impen- fed cùm multitudo eorum innumerabiliter occupât
, dcat. fie vitam corporis ficut unum grave infliftum
C a p u t X X X I V .
Jpuomodo admonendi qui bona nec inchoant, dr qui
inchoata non abfolvunt.
A.L iter admonendi funt qui bona nec inchoant,
• Edit-i, hue ergo prtripitalione lapfi per confilium pereuntes iijferunt; -
in quibus ienfus dcfidcrarur. Lcgendum igitur, ut haberit Tree. Coxb.
Tbcod. Val-cl. Laud. Norm. &c. Hoc ergo , ideft, in hoc prerpita-
Slone lapfis, ideft, ab his qui perprtcipitationem labunfor, per confilium,
feu ex deliberalione, pereuntes dtjferunt. Vet. mff. habent labfis pro lap-
Jis. InTheod. legitur , a prtcipitatione lapfis. Infra: peccatis aliis dijfe-
rmt peccata.
b Ita meliiis mlT. quàm excufi ubi legitur, principes funt.
c Tree, cui confentiunt editi recentiores, devoratur, Cc. cor.
* Corrupte in Guff, cuftodiam fuam viribus.
• Tres bemet. & duo porter. Carnot, iniq.fint. Legitur, fit, in Tree»
& in al. optimo quidem lenfu.
î ç i Vulgaki, defe oftendere. Stant contra.mff onmcs,quibus inhatrendum
ccnfemus.
His qui bona atque aliter qui inchoata minime confummant. A poft ruinam fuam humilis ædificari require bat t
n,.qUIdcm m- Qui^enim bona nec inchoant, non funt eis priùs & cùm fuperbia deftruitur . ædificationis tamen
documenta * ædificanda quæ falubriter diligant, fed deftruenda verba retinentur ; ut videlicet perfecutor immanis
danda. ea in quibiis femetipfos nequiter verfant. Neque ’ ’
enim fequuntur quæ inexperta audiunt, nifi priùs
quàm perniciofa lint ea quæ fibi funt experta, deprehendant
: quia nec levari appétit, qui & hoc
diu deftruiftus jaceret, tanto poft in bonis fo-
lidiùs furgeret, quanto priùs fùnditus everfus à
priftino errore cecidiflet. Qui ergo nulla adhuc
agere bona coepcrunt, à rigiditate antea fuæ pra-
vitatis , çorreiftionis manu evertendi funt ut ad
flamm poftmodum reftæ operationis eri^antur :
quia & idcirco altum filvæ lignum fuccidimus
ut hoc in ædificii tegmine fublevemus: fed tamen
non repente in fabrica ponitur , ut nimirum priùs
vitiofa ejus viriditas exficcemr, cujus quo plus in
infimis humor excoquitur , eo ad fumma folidiùs
ipfum quia cecidit nefeit ; &: qui dolorem vulneris
non fentit, falutis remedia non requiric. Pruis
ergooftendenda funt, quàm fint vana quæ dili-
gunt, & tune demum vigilanter intimanda quàm
fint utilia quæ prætermittunt. Priùs videant fu-*
gienda quæ amant, & fine difficultate poftmodum
1 cognofcant amanda efle quæ fiigiunt. Meliùs
enim inexperta recipiunt, fi de expertis quidquid ® levatur.
dilputationis audiunt, veraciter cognofcunt.Tunc
. igitur pleno voto difcunt vera bona quxrere , cum
certo judicio deprehenderint falfa fe vacue te-
nuifle. Audiant ergo, quod bona praTentia & a
deleiftatione citiüs tranfitura funt, & tamen corum
caufa ad ultionem fine tranfitu permanfurd: quia
& nunc quod libet invitis fubtrahitür, &C tunc
quod dolet invitis in fupplicium refervatur. Ita-
que eifdem rebus terreantur falubriter , quibus
noxie deleftantur: ut dum perculfa mens altarui-
b nx fa x damna confpiciens , fefe b in prxeipitium
pervenifle deprehendit, greflimi poft terga revo-
' cet, & pertimefeens qua: amaverat, difeat dilige-
re qux contemnebat.
Hinc eft enim quod Jeremia: miflo ad priedica-
10. tionem dicimr: Ecce conftitui te hodiefuper gentes dr
fiuper regna, ut evellas dr defiruas, dr difiperdas dr
:xtirpan- difisipes, dr edifices dr plant es. Quia nifi priüs per-
•s’ ve ■ deftrueret,a:dincareutiliterreftanonpoflet:
\ nifi ab auditorum fuoruni cordibus fpinas vani
amoris evelleret , nimirum fruftra in eis fanftie
priedicationis verba plantarer. Hinc eft quod Petrus
priüs evertit, ut poftmodum conftruat,- cum
nequaquanv Juda:os monebat quid jam facerent,
!. v. 22. fed de his qua:fecerant, increpabat dicens: Jefium
Naz,arenum virum approbatum a Deo in vobis , vir-
tutibus dr prodigiis & fignis qua per ilium fecit Dens
in medio vefiri, ficut vos ficitis: hunc definito confi-
At contra admonendi funt qui inchoata bona Quid pr*di-
minimè confummant, ut cauta circumfpeûione cai?dum J,is
confiderent, quia dum propofita non perficiunt, Sna noi°con.
etiam quæ fuerant coepta convellunt. Si enim fummaht.
quod videtur gerendum, follicita intentione non
crefcit, etiam quod fiierat bene geftum decrefcit.
In hoc quippe mvmdo humana anima quafi more Anima navi
navis eft contra i£him fluminis f confcendentis : adverfum flu-
uno in loco nequaquam ftare permittitur, quia ad ainti firnuS?"
ima relabitur, nifi ad fumma conetur. Si ergo f
inchoata bona fortis operantis manus ad perfe&io-
nem non fublevat, ipfa operandi remiffio contra
Î hoc quod operatum eft, pugnat. Hinc eft enim
C quod per Salomonem dicitur : Jj)ui mollis & dijfio- Prov, l8_ p>-.
lutnsefiin opere fiuo , firater eft fiua opera difisipantis.
Quia videlicet qui coepta bona diftri&è non exc-
quitur, diflblùtionenegligentiæmànum deftruen-
tis imitatur. Hinc Sardis Ecclefiæ ab Angelo dicitur
: Efto vigilans, & confirma cetera qua moritura Apoc. 3. 2.
er ant •• non cnim% invenio opera tu a plena coram Deo g
meo. Quia igitur plena coram Deo ejus opera inventa
nonfuerant, moritura reliqua etiam quæ
erant gefta prædicebat. Si enim quod mortuum in
nobis eft, ad vitam non accenditur , hoc etiam
extinguitur , quod quafi adhuc vivum tenetur.
Admonendi funt ut perpendant, quod tolerabi-
lius efle potuiffet re£H viamnon arripere, quàm
arreptà poft tergum redire. Nifi enim retro afpice- jn virtmis via
lio dr praficientia Dei traditum, per manus iniquorum p) rent, erga cceptum ftudium nullo torpore langueajfigentes
. interemiftis, quern Dcus fiuficitavit fiolutis
do lor ib us infer ni : ut videlicet crudeliratis fax co-
gnitione deftru&i, ædificationem faniftæ prædica-
tionis quanto anxiè quærerent, tanto utiliter au-
dirent. Unde Sc illico refponderunt : £)uid ergo
faciemus, viri firatres ? Quibus mox dicitur : Agite
poenitentiam , dr baptiz>etur unufquifique veftriïm.
Quæ ædificationis verba profeifto contemnerent,
nifi priùs. falubriter ruinam fuæ deftruiftionis inve-
niflent. Hinc eft quod Saulus cùm fuper eum
cælitus lux emifla refplenduit, non jam quid reftè
deberet facere , fed quid prave fcciflet, audivit.
Nam cùm proflratus requireret ; dicens : ^uis es
rent. Audiant ergo quod fcriptum eft: Meliuser at
eis non cognoficere viam jufiitia , quàm poft agnitio-
nem retr.orfium converti. Audiant quod fcriptum
eft : XJtinam frigidus.cjjes, aut calidus : fed quia te-
pidus es , dr nec frigidus nec calidus, incipiam te
evomere ex ore meo. Calidus quippe eft qui bona
ftudia Sc arripit Sc confummat : trigidus vero eft
qui cönfummanda nec inchoat. Et ficut à fri gore
per teporem tranfitur ad calorem, ita à calore
per teporem reditur ad frigus. Quifquis ergo
(* amiflo infidelitatis frigore vivit, fed nequaquam
tepore fuperato ex crefcit utferveat, proculdubio
calore defperato, dum noxio in tepöre demora-
Domine ? Refpondetur protinus : Ego fium Jefius E tur , agit ut frigefcat. Sed ficut ante teporem fri—
Na\arenus , quem tu perfiequeris. Et cùm repente
fubjungeret : Domine, d quid me jubés facere ? Illico
adjungitur : c Surgens ingredere civitatem, dr
ibi diceturtibi quid te oporteat facere. Ecce de cælo
Dominus loquens perfecutoris fui fada corripuit,
nec tamen illico quæ eflent facienda monftravit.
Ecce elationis ejus fabrica jam tota corruerat, SC
• Cam. fecundus, cognofeent.
fc Trcc. Bclv.Theod.& primus Carn.fcfemprAcipiti.AUi,inpr/i.cipitio.
* Gufl. mendosè, affligent es.
d Vulgacirccent. quid me vis facere !
f 'E\Cüü,furge & ingr.
gus fub fpe eft, ita poft frigus tepor in defpera-
tione. Qui enim adnucin peccatis eft, converfio-
nis fiduciam non amittit. Qui vero poft cónver-
fionem tepuit, Sc fpem quze efle potuit de pecca-
tore fubtraxit. Aut calidus ergo quifque efle , auc
frigidus qujeritur , ne tepidus evomatiir: ut videlicet
aut necdum converfus, adhuc de fe fpem
f Corruptiflimè editi ante Guff, condefcendentis. Emendantur tam ex
mff. Angl.quamcx noftris.
* Corb. invent. Sicprids leiftum in Tree.
h Adjecimus ex mff Angl. & Gallic, vivit, poft,frigore ; & mutavi-
mus exardefeit editorum,in excrefeit. Quod habent mff omnes;\c\,crefcit.