691 S. Gregorii Regiftri Epiftolarüni 69z
libus lbcis, vel incongrue gererencur, noftra vi- A cibiis, omnia quæ reperça fuerint, fubciliter defericc
corrigeres. Sed quia poll Hjec dc quibufdam
negle&is hadtenus capitulis ad nos querela perve-
nit, rurfus ad eoriim corre&ionem tdam Fracer-
niuatem fpecialitcr pra:vidimus excirandam.
Johan. D'mc. Cognovimus namque de reditibus Ecclefiarum
Ub.+.c.34- ^ noviter acquifttis , canonicam difpofitionem <-b
Grat. 12.(1. a. quartarum miriime provenire : fed Epifcop&s 16-
1 . 19- Cogno- corum tantummodo diftribuere quartam antiquo-
v mus* rum redituum: nunc verb quadita fuis ufibus reti-
c nerc. c Quamobrem pravam fubincrodu&amque
confuetudinem Fraternicas tua vivaciter emen-
dare feftinet: ut five de preteritis redicibus, five
bantur: nec, ficut antca fieri dicebatur, fpecies 1
quidam aut aliud quodlibet de rebus Ecclefije
quafi pro faciendi inventarii labore, tollatur. Sic
namque ea qua: ad munitionem pauperum facul-
tatis pertinent , defidcramus expleri, ut nulla pe-
nitusin rebus eorum ambitiofis hominibus venali-
tatis rclinquatur occafio.
Vifitatores Ecclefiarum, Clericique eorum, qui
cum ipfis per non fua: civitatis parochias fatigan-
tur, aliquod laboris fiii capiant, te difponentc}
fubfidium.ijuftum namque eft ut illic confequan-
tur fiipendium, quo pro tempore fuum commodade
iis quæ nunc obvenerunt vel obvenerint, quar- B re reperiuntur obfequium^
tse fccundùm diftributionem canonicam difpen-
fentur. Incongruum namque eft unam camdem-
que Eoclefiæ fubftantiam duplici quodammodo
jure ccnferi, ideft ufurpationis ôccanonum.
Prefbyteros, Diaconos , ceterofque cujuflibet
ordinis Clcricos, qui Ecclefiis militant,d Abba-
tes per monafteria effe non permittas , led c aut
omifla clericatus militia, monachicis provehantur
ordinibus : aut fi in Abbatis loco permanere decre-
verint, clericatus nullatenus permittantur habere
militiam. Satis enim incongruum eft,fi cùm unum
ex his pro fui magnitudine diligenter quis non C
poflit explcre , ad utrumque judicetur idoneus :
ficquc invicem &c Ecclefiafticus ordo vitæ mona-
chicæ, & Ecclefiaftiçis utuitatibus régula mona-
chatus f impediat. Illud quoque Caritatem tuam
commonere curavimus, ut' fi quifpiam Epifcopo-
rum de hac luce migraverit, vcl quod abfît, pro
fuis fuerit remotus exccflibus , g convcnientibus
hicrarchicis cundifquc cleri prioribus, arque in
fui prxfentia inventarium Ecclefix rerum facien-
Juvenculas Abbatiflàs fieri vehementiffimè Cr4(
prohibemus. Nulhim-k igitur Epifcopum Fratcrni- <.n
tas tua, nifi fexagenariam virginem, cujus ætas
hoc arque, mores exegerint, 1 velare permittat : k
quatertus tam prioribus, quàm prxfenti capitulo 1
tux diftri&ionis inftantia Domino adjuvante cor-
reiftiSj & diu diflolucum rerum venerabilium fta-
tum m canonicis nexibus religare feftincs , &di- m
vina négocia non per incongruas voluntates ho-
minum, fed competcnti poffint diftri&ione difpo-
ni.n Menfe Obtobri, Indi&ione xii. : V-' i.j
E p i s t o l a XII.
Ad Maximianum Epifcopum.
Punicndum facintts, quo ablata efi cujufdam uxoY, & alter,
vtnumdata.
Gregorius Maximiano Epifcopo Syraculàno.
TAnta nobis fubinde mala, quæ aguntur in ifta ]è,M
provincia , nuntiantur -, ut peccatis facicn- |
hoc Colo verbo diflèntiunt mfs. at in edit is multa fiint quæ à vera leftio- Epiftolæ lib. 1. Ep. 5. lib. y. Ep. 3. & 4. lib. 8. Ep. z6. lib. 13. Ep‘. 8.10.
ne deviant, & nullis in mfs. comparent : fie enim legitur, fi que in Si- &c. Plûra exempla profère Guflanvillæus hîc nota 3.
cilia exciderent Ecclefii, ceterifque. D 1 Excufi , impediatur, quos fequeremur, nifi obefTent omnes Vatic.
k Ecclefiaflicos reditus jam tunc in Romana Écclefia, fuiflè divifos in Norm. Turon. Corb. &c. ♦
quatuor partes, fcilicet in Epifcopum, clerum, pauperes, farta te£ta, dubi-
tare non finunt tum hæc, tum aüæ plures Greg. Epiftolæ : Ep. 44. lib. J.
Ep. 7. lib. 8. Ep. 44.I ib. 13. Idem pro Gallicanis -Ecclefiis fiatuit Conc.
Aurel. 1. c. y. Vide Tbomaft 3. p, lib. i. c. 13. & feqq.
« Excufi? quant rem frabam. Melius fane quamobrtm, ut in omnibus
Vatic. Norm. Corb. Reg. &c.
d Hisaliifve fimilibus verbis nihil aliud præcipitur, quàm ut titulus
Abbatis & cura Monaftcrii non deferatur Clerico extraneo, qui (ecularis
Ecclefix titulum habeat, ncc monachus fit : & fi quidem tabs Cleri eus,
relifta Ecclefia cui ferviebat, jam faflus fit Abbas ; u t , opcione fafla,-
aut Abbatiale munus dimittat, fi Ecclefix fuæ titulo renuntiare nolit ;
aut Ecclefix lux curâm delcrat, fi in Abbatis officio permanere decre-
verit. De bis uberiùs in S. Gregorii Vita à nobis adornata.
* Sic legere cogunt mis. omnes in idem conlpirantes , fcilicet leptetn
Norm, quatuor Vatic, Tur. Corb. Reg. &c. Confentiunt vct. editi. In
reccntioribus babes : aut admijfa clericatus militia monafticis non promov.
ordinibus : quæ fane nullis in mis. nobis occurrerunt.Cetçrùm ne cum vi-
rocrudito Lud. Dupin torn. 6- p. 177. banc elfe Gregorii mentem putes,
utClerici ad Mônachos non tranfeant. Id Gregorius dixit nulquam : im-
mo dc Diacono monafticam vitam ampleilcntc, ad Defiderium Vienn.
, Epifcopum feribens lib. 11. Ep. 35. Hcrtamur, inquit, ut tam promu
devOtioni ejus quam infanSo fludet habere profofito, minimi veftra fit
impedimenta trat emit as ; magis autem quibus valetis adhortationibus
paftorali admonitione fuccendite, &c. Concil. Tolct. IV- can. 45. (apud
Loaifam yo. ) Clericj qui Monathorum propoßtum afpetunt ( quia melio-
rem vitam fitqui cupiunt) libtros eis ab Epifcopo inMonaflerüs largiri opor-
tet ingrejfus ; nec interd.c, propoßtum eorum qui ad contimplationis defiderium
tranfire nttuntur.Ex Gregorii * verbis concludit vir alias doftiffimus
vetuifle Gregorium Mag. ne idem Abbgs eilet ac Prclbytcr. Mirum lane
id aB hOminc afTcri veteris difeiplinx Oticntalis atquc Occidentalis non
penitus ignaro.. Ad Marcianum Imp. adverfiis Eutychcn leribunt Archi- F
mandritx 18. iique Prelbytcri omnes, tom. 4. Concil. edit. Labb. col.
13J. ejufdem hxtefiarchx damnationi fubferibunt Arcliimandrirxi3. è
quibus Prelbytcri 18. DiacOnusi. Ibidem col. 131. Epiftolam feribit S.
Leo , p y . ad Imperatorcm, ad PuIchcriam Augullam, atquc ad Con-
flantinopplitanos Abbatcs fcxdecim • eolque, uno cxcepto qui Diaconus 1
crat, Prcibyteros. Denique Concil. tom. y. col. 171. Concilii Conftanti-
nop. fub Mcnna aft. y. rcfertUr libcllus fupplex cui fublcripferc Archi-
mandritx Prelbytcri f). cum Diacono Archimandrita uno. Plerofque
etiam in Occidente Abbatcs Sacerdotio fuifle exornatos probat Coinnus
ad annum Ä74. num. yy. & fcqq. idque ex Gregorio iplo indubitatm
cujus plures extant ad Abbatcs Prcibyteros aut qux ipforum mcmincr
Forte hierarch is, licet ita legatur in omnibus mfs. & edit is. Variauc
tamen edition« quxdarn. Lugdunenfis an. if39. habetad margincin al.
ceconomis. . Correftores decreti 11. q. z. c- 4f. legunt, oeconomis. intelli-
gerem Epilcopos vifitatores, de quibus ftatim, Gujfanv. In Vatic. A- &
B. necnon in Pratell. legitur, lerathicis.
h Opponit fpecies pecunix numeratx : fpecies pro frugibus, proan-
nonariis quantitatibus, &c. Gujfanv. Minimi quidem nos latct fpecies
tum apud Jureconfultos, rum apud alios feriptores , paffim fignifi-
care fruges, oleum, vinum , legumina. Hinc Gregorius Turon. ref-
pondens Felici Nannetenfi Epifcopo 1. y. Hiliorix Francorum cap. y. 0
f i te, inquit ,'habuijfet Maffilia Sacerdotem, numquam naves oleum aut
reliqtAs fpecies detulijfent. Veriimnon raroper fpecies fuppellex quxvis
pretiofior intclligitur; qux fignificatio videtur magis convenire huic
loco Gregorianxad Maximianum epiltolx. Gregorius Turon. lib. S. cap.
L 38. Magni ibidem thefauri ex auro argentoque, & multarumfpecierum
reperti funt. Muita alia exempla profert doftiffimus Cangius ad hanc
‘ Hodiernas difpenlationes non fugillamus, led veterum reprxlenta-
mtjs inllituta.Cod. lib. 1. tit. 3. leg. 47. edicit Juftinianus, nc mortua
Abbatilla eligatur antiquior : quia non omnes xquefunt bonx; fed la-
cris Evangcliis propofitis aflumatur idonca, utilis, prxefie digna : edm
fit conveniens omnem principatum, Sc omnem liominum prxfefturam
non ex temporibus, neque ex lortibus, neque ex fortuitis circumfiantiis,
fed ex eo quod prxltantius eft fieri. S. Gregorius hie requirit do. annos,
ut virgo fiat Abbatifla. Concil. Trident, feffi zy. de Regularibus & Monialibus
c. 7. Abbatiffa do Priorijfi............eligatur non minor amis
40. do qua otto annis poft exprejfam profejfionem laudabiliter vixerit,
See. Gujfanv.
k In Vatic. A. nullam igitur Epifcopi five Fraternitas tua, nifi fexagt-
. . . velari permittat. Sequimur tres Vatic, omnes Norm. Corb. Turon.
&c.
1 Velare fcilicet in Abbatillam; nam folemnior erat veli Abbariiix,
quam ceterarum lanftimonialiuin benediftio, Neque verb mensfuitfan-
fti Pontificis, nullam Virginem velandam nifi lexagenariam. Faten-
dum tamen antiquitus non ftatim velatas futile virgincs lacras, p6ft
emiftum.virginilatis votum. Hinc Concilium Agathenfe can. 19. San-
ttimonialcs, quamlibet vita earum ac mores probati fint, ante annum t-
tatis fui quadragefimum non velentur. Et Cxlarauguft. fub Damafo
c. 8. Item lettum eft non velandas tfit Vtrgines , qua fe Deo voverint,
nifi 40. annorum probata ttate. Diftinftiohxc fufeepttonis veli, & v
feu propofiti virginitatis, patet etiam cri TIn nocentji o I’ . ad Vi^t*c*um ^°'
^05 Liber IV. îndiâione 5CÎI. 6y4
tibus, quod avertat ômhipoténs Dcus j celcriter A tuam; Ut caufam ejus foilicitd, aiftriéicquô percam
pcricuram crcdamus. Præfentium namque quiras. Ec fi manifeftjc jegritudinis, ficut diciturj
porticor veniens lacrymabilitcr queftuseft, ante cauiai Ecclcfiæ fua: cum defuifie repereris j nulplurimos
annos ab homine nefcio quo de poflef- lum ei ex ordinatione alterius Prelibyteri permitfione
Meffanenfis Ecclefia: de fontibus fc fufçe- . tas præjudicium generari.- fed in locum fuum fine
a ptum, ÔC a violenter diverfis perfuafionibus pucl- aliqua eum fac dubietate reftituii Sin autem alilx
ipfiu^ jundum, ex qua juvenculos filios jam ter fe res habere dicitur, quàm porrefta ab eo conhabere
fe afferuit, & quam nunc violenter huic tinerc videcur fuggeftio : caufam ejufdem canodisjun£
tam àbftulifle dicitur , atque cuidam alii nice legitimeque perquirc, & quidquid tibi fevenumdedilTe.
Quod fi verumeft, quàm fit inau^ cundùm Deutn vifum fuerit, juvante Domino 3
dicum atque crudele malum, tua Dile&io perfpi- ita ftude dcCèrnere, ut nulla de hac re quæftio ad
cir. Ideoque admonémus ut hoc tantum nefas nos ulterius revertatur* Illud autem Caritatem oral.ibidirhi
fub ea vivacitate, quam tc in caufis piis habere ^ tuam fpecialiter admonemtis, uc fi vera fuerit hucertilîimè
feimus, requiras atquc difeutias. Et fi jus fuggeftio, atque in fuum Fuerit ordinem reftiita
uc fupradi&us porcitor infinuavit, cfle cogno- tutus, de Preibytero, qui in loco ejus ordinatus
veris , non fplùm quod male fadum eft, ad fta- eft, fubtiliter diftri&eque debeas effe follicitus.
tum priftinum rcvocare curabis:fed & vindidam, Et fi quidem fine datione aliqua ad eurndem ordiquæ
Deum poflit placare, exhibere modisomni- nem perveneric, ut in fimoniacam hxrefim non
bus feftinäbis. Epifcopum yero, qui homines fuos potuiflcc incidere, in alia quacumque vacante Eçtalia
agences corrigere ncgligic atque cmeudarej clefia cum c volumvis ordinary Sin autem in c.o
vehementer aggredere ; proponens quia fi denuo quippiam, quod avertat Dominus, fuerit talé rc- c
b talis ad nos b de quoquam qui ad eum pertinenr, pertum , ipfo. etiam Prcftjyteratus privetur ordiquercla
pervenerit, non in eum qui cxceflerit, fed ne, quem non caufa replcnda: neceffitatis Ecclcc
in ipfum canonicè vindida procedet c. fix y fcdfola comprobatur ambicione fufeepifle.
E p i s t o l a XIII. C E p i s t o l a XIV.
Ad Clcmcntium Epifcopum. ■ Ad Maximianum Epilcopum.
Adcodatus Prejbyter, ft fold agr'studims caufa Ecclefia fua
defuerit, in locum fuum refiituendus.
* Gregorius a Clementio Epifcopo primati
Bi^aceno.
PRæfentium latoris b Adeodati querelam, qui
fe fui Prefbyteratus loco incongrue dicic ex-
pulfum,licèt fubditæ tibi textus petitionisexplanet
, tamen paulb judicavimus apertiùs retexen-
dam. Aflerit namque à Quintiano fratre & coëpif
copo noftro in loco fuo pro quibufdam fe fuis or-
dinàndis negotiis relaxatum, ægritudinifque caufa
per duorum menfium fpatium fua: fc Ecclefia:
defuifle : cuj,us rei occafionem captantem pra:di-
dum fratrem noftrum alium loco ejus illic Pref-
byterum ordinafle.Hortamur igitur Fratcrnitatem
Ut Felicem Diaconum in fua Ecclefia fiufcipiat.
Gregorius Maximiano Epifeopo Syracufano.
PRa:fentium lator Felix Diaconus y cum nul-
lacenus in harreticorum dogma lapfus fit, nec
ä Catholica fide difeefferit, pravis illedus adver-
sus a Conftantinopolitanam Synodum fufpicioni-
bus, in Iftricorum fe feparatione removerat. Qui 4
cum Romam veniflet, recepta a nobis juvante Do-
Dmiuo ratione, exceflum fuum , recepta Domini-
ci b corporis communione, correxir. Quia ergo,
ut didum eft, non in hierefim incidit, fed a fa- b
cris generalis Ecclefix myfteriis quafi reda: ftu-
dio intentionis crj;ävit , imbecillicati ejus atquc
neceflicatibus confidences, maximeque fuftenta-
tioni ejus, pietatis intuitu providentes, in tuaEcthomag.
feribente c. tz. & 13. Quamquam ante annum xtatis 40. militas
Virgines olim làcrum velamen confecuras cfle non dubitemus. Vide
Ambrofium lib. dc lapfu Virg. c. y. in Plal, 118. n. zo. & lib. 1. dé
Virginibus c. 11. Ex laudatis locis conftat velum olim folemniter datum
fuifle V irginibus ad altare : ad Epifcopos autem illud benedicere pertinc-
bat; ConVulc notam 613. in Iibrum Sacramentorum.
m Collapfam monafteriorum dilciplinanv lecundùm canones reftaura-
re, & procurare, ut ex fux regular prxfcripto vivant. Gujfanv.
n In folo Colbert, vet. hoc legitur.
N o r a ad E p i s t . X I I .
* Violenter, id eft tgr'e, invite ; fic ca voce utitur in Phormione Te-
rentius. Vis Sc jus opponuntur , quam quam eifdcm confient littcris.
Ouod jure non fit, vi dicitur fieri. At Ixpe fiiafionibus extotqutmus, qux
jure non fiunt. In matrimoniis autem debet cfle voluntas prorlus libera.
Cum de jure , inquit Cicero pro Cecinna, d ' logitimis hominum Con-
troverfiis loquimur, dr in his rebus vim nominamus, pertenuis vis intel-
ligi debet. Guftanv.
b Supplcnda vox eorum , fcilicet, de quoquam corum qui ad eum
pertinent. Editores prxtulerunt pertinet ; fed invitis mfs. Eofdem fecuti
eflemus, dum loco procedtre , repofuerunt procedit ; fed cogimur fequi
mis. unanirr.cm confenfum, fcilicet Vatic. Norm. Corb. Turon. Rem.
&c.
« In Vatic, fubjicitur, Menfe ottobri, Indict, x u . Ita quoque in
Turon. S. Gat.
N o T æ AD E p i s t . X 111..*
a Sic reflituimus hujus Epifiolx inferiptionem ex Vatic. Norm. Colbert.
Reg. Rem. Corb. Turon. Anglic, quibus adde Gullànvillxi codices
, quos non indicat, prxtcr Anglic, fex. Excufi habent, Maximiano
Epifcopo Syracufano ; quo vero in mf. italegerint, cum Romanis Gra-
tiani corrcftoribus, prorfus nos latet.
. Rclaxatus à fuo Epifcopo pro cercis negotiis, cauQ xgritudinis de*
E
F
fuerat per duos menfes fux Ecclefix ; alter fiibrogatur : Adcodatus pof-
tulat refiitui. Miror mores tam noftrorum dilfimiles. Vide Concilium
Tridentinum feff. 13. de reform, c. 1. Crediderim Pafiorum hodiernorum
abfentiam ex eo ortam & auftam & cxcufatam, quod irato canone 6.
Chalccdori.Prelbytcri fuperfluunt, qui abfentium vices fuppleant quoquo
modo, cùm S. Gregorii xtate non ordinarentur nifi necefiarii : atque
adeo, nifi adeuent affidui, populus 1c querebatur deftitutum. II-
lis erat paucitas utilis ,- nos.tutba perimus. Hucaccurrit quxfiio, num
Pafioribus liberum fit vcl per 1c vel per fubfiitutos, verbo, exemplo, ora-
rione pafcerc, Sc opera vicaria fuas partes explore. Negat refta ratio :
fiquidem elefta eft indufttia tnlis perfonx: confirmât lex 31. tit. de folut.
in digeft. Inter artifices longa differentia eft dr ingenit, do nature,, do
dottrini, do inftitutionis. Idea fi navema fe fabricandam quis promiferit............
do hoe fpecialitet attum eft ut fuis operis id perficiat, fidejujfor
ipfe edificans.............non liberabit reum. Et in Cod. ro. de Dccurionibus
leg. 60. Nullus qui nexu generis curie tenetur obnoxtus, per
fubftitutam quameumque perfonam curiales impleat funttioncs , fed ipfe
per Jb debitum patrie munus exfolvat, See. Barthol. Carranza fupra ci-
tatus lib. 1. Hp. 79. id inviftis auftoritatibus & rationibus demon-
flrat in libro dc refidentii Tridenti lefto, Vcncttis imprelTo an. 1547.
Gujfanv. .
c Recent, ed. volumus cardinari. Secus legitur in omnibus, quosfu-
pra laudavimus mß. quibus addendus Gratianus qui habet, ordinari.
N o t a ad E p i s t . X IV -
* Nimirum quintum Concilium gcuerale, de famofis tribus cap/fu-
lis Conftantinopoli babitum ; cujus occafione ab Ecclefix Catholic*
communione multi .fecelTerunt, maximè in Africa & in Iftria; quôd.m
-Synodi Clialcedoncnfis contemtum, quxdarn in ilia Synodo quinta décréta
fuifle caufarcntur. Dc his uberius in Vita S. Greg. Sc fupra lib. z.
-Indift. x. Ep. yi.
Excufi, corporis d ' ftnguinis. Ultima verba nefeiunt mfs.