* ntl
1027 S. Gregorii Regiftri Epiftolaram 1028
^ua tinxerat quod in chartæ pagina refundebac. A in fua pcrturbatione me rapide, St profpcritatem
Boni aucem fapientefquc viri, cùm legeretur ad- itineris amifi : quia quiete perdita mentis naufrafuerunt,
quorum ftatim vifeera in compunttio- gium pertuli. Êcce nunc in undis verfor, & tuæ'
nem commota funt. Ccepit quifque amoris manu interceffionis tabulam quæro, ut qui navi integra
in fuo corde te rapere, quia in ilia Epiftola tuæ dives pervenire non merui, faltem poll damna ad
mentis dulcedinem non erat audire, fed ccrne-
re. Accendebantur & mirabantur finguli, atque
ipfe ignis audientium demonftrabat,qui fucrat ardor
dicentis. Nifi cnim prius in fe faces ardcant,
littus per tabulam reducar.
De podagræ vero moleftia San&itas veftra, ut
feribitaffligitur, cujus dolore affiduo Sc ipfe vehementer
attritus fum. Sed facilis crit conlolaalium
non fuccendunt. Ibi ergo vidimus quanta tio, fi inter flagella qua: patimur, qujequc fcci-
caritate tua mens arferie, qua: fie Sc alios accen- mus ad memoriam deli&a revocanius : atque hare
dit. Vitam verb veftram , cujus ego Temper cum non jam flagella , fed dona elfe confpicimus , fi
magna ^eneratione reminifeor , minime nove- qua: carnis dele&atione peccavimus, carnis do-
rant , fed eis altitudo veftri cordis patuit ex hu- ® lore purgemus.
militate fermonis. Vitam autem mcam cun&is Prjeterea ex benedi&ione beati Petri Apoftoloeffe
imitabilem ilia veftra Epiftola loquitur : fed
quod non eft ira ut dicitur, fit ita quia dicitur, ne
qui non folet, mentiatur. Ad hæc autem breviter
Ruth. 1.20. cujufdam bonæ mulieris verba loquor : No life
me vocare Noemt , id eft pulchram i fed vocate me
Mara, quia amaritudine plena fum. Nequecnim,
bone Vir, hodie ego fum ille quem nofti. Mul-
tùm fateor exteriùs proficiendo, interiùs cecidi,
meque de eorum numero efle pcrtimcfco , de
pfil.72. is. quibus feriptum eft : Dejecifti eos dum al lev aren-
tur. Cum allevatur enim dejicitur, qui honoribus
proficit, Sc moribus cadit. Ego cnim vias mei ca- C
pitis fequens, fummopere efle decrcveram opprobrium
hominum, Sc abjc&io plebis, atque in ejus
forte currerc, de quo rurfus per Pfalmiftam dici—
pfj. S3, j. tur : Aftenfus in corde ejus dijpofuit in convalle
Principis Pallium vobis tranfmifimus, ad fo-
la Miflarum folemnia utendum. Quo tranfmiffo,
valde debui qua'liter vobis eflet vivendum , ad-
monere : fed locutionem fupprimo, quia verba
moribus anteitis.Omnipotens Deus fua vos prote-
ftionc cuftodiat, atque ad cadeftis remuneratio-
nem patria: cum multiplici animarum fru&u per-
ducat. Ego autem quanta occupationc deprimor
b Sc debilitate , brevis atteftatur Epiftola, in qua b
ei, quem multiim diligo , parum loquorc. c
“ E p i s t o l a CX X II. a
A d Recharedum Wifigothorum Regem.
Regem lattdat de converfa ad jidem Gothorum gtnte, de
oblatis B . Retro munerihus , de contemta j u dtor urn pecunia,
lacrymarum ; ut videlicet tantoveriùs intus afccn-
qua legem in ipfos latam refclndi deprecabantur.
derem, quanto per convallem lacrymarum foris
Ha c D e i laudi monet tribuenda , cavendafque cordis
humiliùs jacerem. At me multùm nunc deprimit
humilitate, munditia corporis , atque anirni Imitate, an-
honor onerofus, curæ innumeræ perftrepunt, Sc
tiqui hoflis infidias. Reliquias mittit.
cum fefe ad Dcum animus colligit , hune fuis im- Gregorius Recharedo Régi Wifigothorum.
pulfibus qu'afî quibufdam gladiis feindunt. Nulla __
cordis quies eft. Proftratum in infimis jacet,fuæ "C 1 Xplere verbis, excellentiflime Fili, non va-
cogitationis pondéré depreflum. Aut rara val de JL-leo, quantum tuo opere, tua vita dele&or.
aut nulla hoc in fublimia penna contcmplationis D Audita quippe diebus noftris virtute novi mira-
levât. Torpet ignava mens, Sc circumlatranti- /'” 1t n*r Fvri-Il^nfiam Aram nm/la finrum
bus curis temporalibus , jam pene ad ftuporem
dedu&a , cogitur modo terrena agere , modo
etiam quæ funt carnalia difpenfare. Aliquan-
do verb faftidio exigente compellitur quædam
etiam cum culpa difponere. Quid multa lo-
quar ? Vi&a fuo pondéré, fanguinem (udat. Nifi
culi, b quod per Excellcntiam tuam cun&a Go- b
thorum gens ab errore Arianæ hærcfis in fidei re-
Gtx foliditatem tranflata eft, exclamare cum Pro-
pheta libet : Hac eft immutatio dextera Excelft. m
Cuju's enim vel faxeum pe£lus tanto hoc opere
cognito, non ftatim in omnipotentis Dei laudU
bus, atque in tuæ Exccllcntiæ amorc mollefcat* '
enim fanguinis nomine culpa cenfcretur , Pfal- Hæc me fateor quæ per vos aifta funt, fæpecon-
mifta non diceret : Libera me de fanguinibus. Cum venientibus filiis meis dicere, fæpe cum eis pari-
vero culpas culpis jungimus, hoc quoque quod B ter admirari dcle&at. Hæc me plcrumquc etiam
per alium Prophetam diâum eft, implemus : San- contra me excitant, quod piger ego & inutilis
guis fanguinem ictigit. Sanguis enim fanguinem tunc inerti otio torpeo , quando in animarum
tangere dicitur, cùm culpa culpæ adjungitur, ut congregationibus pro lucro cæleftis patriæ Reges
iniquitatis cumulus multiplicetür. Sed inter hæc
élaborant. Quid itaque ego in illo tremendo examine
per omnipotentem Deum deprccor , ut in per-
turbationis flu&ibus lapfum tuæ orationis manu
me teneas. Quafi enim prolpcro flatu navigabam,
cùm tranquillam vitam in monafterio duccrem :
fed proccllofis fubito motibus tempeftas exorta,
judici venienti didurus fum , fi tune il-
luc vacuus venero , ubi tua Excellentia greges
poft fe fidelium ducet, quos modo ad veræ fidei
gratiam per ftudiofam &c.continuant prædica,tio-
nem traxit ? Sed eft mihi, bone Vir, hoc ex Dei
‘ Idem & Remig. te 1
c Ibid, quod oftanduj
AD Bp i s t . C X X .
r Arid. Moral. 8. & Martial. Vxor t
* Ita paflim codices mis. In duobùs tarnen Colbert. Iegitcr. Epifeo-
f t Spaniorum. In tertio .Colbert.- Htfpamorum. In quarto HifpanU.
r? In Reg. mon. ind• 11. Leandro Ep. Spaniorum. la vulgatis Epifiep0
11 trinJUnfi.
• Reccntiorcs ed. ex deb'flttqte.
c In quatuor Vatic, duobus Tellerianis & Reg. prxmittitur : Mmji
Augufio IndiH. 2.
N o ta i ad Em s t . C X X I I .
a Hujus Epiftola; excellcntiam Tatis dcmonftravit Hincmarus, fflM
cam Carolo Calvo Imperatori & Régi Francorum ut munus tanto
Rege dignum mifît, cum ampliftîmo & luculentiftimo in i.llam com*,
mentario , qnem tomo 1. ejus operum leftor vid.cre pnterit. Guffan^r
fc De hac 'Wifigothorum converfionc lege lib. 3. dial. cap. }>■ *
con fuie S. Greg, vitam.
J o î q Liber IX.
muncrc in magna confolationc, quia opus fan-
#um quod in me non habeo, diligo in te> Cum-
que de tuis aftibus magna exultatione gaudeo, ca
quæ per laborem tua funt, per caritatem mcafiunc.
De converfione igitur Gochorum in veftro opere
SC in noftra exultatione libet cum Angelis exclamare
: c Gloria in excelfts Deo , & in terra pax ho-
minibus bona voluntatis. Nos enim, ut exiftimo,
aratiarum ampliùs omnipotenti Domino debitor
s exiftimus : quia ctfi vobifeum nihil egimus,
veftro tarnen operi congaudendo participes Turnus.
Beatus verb Petrus Apoftolorum Princeps
quàm libenter munera Excellentiæ veftræ fufee-
perit, ipfa cun&is liquido vita veftra teftatur.
Scriptum quippe eft : Vota juftorum placabilia. Ne-
que enim in omnipotentis Dei judicio quid da-
tur, fed à quo datur, afpicitur. Hinc eft enim
quod feriptum eft : Refpexit Dominus ad A b e l,
& ad munera ejus ; ad Caïn autem (jr ad munera
ejus non refpexit. Di&urus quippe, quia Do-
minus refpexit ad munera , præmifit follicicè ,
quia refpexit ad Abel. Ex qua re patenter often-
ditur, quia non offerens àmunerîbus, fed munera
ab ofference placuerunt. Veftra itaque oblatto,
quàm fit grata oftenditis, qui daturi aurum, priùs
ex converfione gentis fubditæ animarum munera
dediftis.
Quod verb tranfmiflbs d Abbates, qui oblatio-
nem veftram beato Petro Apoftolo deferebant,
vi maris dicitis fatigatos ex ipfo itinerc ad
Hifpanias remeafle ; non munera veftra repulfa
funt quæ poftmodum pcrvencrunt ; fed corum
qui tranfmifli fuerant, conftantia eft probata
, an feirent fancio dcfidcrio objcâa pericula
vincere , & in fatigatione corporis mente minime
lafifari. Adverfitas enim quæ bonis votis ob-
jicitur, probatio virtucis eft, non judicium réprobations.
Quis cnim nefeiat quàm profperum fuit
quod beams Paulus Apoftolus prædicaturus ad
Italiam veniebat , & tarnen veniens naufragium
pertulit > Sed navis cordis in marinis fluftibus integra
ftetit.
Præterea indico, quia crevit de veftro. opere
in laudibus Dei, hoc quod dilediflimo Filio meo
Probino Prelbytero narrante cognovi : quia cùm
veftra Excellentia confticutionem quamdam contra
Judæorum perfidiam dediflec, hi de quibus
prolata fuerat, re&itudincm veftræ mentis infle-
dere,pecuniarum fummam ofFerendo,moliti funt:
quam Excellentia veftra contcmfit, &c omnipotentis
Dei placerc judicio requirens, auro inno-
ccntiam prætuliti Qua in re mihi David Regis
fa&um ad memoriam venir : cui dum concupita
aqua de cifterna Bethlchemitica, quæ inter hofti-
lcs cuncos habebatur , ab obfequentibus militi-
bus fuiflet aliata , protinus dixit : Àbftt d me ut
fanguinem juftorum hominum bibam. Quam quia
fuclit & biberc noluit, feriptum eft : Libavit earn
Domino. Si igitur ab armato Rege in (acrificium
Dei verfa eft aqua contemta, penfemus quale
facrificium omnipotenti Deo Rex obtulit, qui
pro amore illius non aquam, fed aurum accipere
contemfit î Itaque, Fili excellentiflime, fidenter
dicam, quia libafti aurum Domino, quod contra
cum habere noluifti. Magna funt hæc & omnipotentis
Dei laudi tribuenda.
* Cantici hujus angelici verbis uti folet S. Gregorius in fattitix tef-
tificationem, ut mult* infra Epißolx probabunt. Eumdem fuifle vccc-
fiiiQ morcra difee ex nota 1803. ad libium Sacraiocntotum.
Indiclione II. logo
A Sed inter hæc vigilanti funt Audio antiquiho-
ftis infidiæ cavendæ ; qui quanto majora in ho-
minibus dona conlpicit, tanto hæc auferre fub-
tilioribus infidiis exquirit. Ncquc cnim latruncu-
li in via capere viatores vacuos expetunt, fed
cos qui auri vafcula vel argenci ferunt. Via quippe
eft vita præfens. Et tanto quifque necefle eft
ut infidiantes fpiritus caveat, quanto majora funt
dona quæ portât. Oportct ergo Excellcntiam veftram
in tanto hoc de converfione gentis fubditæ
muncre quod acccpit, fummopere cuftodi-
re priùs humilitatem cordis , ac deindc mundi-
B tiam corporis. Cùm enim feriptum fit : Omnis qui
fe exaltat, humiliabitur : ô “ qui fe humiliât > exalt
abitur; profe&o liquet quia ille vcraciter alta
a mat , qui mentem fiiam ab humilitatis radice
non defecat. Sæpc nam que malignus fpiritus ut
bona deftruat quibus priùs advcrîari non valuit,
ad operancis mentem poft pera&am operationem
venir , eamque tacitis cogitationibus in quibufdam
fuis laudibus excutit ; itaut decepta mens
admirctur ipfa, quam fint magna quæ fecit. Quæ
q dum per Qccultum tumorem apyd femetipfam
extollitur, ejus qui donum'tribuç, gratia priva-
tur. Hinc eft enim quod per Prophetæ voeem
contra fuperbientem animam dicitur : Habens Ji-
duciam c in pulchritudine tua , formica ta es in nomine
tuo. Fiduciary quippe animahi in pulchricu-
dine fua habere, eft in femetipfa de jufta a&io-
ne præfumere. Quæ in fuo nomine fornicatur |
quando in hoc quod rede egit, non Conditoris
laudem dilatari appetic, fed fuæ opinionis f glo-
priam requirit. Hinc rurfum per Prophetam feriptum
eft : £hto pulchrior es, defende. Anima etc-
nim unde eft pulchrior, inde defeendit, quando
ex virtutis decore quo exaltari apud Deum
debuit, ab ejus gratia per fiiam efationem cadit.
Quid ergo in his agendum eft, nifi ut malignus
fpiritus cùm nobis ad elevandam mentem redu-
cit bona quæ egimus, nos Temper ad memoriam
mala noftra revocemus : quatenus Sc noftra co-
gnofeamus efle quæ pcccando fecimus, & foiius
omnipotentis Dei munera, cùm peccata declina-
mus ? Cuftodienda eft quoque munditia corporis
£ in ftudiis bonæ a&ionis, quia juxta voeem præ-
dicantis Apoftoli : Templum Dei fanttum eft, quod
eftis vos. Qifi rurfus ait : Hac eft enim voluntas
D e i , ftmttifcatio veftra. Quam fan&ificationem
quid dixerit , oftendens protinus adjunxit : Ut
dbftineatis vos d fornicatione, ut feiat unufquifque
veftrum fuum vas pofsidere in fanciiftcatione & honore,
& non in pajsionibus deftderii.
Ipfa quoque regni gubernacula erga fubje&os
magno funt moderamine temperanda, g ne po-
teftas menti furripiat. Tunc enim regnum bene
F regitur , cùm regnandi gloria animo non domi-
natur. Curandum quoque eft ne ira furrepat;
ne fiat citiùs omne quod licet. Ira quippe Sc
cùm delinquentium culpas exequitur, non débet
menti quafi domina præire, led poft rationis ter-
gum velue ancilla famulari, ut ad faciem jufla
veniat. Nam fi femel mentem polfidens coepcrit,
juftum efle députât etiam quod crudeliter facit.
Hinc enim feriptum eft : Ira viri juftitiam Dei
non operatur. Hinc rurfus dicitur: Sit omnis homo
velox ad audiendum, tardus autem ad loquen-
A Epiftolam Recharedi Regis in qua hxc legumur fupra edidimu«,
Eft hujus libri fexagefima prima.
* Norm. & plurimi,fiduciom quippt animo.
The£ + 1-
far. 20:
lbitUm jÿ,