Ecclcfiaftïcâ quoque teftatur hiftoria , quia cùm A ter intelligo : quia cos non Tua a£a, fed mea per-
pix memoriæ Conftantino Principi, feripto obla- fona gravat. Cum qua , quia pariter in tribula-
tse accufatióncs contra Epifcopos fuiffent, libel- tione laboraverant, poft laborem panter tributes
quidem accufationis accepit, fed eofdcm, qui lantur.
accufati fuerant, Epifcopos convocans, in eorum Quod autem Dominorum pietas lllud mihi pa-
confpeftu libellos quos acceperat, incendie, di- vendum, 8c terribile omnipotentis Dei judicium
cens : Vos Dii eßis, à veroDeo conßimti. UtM & intentât, rogo per cumdem omnipotentem Doi
inter 'vos caufas veßras d difponite > cjuia dignum minum, nc hoc ulteriùs quidem faciat. Namadnon
eß ut nos judicemns Deos. In qua tarnen fen-
tentia, Pie Domine, fibi magis-ex humilitate,
quàm illis aliquid præftitit ex reverentia impen-
e -fi. Ante eum c quippe pagani in Republica Prin-
:ipes fucr'unt, qui verum Deum nefeientes, deos
hue nefeimus, quis ibi qualis fit. Et Paulus egre-
gius prædicator ait : Nolite judicare ante tempus, ,
donee veniat Dominus, qui dr illuminabit abfeondi-
ta tenebrarum, dr manifeßabit conßlia cordium. Hoc
tarnen breviter dico, quoniam indignus 8c pec-
■ liäneos 8c lapideos colebant, 8c tarnen eorum ® cator plus de venientis Jefu mifericordia, quàm
Sacerdotibus honorem maximum tribuebant. de veftræ pictatis juftitia præfurno. Et funt mul-
---- s : ta quæ de judicio illius Quid ergo miruni fi Chriftianus Imperator veri homines ignorant, quia
Dei Sacerdoces dignetur honorare, Juffl pagani,
ut prædiximus , Principes honorer^jpPipcnderc
Sacerdotibus noverunt qui diis ligneis 8c lapi-
deis ferviebant ?
Hæc ergo Pietati Dominorum non pro me, fed
pro cunftis Sacerdotibus fuggero. Ego enim homo
peccator fum. Et quia omnipotenti Deo in-
ceffante.r quotidic delinquo , aliquod mihi apud
tremendum examen illius effe remediüm fufpi-
cor, fi inceffantibus quotidie plagis ferior. Et credo
fortaffe quæ vos laudatis, ille reprehendet : 8c
quæ vos reprehenditis , ille laudabit. Inter hax
ergo omnia incerta, ad folas lacrymas redeo, pe-
tens ut idem omnipotens Deus piiftimum Dominum
quia eumdem omnipotentem dominum tan- C
to vobis ampliùs placatis, quanto me ei male ler-
vientem diftri&iùs affligitis. Multas enim'jam pla-
gas acceperam, & fupervenientibus Dominorum
juffionibus, inveni confolationes quas non fpera-
bam. Si enim poffum, has celeriter plagas enu-
mero.
Primum quod mihi pax fubduûa eft , quam
Cum Langobardis in Tufcia pofitis fine ullo Rei-
publicæ difpendib feceram. Deinde corrupta pace
, de Romana civitate milites ablati funt. Et
quidem alii ab hoftibus occifi, alii verb Narniis
f &: f Perufii pofiti ; 8c ut Perufium tenerctur, Ro-
g. ma relida eft. Poft hoc plaga gravior fuit g ad- D
veittus Agilulphi, ita ut oculis meis cernercm
Romanos more çanum in collis funibus ligatos,
qui ad Francialn ducebantur vénales. Et quia nos
qui intra civitatem fuimus, Deo protegente, ma-
nus ejus evafimus : quæfitum eft unde culpabiles
elfe videremur , videlicet cur frumenta defue-
rint, quæ in hac uirbc diu multa fervari nullate-
nus poffunt, ficut in alia fuggeftione pleniiis indi-
cavi. Et quidem de memetipfo in nullo turbatus
noftrum &: fua hie manu regat, 8c in illo
terri bili judicio liberum ab omnibus dclidis in-
veniat. Et me ita placere, fi necefle eft, homini-
bus faciat, ut æternam ejus gtatiam non offen*
dam.
E p i s t o l a XLI.
Ad Conftantinam Auguftam.
Imperatori fuggerat Corfos ac Siculos inique ac nimium
gravari. Etfi minus in Italia expenfas haberetur petunia
3 compefcendos tarnen opprejforum gemitus.
Gregorius Conftantinæ Auguftæ.
CUm a fereniffimam Dominam feiam de ex- grq
lefti patria atque animæ fuæ vita cogitarc, ‘
culpam me committere vehementer exiftimo, fi ä
ea quæ pro timoré omnipotentis Domini funt
fuggerenda, filuero.
Dum in Sardinia infula multos effe gentilium
cognoviftem , eofque adhuc pravè gentilitatis
more, idolorum factificiis defervire, 8c ejufdem
infulæ Sacerdotes ad prædicandum Redemtorem
noftrum torpentes exiftete , unum illuc ex Italia
Epifcopis mifi , qui multos gentilium ad fidem
Domino coopérante perduxit. b Sed rem mihi b
facrilegam nuntiavit : quia hi qui in ea idolis immolant,
judici præmium perfolvunt, ut eis hoc
facere liceat. Quorum dum quidam baptizati effum,
quia tefte confcientia fateor, adverfa qua:- ^ fcnt, Sc immolare jam idolis ' deßviflent, adhuc
Übet pari paratus fum, dummodo h*c omnia cum ab eodem infula: judice, etiam poft baptifmum
falute dumeaxat mea animx evadam.Sed de glo- d premium illnd exigitur , quod dare prius pro
riofis viris Gregorio Prifefto, Sc Caftorio Magif- idolorum immolatione corifueverant. Quem cum
tro militum non mediocriter fum affliftus : qui prxdiclus Epifcopus increparer, c tantum fc fuf-
Sc omnia qux potuerunt fieri, nullo modo facere fragium promififle refpondit, ut nifi de caufis
neglexerunt , Sc labores vigiliarum Sc cuftodix etiam talibus impleri non poffit. Corfica verb in-
civitatis in eadem obfeffione vehementiiTimos fula tanta nimietatc exigentium, Sc gravamine
pertulerunt, Sc poll hxc omnia gravi Domino- premitur exadtionum, ut ipfi qui in illa funt, ea-
rum indignatione percufli funt. De quibus paten- dem qux exiguntur complere vixfilios fuos vend
Editi, difeutite. De hoc prseclaro Conftantini Magni facinore lege
Baionium ad an. 31*. n. 41. & fequentibus ; & ex nuperrimis feripto-
ribus, Tillemontium in Hiftoria Imperatorum, in Conftantino Magno.
Vide Sozom. lib. 1. c. 16.
e Norm, quitjue. Tres Vatic, quoque.
f in tribus Vatic. Perufit ; Sc infra perußa. In Norm. Corb. Sc al.
Perufio pofiti. v .
* H*c fiifids referuntur hom. ultima inEzccb. Vide Pauluib Diac.
lib. 4. hift. c. 8.
N o t * ad E p i s t . XL I .
• Gratianus legit, chm devotijfimam.
fc Excufi, fed quidam, inyitis mû. Et fané naclids legitur , fid um
_ mihi facrilegam nuntiavit, feilicet Epifcopus ad prædicandum in Sar-
F diniam proTeétus.
— Vatic, Reg. & Norm, deferuijfent.
* Norm ,
[ illud e
• Suffragiù
n hie ufurpatur pro pecunia, qua; fufFragatoribus a
datur promittiturve honoris adipifeendi «jaufa. Quo etiam nomin
aftio, ncc ob id locus crat legi Juliae de ambitu : immo & Prii
ipfi fuffragii titulo pecunias accipiebanc five fufFragia delpotica
Cnjaciusinexpofitione Novella: 8. depnfidibus, qua Juftinianus
fufFragiorum genus fuftulit. Vide prjefationem illius novella:, &
Sc 7. ubi reperics multa contra officiorum vcnalitatcm. yidcctian
Ionium in Vcfpafiano c. 13. Sc 13. Gujfanv.
i J0 fufficiaht. Unde fit u t dereliaa pil*kepu- A Sed peto I fi illo me ambre diligitis, quo prxfena
Gb lica pofffce.cffco_r_e_sf eemjunfde er mnm inn(fVuilcæ laidt nnrnef amnfd* i<f“fnl-i v in s f:vf>rcrie •
mam Langobardorum gentem cogantur effugere.
Ouid enim gravius, quid crudelius à Barbaris
pati poffunt, quàm ut conftridi atque comprdli
fuos vendere filios compellantur ? In Sicilia au-
£ tem infula f Stephanus quidam marinarum partium
chartularius, tanta præjudicia, tantafque
oppreffiones operari dicitur, invadendo loca fin-
culorum, atque fine diftione caufarum per pof-
» fcffiones ac domos g titulos ponendo, utfivelim
afta ejus fingula, quæ ad me pervenerunr, di
tem femper amaftis, ut pro me enixius exorctis :
quatenus omnipotens Dcus à peccatorum mco-
rum nexibus me citiùs folvat, 8c corrùpeionis
hujus pondéré exutum fuo confpedüi liberum
exiftere faciat. Quamvis enim inæftimabilis fie
cælcftis patriæ dulcedo, quæ trahat : multi tarnen
in hac vita dolores funt, qui ad amorem cæ-
leftium quotidic impcllant. Qui mihi in hoc ip-
fo foliim vehementer placent, quia placere in hoc
mundo aliquid non permittunt.
Quæ enim, Frater fan&iffime, de amici veftri Johan, bi*
, magno volumine hax explerc non pof- ® domni Romaiii perfona in _hac terra patimur, lo-
fim,
Quæ omnia fereniflima Domina folcrter afpi-
ciac , 8c opprefforum gemitus compcfcat. Hæc
enim ego ad piiffimas aures veftras perveniffc non
fufpicor. Nam fi pervenire potuiffent, nuncufquc
minime permanfiffent. Quæ piiffimo Domino ap-
to funt tempore fuggerenda , ut ab anima fua,
ab imperio , atque à filiis fuis h tale hoc tantum-
que peccati pondus amoveat. Qifi fcio quoniam
di&urus eft quia nobis in Italiæ expenfis tranf-
mittitur quidquid de prædi£tis infulis aggregaqui
minime valemus. Breviter tarnen dico, quia
ejus in nos malitia gladios Langobardorum vicie;
itaut benigniores vidcantur hoftes, qui nos
interimunt,quàm Reipubliçæ judices,qui nos malitia
fua, c rapinis atque fallaciis in cogitationé
confumunt. Et ùno tempore curam Epifcoporum
atque Clcricorum, monafteriorum quoque 8c po-
puli gerere, c,ontra hoftium infidias follicitum vi-
gilare, contra ducum fallacias atque malitias fuf-
pcftum fèmper exiftere, cujus laboris, cujus do-
Ioris f it , veftra Fratcrnitas tanto veriùs penfet,
Sed ego fuggero ad hoc, ut etfî minùs ex- C quanto me qui hæc patior, puriùs amat.
penfic in Italia tribuantur, a fuo tamen imperio
opprefforum lacrymas compefcat. Nam 8c idcir-
co fortaffc tanta: expenfie in hac terra minus ad
utilitatem proficiunt,quia cum peccati aliqua ad-
mixtipne coliiguntur. Praxipiant ergo fereniffi-
mi Domini nil cum peccato colligi. Et fcio, quia
etfi parum Rcipublica: attribuitur utilitatibus,
i ex co multum Refpublica * adjuvatur. Quam etfi
fortaffc contingat expenfis minoribus minus ad-
juvari, melius eft tamen temporalitcr nos non vi-
vere, quam vos ad zternam vitam obftaculum
Praxerca debitum falutationis alloquium fol- Johan. Diac.
vens, indico quod ad me Bonifacio Defcnfore Hb.s.e.is.
referente pervenerit, quia vir famftiffimus frater
nofter domnus d Anaftafius Patriarcha in una fua- d
rum civitatum regendam vobis Ecclefiam committere
voluit, Sc confentirc ‘ noluiftis. Quern
fenfum, ac fapientiam veftram valdc ego libcn-
tcr amplexus fum, laudavi vehementer , 8c vos
Felices, me infelieem effe deputavi, qui hoc tali
tempore regimen Ecclefix fuicipere confcnfi. Si
tamen animus vefter fortaffe fratribus condefaliquodinvenirc.
Quæ enim mentes, qualia H P cendendo,& mifericordiæ operibus intentus, ad
cera pareritum effe poffunt, perpendite, quando
filios fuos diftrahunt ne torqucantur.Qualiter autem
miferendum fit filiis aliorum,hoc bene feiunt
qui habent proprios. Unde mihi hæc breviter fug-
geffiffe fufficiat, ne fi ca quæ in his partibus a-
guntur, Pietas veftra non cognofcerct, me apud
diftri&um judicem filcntii mei culpa multarcc.
E p i s t o l a XLII.
Ad Sebaftianum Epifcopum.
A d amorem calefiium f t hujus vita doloribus imptlli. Quos
patitur recenfet. Sebaftianum quod oblata ah Anaftafio
E deleft a regimen fufeipere noluerit, land.it. Si ad hoc
umquam confentire destreverit, petit ut in amore fibi alium
non praponat.
Gregorius Sebaftiano a Epifcopo Sirmienfi.
DJUlciflima atque Juaviflima Fraternitatis tua:
feripta fufeepi. Qux mihi, quamvis num-
quam defit a cordc^ Sandlitatem tamen veftram,
quafi corporalitcr, prxfcntem fecerunt. Sed omnipotentem
hoc umquam confentire decreverit,peto ut amo-
ri meo alium minime præponatis. Sunt enim in
Sicilia infula Ecclefiæ vacantes Epifcopis , 8c fi
vobis placet au&ore Deo Ecclefiam regere, jux-
ta beati Petri Apoftoli limina, cum ejus adju-
torio melius poteftis. Sin veronon placet, fcli-
cicer ftatc, ut ifta in vobis iptentio permancac, 8c
pro nobis infelicibus exorate. Omnipotens autem
Deus in quocumque vos effe loco voluerit,
fua protc&ionc cuftodiat, 8c ad cæleftia vos dona
„ pcrauca,t.
E p i s t o l a X L I I I .
Ad Eulogium Sc Anaftafium Epjfcopos.
Turn Pelagii deceforis fuiJ turn fuas adjohannem, titulum
univcrfalis Epifcopi fibi arrogantem, Epiftolas mittit.
Hort at ur enixe ut commuai confilio atque uno fpiritu
illius fuperbiam infequantur.
DominuHi rogo, ur fua vos dextera p Um Prxd:
protegat, b vobifque 8c jjic tranquillam vitam, V^/quidem fr
8c quando ei placuerit, præmia æterna concédât.
f Ipfe eft haud dubiè cujus meminit Ep. 3. libri
Gregorius * Eulogio Epifcopo Alexandrino, a
& Anaftafio Epifcopo Antiocheno.
Um Prxdicator egregius dicac : Jçtuamdiu Dur.
gentium Apoßolus, minißerium -f-c- '■
ni. India, xi. Char-
publicas iftarum parmulta
tularius marinarum partium if dicitur qui pecuni
tium traftabat & adminiftrabat : Gallis Receveurs des dn
ùons, d’impofitiom. Vide Gujacium ad leg.^. Cod.
git. tit. 8c Turnebum lib. adverfa
de Charcularii
Partim ex Gujfanv.
* De titulis fupra lib. x. Ep. olim £3. nunc 6
h Ercuiî, tale hoc tantumqtte f acinus peccatique pondus amoveat. Qui
fcio.
■ ifeabo. Qui rurfus alias dicit : Fatfi
« In vulgatis, adjuvatur. Quod etfi & c. Omnes Vatic. Norm. Colle»
aio Pauli Scc. habent Quam, 8c refertur ad Rtmpublicam.
N oT Js a d ' Ep i s t . X L I I .
» In exeufis, Epifcopo Rhifinienfi. In Colka. Pauli Sc in Vatic. D.
Epifcopo Rimienfi. Quem exhibemus titulum fuppedirarunr nobis très
alii Vâtic. Norm, omnes, Rcg. Colbert. Corb. &c. Ita etiam legitur
apud Johan. Diaç..Ùb. 3. capp. 13. 8c 49- «min mfs. quàm in editis.
k Vulgati, nobifque • non ex mfs.
C C c iij