S. Gfegorii Regiftri Epiftolarum 868
mam femel in triennio de Sicilia convenitent : fed A ne aliqua mora, vel altercâtione reftituat : ne renos
eorum labori confulentes, conftituifle uc fuam
hue fcmel in quinquennio prxfentiam exhibèrent.
Et quia jam diu eft quôd hue minime convene-
runt, eos h or tari te volumus ut Natale fandi Petri
hîc,Deo perducentc, nobifeum debcant celebra-
re. Scd ne forte Prxtori aliqua polfit nafci fufpi-
cio., fi eos hue admonitos venire cognoverit : vo-
luntatcm noftram intelligens , ita hoc ex te fa-
ccrc ftude ; uc & ipfi, ficut prxdiximus, ad dicm
conftitutum hue veniant, Sc nulla de eis Prxtori
poflic efle fufpicio. Liparitanum verb 8c Rcgi-
tanum Epifcopos, ut hue veniant paricer commo-
nebis. ®
Circa Libertinum vero virum magnificum ef-
to follicitus, ut nullus ilium dolus decipiat : quia
aliqua nobis do Ravennati urbe feripta funt, ip-
famque ad te Epiftolam mifimus,ut ex ea quali-
ter te erga eum debcas cxhibere,poffis addifeere.
Confolare aucem eum, ut fe non afHigat : quia
credimus quod nos exccllentiflimus films nofter
Exarchus non contriftet. Nam de perfona ipfius
feribere non diftulimus. Sed quia in Pado idem
Exarchus occupatus eft, minimè feripta ejus fuf-
cepimus.
rum alienarum reftitutionem fub qualibet excu-
fationis fpecie différât. Qucm fi adhortationem
vcftram negligere fortafle cognofcitis, nobis tam
hoc quàm etiam qualitcr fe caufx veritas habeat
fubtilicer indicate j quatenus cognito negotii mc-
ritOj aliter cogatur, xquitate fuadente, reftituere
quod facètc propria fponte honeftatis confidera-
tione contemnic. Latorem vero prxfentium Fra-
ternitati tua: commcndantes, hortamur ut eum
illic moras pati hac pro caufa diutiùs non per-
mictas.
E p i s t o l a XXIV.
Aa Candidum Prclbyterum.
Chriftiat ! quatuor redimat, qui in Judaorum ftrvitio
N arbor, a dttinebantur.
Gregorius Candido Prelbytero a noftro per ,
Gallias.
DOminicus ptxfentium portîtôr lacrymabili-
ter nobis innotuit, quatuor fratres fuos de W.
captivitate à Judæis redemtos efie, atque eos
nûne Narbonx b in eorumdem Judxorum fervi- i
tioc decineri. Et quia omnino grave execrandum- .
E p i s t o l a XXIII.
C Àd Fortunatum & Anthemium.
que eft Chriftianos elfe in fervicio Judxorum, Di-
ledioncm tuam feriptis prxfèntibus adhortamur,
ut cum omni fubtilicatc & follicitudine ftudeac
Stephanum, ut defponfata fibi Monafterium ingrejfa res ablatas
perferutari. Et fi révéra ita eft, atque manifefta
reftituat$ hortentur. Si renuat, indicent, ut reddere co-
tibi veritate conftiterit, quia nequeipfi unde fe
gatur.
Gregorius Fortunato Epikopo, & Anthe- redimant, ncque fupraferiptus portitor habet, eos ftudii tui fit redimere : feiens quia quidquid in eis
Cauf.z^q. S.
mio a defenfori.
GAtellus prxfentium lator nobis innotuit, fb-
rorem fuam, qux Stephano cuidam fuerat
defponfata, divinx propitiationis inftinduNeapo-
li in monafterio fuifle convcrfam , atque eum-
dem Stephanum b domum & res ejus aliquas in- ^
débité decinere. Et quia décréta legalia defpon-
fatam fi converti voluerit nullo omnino c cenfue-
runt damno muldari , Fraternitas tua unà cum
Anthemio Subdiacono veritatem diligenti curio-
fitateftudeat perferutari. Et fi, ut edodi fumus,
domum vel quid aliud fupraferiptum Stephanum
injuftè tenere cognofcitis, eum adhortatio veftra
inftanter admoneat, ut qux in débité detinet, fidedcris,
tuis fine dubio rationibus imputabitur.
* Mcnfc Junio, Indidione xv. ■
E p i s t o l a XXV.
Ad Gregoriam.
Peccata fua confejfam , at de illorum rem iff one attxiam '
confolatur , allato peccatricis , quam Martha fororem
putat , exemplo. Divinam venia revclationtm fruftra
poftulari oftendit.
Gregorius Gregoriana Cubiculari* Augufts.<
DEfiderata dulcedinis veftrx feripta fufeepi,
in q tubus vos omnino de peccatorum mul-
titudine ftuduiftis accufare: fed fcio quia omni-
* Vitiosè in excufis,precibus arguentium. In plcrifque mfs. deeft mo-
' Sic Epifiola 3b. lib. ix. nunc 31; lib. x. Ita etiam appcllatur ab
Hincmaro : aliis did tu r heptateuchus, & a pud fandtum Hieronymum
Epift. 7. ad Lætam, Sc Epift. xZ. ad Lucinum, & apud Sidonium A-
pollinarem lib. f. Epift. if. Significantur autem hac voce quinque libri
Moyfis, Sc duo alii Jofue, & Judicum. Guffaw.
N o T X AD I S T. X X I .
* Nullis in mß. hxc legimus.
no députa tfin i'i. & à-feculari converfatione
malern viUim vivo■ e.atqu,un Dei timoré pennar.
quidem.. ..../Potfa verb in duplum id quod at
noftra manfuetudsr.ms religtont cont rarium effe vi,
fernem lege m 1 autem ;non duplumft
reftttua11 , quod
vtfum e r fi. 'Unde per prt- ...-. haElemi f p.d hot
hil amplius reddere compelhstur, ntfi quod proba
Guffanv.
acceperat, fr nic
Vatic. A. confueverunt damno multare. Quam lcdHonem proba-
-Notæ ad E p i s t . X X I I .
* Ex Epiftola S. Leonis 16. ad Sicilian Epifcopos, confucrudinis if-
tius epocha arque caufa colligitur : fcilicct ut intereflent Conciliofub
Romano Pontincc Mctropolitano fuo, cx prilcorum canonum vi, qui-
bus habendes (îngulis annisSynodos faerat decretum, ut eommunitra-
Gatu omnia inflituta canonumque décréta apud omnes Domini Sacerdo-
tts inviolate permanerent. Volebat autem S. Leo ternos linguhs annis con-
venire. Itaque fi femel quolibet triennio Romam pergebant finguli, no-
vemtunc fuifle in Sicilia Epifcopos planum eft. Interciderar autem ifta
confuetudo.quam repârat.dilato anno,mutata die.Vide ep. 1. libri primi.
N o t a ad E p i s t . X X I I I ,
* In duobus Vaticanis additur, per Campaniam.
fc In codice de Epifiopis ér Clericis, lege $6. cognitum nobis eft quid
Jt quts fpon/us vel fptnfa poft datas & acceptas arrha* voluiftet ft divi-
N o r a ad E p i s t . XXIV -
• Omittitur, noftro per Gallias in omnibus pene mfs. leeitur tarnen
in Vatic. A. , 6
b Narbona feu potids Narbo, antiquis Narbo Martius, olim Gallix
Narbonenfis feu Braccat* primaria. Nunc adhuc urbs ampla Provinciae
Occitaniar Archiepilcopali titulo infignita. Gufftnv.
k De Chriftianis in Judatorum fervitio detentis fupra lib. m . Ep. 3*.
Sc lib. iv. Bp. xi.
d ld habent tantum Turon. S. Gat. & Colbert, vee.
N o t a ad E p i s t . X X V .
a Cubicularius, Gallicè Camerier, qui a/fidet cubiculo vel ad limina i
aliquando videtur ufurpari pro fecretario lècretorum, Novel. 8- M •
17. aut chartario. Guffanv. In Vatic. B. legitur, Gregorius Thcotift*
Patrititf. In Rcg. Gregorit, Bubalarit. Auguftt.
potentem. Dominum ferventer diligitisj atque in A curitaS; Habcrecrgo in hac vita non debcs c fc-
cjus mifericordia confido, quia illa dc vobis fen- curitatcm , per quam negligens reddaris* Scritentia
cx ore Veritatis procedit j qux de quadam
fan£la muliere ditfta eft : Dimijfa funt ei peccata
rnulta, quoniam dilexit multum. Quomodo autem
fuerinc dimifla, in hoc etiam monftratum eft
quod poftmodum eft fecutum, quia ad pedes Domini
fedebat, & verbum cx ore illius audiebat;
In contemplativa enim vita fufpenfaj jam adivam
tranfeenderat, quam adhuc Martha illius foror
tenebat. Scpukum quoque Domiiium ftudiose
quxfivit, ad monumentum inclinata corpus illius
non invenit. Sed etiam recedentibus aifcipulis B
ipfa ante januam monumenti plorans perftitit, &
quern mortuum quxrebat, viventem videre meruit,
& quia rcfiirrexiflct difcipulis nuntiavit. Et
hoc mira difpenfationc pictatis Dei fuit,ut ex Ore
mulieris nuntiaretur vita , quia ex ore mulicris
mors fuerat in paradifo propinata. Qux alio quoque
tempore cum Maria altera Dominum poft re-
furrc£tionem vidit, & accedens pedes, ejus tenuit.
Due, rogo, ante oculos, qux manus, cujus tenue-
runt pedes ? Illa mulicr qux fuerat in civitatc pec-
catrix, ilia: manus qux fucrant iniquitate pollu-
tx, illius tetigerunt pedes,qui ad Patris dexteram G
fuper Angelorum verrieem fedet. Pen (emus fi
pofilimus qux fint ifta fupernx pietatis vifeera,
ut mulier,qux in profundum voraginis fuerat demerit
per culpam, ex amoris penna fic in altum
levaretur per gratiam. Impletum eft', dulcis Filia,
b impletum quod de hoc fan&x Ecclefix tempore
prophccica nobis voce promiflum eft: b Et in die
illo erit domus David font patens in ablutionem pec-
catoris, dr menjlruau. Domus enim David nobis
peccatoribus fons patens in ablutionem eft; quia
ab iniquitatum 'Doftrarum fordibus per David fiptum
eft enim: Beatus v ir qui femper efip a v id u ji ptov. is. t
Et rurfus feriptum eft : Servile Domino in timoré > ' Pfj , 3. ,...
■ & exultate e i cum tremote. In pauco ergo hujus
vitx tempore mentem veftram needle eft ut tre*-
mor teneat j quatenus per fccuritatis gaudiüm Cine
fine poftmodum exulter. Omnipotcns Deus
fan£fci Spiritus fui gratia mentem veftram replear,
& poft fletus,quos quotidie in orationcfunditis-
ad gaudia vos xterna perducatd. - a
E p i s t o l a XXVI.
Ad Theo&iftam Patriciami
Gratulatur quod inter hominum tumultus ftude at leliioni,
atque ad aterna fufpiret. Utrum cadem fint Augufta ft»-
dia quant. De compunElionc duplici agit fufitts. Theo-
Sliftam hortatur ut Regiomrn pucrorum inftitutioni ftudiose
invigilet-, tnutuamque illis infpiret caritatem & man-
fitetudinem in fubjeElos. Pecunia, quam TheoElißa mi-
- ferat, dimidia parte captivos redimet j r cliqua fovet moniales
, quarurn fanttitatc fervatam cenfet Romam. Mit-
tit clavem k corpore fanÙi Petri, de qua miraculum
narrat.
Gregorius a Theo&iftæ Patricix. i
QUo.d in tanto tumultu caufarum veftra Ex-
cellentia pofitâ, facri verbi ubertate plena
eft, atque ad xterna inceflanter gaudia fufpirac,
magnas omnipotenti Deo gratias ago, quia hoc
in vobis cfTe impletum video, quod de ele&is pa-
tribus feriptum eft : F i li i autem Jfrael ambulave- **■ *4*
runt per ficcum per medium mare. At contra : Ego PfaU es. 3.
veni in altitudinem maris, dr tempeßas demerfit me.
Vos verb ad repromiflionis patriam inter undas
caufarum fecularium ficcis, ut video, greffibus
ambulatis. Agamus ergo gratias ei fpiritui, qui
lium Salvatorem noftrum aperta jam m i f e r i c o p -D corda qux implet levât, qui inter tumultus hodia'
lavamur.
Quod verb Dulcedo tua in fuis Epiftolis fub-
junxit importunam fe mihi exiftere, quoadufque
feribam mihi efife revelatum, quia peccata tua
dimifla funt, rem difficilem etiam & inutilem
poftulafti. Difficilem quidem, quia ego indignus
fum cui revclatio fieri debeat. Inutilem verb,
quia fecura de peccatis tuis fieri non debes, nifi
cum jam in die vitx tux ultimo plangere cadem
peccata minime valebis;. Quæ dies quoufque ve-
mat, femper fufpeéla,femper trépida metuere cul- ,
pas debes, atque cas quotidianis fletibus lavare.
Certè Paulus Apoftolus jam ad tcrcium cxlum af-
cendcrat, in paradifum quoque dudus fuerat,
arcana verba audicrat, qux homini loqui non li-
ceret : & tamcn adhuc trepidans, diccbat : Cajli-
go corpus meum, dr firvituti fubjicio, ne forte aliis
pnedicans, ipfe reprobus ejjiciar. Adhuc timet qui
jam ad cxlum ducitur, &c jam timerc non vult
qui adhuc in terra converfatur ? Perpende, Dul-
ciffima Filia,quia mater ncgligentix folet efle feminum,
b folitudincm in mente facit. In cujus b
prxfcntia c nullus locus compundæ animx non c
eft fecretus. Æternx enim fuavitatis odorem tra-
hitis, atque ideo fponfum animx ardcntcrama-
tis j icaut cum cxlefti fponfa ei diccre poffitis :
Trahe me p o ß te , ^ in odore unguentorum tuorum cam
currimus. In Epiftolis autem Excellcntix veftrx d
hoc minus reperi: c quia mihi de fcreniffima Do- c
mina indicare noluit, quàm ftudiosè legat, vel in
le&ione qualiter compungatur. Prodefle quippe
ei multum debet veftra prxfcntia, ut inter caufarum
flu&us, quos aflidhè patitur, cx quibus vclit
nolit foras trahitur, femper ad amorem cxleftis
patrix interius rcvocetur ; &: hoc quoque invefti-
garc debetis, quotics ei pro fua anima lacrymx
dantur, utrum adhuc ex timoré, an jam ex amo-
re compungatur.
Duo quippe funt compundionis genera, ficuc
feitis. Unum quod xcernas peenas metuit, aliud
quod de cxlcftibus prxmiis fufpirat ; quia Deum
fitiens anima, priùs timoré compungitur, poft
fc Hîcuc f*pe ,alias fenfum ufurpat non verba. Unde textus Zacha- F
liar non couvcnitcum Vulgata,nec cum aliis verfionibus. Vulgata &
S.. Hicronymi ex Hcbrxo verfio fic babent : In die ilia erit fons patens
domui David & habitantibus Jerufalem in ablutionem peccatoris &
menftruati. Hebraïca interlinearis : In die tlla erit vena patens domui
David & habitatoribus Jerufalem in peccatum & in menftruum. 70.
lntcrpr. In die illa erit omms locus afertus domui David & habitanti-
bus Jerufalem in tranfmutationem ér feparationtm. Paulô aliter etiatn:
Ch.ildai'ca , Syriaca Sc alias vcrlioncs, fed nihil ad. rem nofiram. Guffanv.
c In Cotb. Rem. & Norm; ßem per tjuam.
In Vatic. B. Sc C. lecteur hscç Ep. feripta mtnft Junto Indicl. xv.
In Vatic. A. menfi Julio. r r J s
N o t a a d E m s t . X X V I .
• In excufis, Theotifte. pariser & Andrei. In Reg. cod. Theotifti
Patricia Andrea: confcnciunt Vatican! A. B. & C. Prxrulimus in-
feriptionem aliorum mfs. fcilicet Anglic. Notm^fotb. Rem. Colb.
h In Corb. Norm. & Vatic. A. ScC.follicitudinem.
c In vulgatis contra S. Gregorii mentem, relu&antibufque mfs. nullus
locus. ...e f t fecretus, fublata negatione. In Vatic D . legitur, non
eftfeenrus. -
<* Ita mfs. Norm. Corb. &c. non , in odorem. Ita quoque feribebat
Bcrnardus ferm. 11. in Cantica; idque a Mabillonio ibi obfervatum.
• Gufianv. quia nihil d e ..- , noluit, raendose.