Oculos pervi-
gilcs incus &
Subditi J
circumfpedionis ftudium oculos pervigiles intus A
&c in circuitu habeant, & cæli animalia fieri con*
tendant. Oftenfa quippe cæli animalia in circuitu
&: intus oculis plena defcribuntur. Dignum quippe
eft, ut cundi qui præfimt, intus atque in cir-
cuitu oculos habeant, quatenus &: interno judi-
ci in femetipfis placerc ftudeant, exempla vi-
tæ exteriùs præbentes, ea etiam quæ in aliis funt
corrigenda dcprehendant.
Admonendi funt fubditi, ne præpofitorum fiio*
rum vitam réméré ju eftcent, fi quid eos fortafle
agere reprchenfibiliter vident : ne unde mala rede
redarguunt, inde per elationis impulfum in
prorundiora mergantur. Admonendi finit , ne
Ç À P u T V.
Qtiomodo admonendi fervi dr do mi ni.
A Liter admonendi funt fervi, atque aliter do-
mini. Servi fcilicet , ut in fe femper humilita-
tem conditionis afpiciant ; domini vero, ut natu-
ræ fiiæ qua æqualiter finit cum fervis conditi,
memoriam non amittant. Servi admonendi finit
ne dominos defpiciant, ne Deum ofïcndant fi or-
dinationi illius fuperbiendo contradicunt : domini
quoque admonendi finac , quia contra Deum
de munere ejus fuperbiunt, fi eos quos per con-
ditionem têncnt fiibditos,. N ~ . I , æq,u..a..l.e.s.. .f.i.b..ip pwer_ n_a_tucum
culpas præpofitorum confiderant, contra eos B ræ confortium non agnofcunt. Ifti admonendi
audaciores fiant, fed fie fi qua valde funt eorum funt ut feiant Te fervos elle dominorum : illi ad-
prava, apud femetipfos dijudicent, ut tarnen di- monendi funt ut cognofcant fe confervos éfle fer-
vino timoré conftridi ferre fub eis jugum reve- yorum. Iftis namque dicitur : Servi, obedite do-
rentiæ non reeufent. Quod meliùs oftendimus, minis carnalibus. Et rurfum : gnicumquc fu n tc fub
fi David fadum ad medium deducamus. Saiil jugo fe r v i, dominos fuos omni honore dignos arbi-
quippe perfecutor, cùm ad purgandum ventrem trentur : illis autem aicitur : Et vos domini eadem
fpeluncam fuiflet ingrefliis , illic cum v iris fuis facite illis ,rémittentes minas,feientes quod drillorum
Davidïnerat, qui jam tarn longo tempore perfe- dr veßer Dominus efi in ulis
cutionisejus mala.tolerabat.Cumque eumvirifui
ad feriendum Saiil accenderent , fregit eos ref-
C a p u t V I .
ponfionibus , quia manum mittere in chriftum
Domini non deberet. Qui tarnen occulté furre-
x it ,& oram chlamydis ejus abfeidit. Quid enim
fpuomodo admonendi fapientes dr hebet es.
A Liter admonendi funt fapientes hu jus feculi,
ibid. v. s.
g.q.p.c. Ovcs.
per Saiil , nifimali Redores: quid per David ,nifi Catque aliter hebetes. Sapientes quippe admonen-
boni fubditi defignantur ? Saiil igitur ventrem di funt, ut a amittant feire qua: feiunt; hebetes
purgare, eft pravos prarpofitosconceptamin cor- quoque admonendi funt, ut appetant feire qua:
de malitiam ufque ad opera miferi odoris exten- nefeiunt. In illis hoc primum aeftruendum eft,
dere, & cogitata apud fe noxia fadis exteriori- quod fe fapientes arbitrantur : in iftis jam «edifi—
bus exequendo. monftrare. Quern tamen David candum eftquidquid de fuperna fapientia cognof-
ferire metuit, quia pia: fubditorum mentes ab citur: quia dum minime fuperbiunt, quafi ad fuf-
omni fe pefte obtredationis abftinentes, pra:po- cipiendum jedificium corda paraverunt. Cum il-
fitorum vitam nullo lingua: gladjo percutiunt, lis laborandum e ft,ut fapientiusftulti fiant, ftul-
etiam cum de imperfedione reprehendunt. Qui tarn fapientiam deferant, & fapientem Dei ftul-
etfi quando pro infirmitate fefe abftinere vix titiam difeant: iftis verb prjedicandum eft , ut ab
poflimt, a ut extrema quredam atque exteriora ea qua: putatur ftultitia, ad veram fapientiam vi-
prjEpofitorum mala, fed tamen humiliter loquan- cinius tranfeant. Illis namque dicitur : Si quis vi-
tur, quafi oram chlamidis filenter incidunt: quia detur inter vosfapiens effe in hocfeculo, Jhiltusfat,
videlicet dum pradata: dignicati faltem innoxieD ut f t fapiens: iftis verb dicitur : Non multi fa-
latenter derogant, quafi regis fuperpofiti b ve- pientes Jecundum carnem. Et rurfum : Jpua fiulta
ftem foedant; fed tamen ad femetipfos redcunt, funt mundi elegit Deus , ut confundat fapientes. II-
feque vehementifiime vel de tenuiffima verbi la- Ios plerumque ratiocinationis argumenta , iftos
ceratione reprehendunt. Unde bene & illic feri- nonnumquam melius exempla convertunt. Illis
ptum eft : Pof hac David percujjit cor fuum, eo nimirum prodeft , ut in fuis allegationibus vidi
quod abfcidijfet oram chlamidis Saiil. Fada quippe jaceant: iftis verb aliquando fufficit,ut laudabilia
prxpofitoruin oris gladio ferienda non funt, etiam aliorum fada cognofcant. Unde &: magifter egre-
cum rede reprehendenda judicantur. Si quando gius,fapientibus &:infipientibus debitor,cum Hc-
vero contra eos vel in minimis lingua labitur, brxorum quofdam fapientes, quofdam verb etiam
neceffe eft ut per afflidionem pmnitentije cor pre- tardiores admoneret, illis de completione Tefta-
matur: quatenus ad femetipfum redeat, & cum menti veteris loquens,eorum fapientiam argumen-
pra:pofipa: poteftati deliquerit, ejus contra fe ju- to fuperavit, dicens: Jpuodenim antiquatur & fe-
dicium a quo fibi prjclata eft} perhorrefcat. Nam nefeit, prope interitum ef. Cum verb folis exemplis
cum prarpofitis delinquimus , ejus ordinationi £ quofdam trahendos cerncret, in eadem epiftola-
qui eos nobis prxtulit, obviamus. Unde Moyfes adjunxit: San6li ludtbria dr verbera experts, inft‘
quoque cum contra fe & Aaron conqueri popu- per dr vincula dr car ceres , la pi dot i funt, fefti
lum cognoviftet, ait: Nos enim quid fumus? Nec funt, tentati funt, in occifone gladii mortui funt.
contra nos efi murmur veflrum , fed contra Domi- Et rurfum: Mementote prapofitorum vefirorum, qui
num' vobis locuti funt verbum Dei, quorum intuentes exitum
converfationis, imitamini fdem : quatenus &:
illos vidrix ratio frangeret, &: iftos ad majora
confcendere imitatio blanda fuaderet.
‘ Cotb. Laud. Longip. ut non extrema.
' Vulgati ,vefiem fecant ; potiüs ex conjeftura quàtn ex m(î. qui
1 Carnot, lecundus, fub jugo fervitutu.
* Sic legére cogunt mfT. Tree. Carriotenfcs, Val-cl. duo Gemet.
t. duo And. Edici habent, ut fciant amittere , quibus fayet cod. Bel-
c. Iq tertio GcOict. legitur ,ne amiftant ftire.
C A P U ï V t Î.
guomodo admonendi impudentes , dr verecundi.
A . Liter admonendi funt impudentes atque ali-
A vefirum qui boe opus fecit. Ac fi aperte dicat : Qij,id
vosc per proterviam> hu jus vél illius dicitisj qui
per diflblutionem ncgligentiæ, nullius Vos elfe
cs.,&PalÎT
Galit. 3. J
Ibid. -V. 3.
ter Verecundi. Illos namque ab impudentiæ vitio
non nifi increpatio dura compefcit : iftos autem
plerumque ad meliùs exhortatio modefta compo-
nit. Illi fe delinquerc nefeiunt > nifi etiam à pluri-
bus increpentur : iftis plerumque ad converfionem
fufficit, quod eis dodor mala fua faltem lenitér ad
memoriam rcducit. Illos meliùs corrigit qui inve-
hendo reprehendit : iftis autem major profedus
adducitur, fi hoc quod in eis reprehenditur, quafi B
ex latere tangatur. Impudentem quippe Judæo-
rum plebem Dominus apertè increpans, ait t Frons
mulieris meretricis folia c f tib i, noluifii crubefcerci
Et rurfum verecundantem refovet, dicens : Con-
fufidnis adolefcentia tu.c obltvifcêris, dr opprobrii v idait
a lis tua non recordaberis, quia dominabitur tui
qui fecit te. Impudenter quoque delinqu entes Ga-
latas apertè Paulus increpat, dicens : O infènfati
Galat a , quis vos fafeinavit? Et rurfum ; Sic fiulti
cfiis, ut cùm fpiritu coeperitis, nun c carne confumma
mini ? Culpas verb verecundantium quafi compa-
tiens reprehendit, dicens ; Gavifus fum in Domino
vehementer, quo ni am tandem aliquando refloruifiis
pro me fenfireficut dr fentiebatis : * occupât i enim era-
tis , ut & illorum culpas increpatio dura a de- C
tegeret , & horum negligentiam mollior fermo
velaret.
C À p ü t V I I L
Jïfuomodo admonendi protervi, d rpufllanimes,
Admomtto $. A . Liter admonendi funt protervi, atque aliter
Aliter proter- pufillanimes. Illi enim dum valde de le præfu*
È >.a,itcrPufiI_ munt, exprobrando ceteros dedignantur : ifti au-
n 1CS‘ tem dum nimis infirmitatis fuæ funt cônfcii, plerumque
in defperationem cadunt. Illifingulariter
fumma æftimant cunda quæ agunt, ifti vehemen*
ter defpeda putant elfe quæ faciunt t &c idcirco in
> defperatione franguntur. Subtiliter itaque ab ar-
guente difeutienda funt opera protervorum, ut inp)
quo fibi placent, oftendantur quia Deo difpli-
cent.
Proeervis mills Tunc enimprotervos meliùs corrigimus , cùm
confuüo. c a qUæ j-,ene cgifte fe credunt, male ada monftra-
mus : ut unde adepta gloria creditur , inde utilis
fubfequatur confufio. Nonnunquam verb cùm fe
vitium proterviæ minime perpetrare cognofcunt,
compendiofiùs ad corredionem veniunt, fi alte-
b rius culpæ manifeftioris ex latere requifitæ b im-
properiaconmnduntur : ut ex eo quod defendere
nequeunt, cognofcant fe tenere improbè quod
1. con i.zz.fr derendunt. Unde cùm protervè Paulus Corin-
thios âdverfum fe invicem videret inflatos , ut
alius Pauli , alius Apollo , alius Cephæ , aliils
Chrifti elfe fe diceret, inceftûs culpam in medium r
deduxit, quæ apud eos Sc perpetrata fiierat, & in-
‘for. i. v. 1. correda remanebat, dicpns : Auditur inter vos for-
** S nicatio, dr talis fornicatio , qualis nec inter gentes,
it a ut uxorem patris quis habeat. Et vos inflati cfiis,
dr non magis luCtum habuiftis, ut tolleretur de medio
• Corb. dotergertt. Lcgetldum detegeret , prûpter antithelim ctrnl
•velaret ; lîcquc lcgitUr in Tree Gcmcc. Àua. &e. omilfo epichetô
dura.
b Rothomag. & Lorigip. in proprio vitio confunduntur.
c Mirum quantum lue dilcrcpcnt mlT. Corb. & Bclv. liabent, quid
vos protervia. Duo priores Gemet. quid vos proterviam. Prior. Carnot.
monftratis
At contra , pufillanimes aptiùs ad iter benë
agendi rcducimus , fi quædam illorum bona ex
latere requiramus , ut dum in eis alia reprehen-
dendo corripimus , alia ampledendo laudemus :
quatenus eorum teneritudinem Jaus audita nutriat*
quam culpa increpatacaftigat. Plerumque afitem
utilius apud illos proficimus, fi & eorum bene gefta
meinoramus. Et fi qua ab eis inordinate gefta
iimt, non jam famquam perperrata corripimus,
fed quafi adhuc neperpetrari debeant, prohibe-
mus s ut & ilia quæ approbamm , illatus favor au-
geàt , &c contra ea quæ reprehendimus , magis
apud pufillanimes exhortatio verectmda convalef-
cat. Uride idem Paulus cùm Theftalonicenfes in
accepta prædicatione perdurantes, quafi de vicino
mundi termino quadam côgnofceret pufillanimi-
tate turbatos, priùs in eis quæ fottiaprofpicit lau-
dat, & cautè monendo poftmodüm quæ infirma
funt , roborat. Ait enim : Graft as agere debemus
Deo femper pro vobis,fra très, it a ut dignum eft, quo-
niam Jupercrefcit fides vefira , dr abundat caritas
uniufcujufque vcftrum in invicem s itaut & nofipfi in
vobis gloriemur in eeelefiis Dei, pro palienlia vefira
dr fide k
Qui cùm blanda hæc vitæ eorum præconia præ-
mififlet, paulb poft fubdidit , dicens Rogamus
autem vos, fraires, per adventum Domini n o fir if efu-
Chr ifti, & noftra congregations in ipfum, ut non cita
moveamini a veftroJenfu, neque terreamini, neqne
per fpiritum, neque per fermonem, neque per epifio-
lamtamquam per nos miff am, quafi inftet dies Do-
mini. Egit enim Verus dodor , ut priùs au dirent
laudatiquod recognofcérent, &: poftmodüm quod
exhortati fequerencur : quatenus eorum mentem
ne admonitiofubjimda concuteret, laus præmiftâ
folidaret : &: qui commotos eos vicini finis fufpi-
cione cognoverat, non jam redarg^iebat motos,
fed quafi tranfada nefciens , adhuc commoveri
prohibebat; ut dum de a ipfa levitate motlonis pra>
dicatori fuo fe incognitos crederent, tantorepre-
henfibiles fieri, quanto &: cognofci ab illo formi-
darent.
C A p u t I X»,
Jpuomodo admonendi fint impatientes , dr
patientes.
A Liter admohendi funt impatientes ; âtqtte
aliter patientes. Dicendum namque eft impa-
tientibus, quia dum refrenare fpiritum negligunt, i
per milita etiam quæ non appetunt, iniquitamm ;
abrupta rapilintlir : quia videlicet mentem impel- '
lit furor , quo non trahit defideriüm ; & agit com-
mota velut nefciens , tinde poft doleat feiens.
Dicendum quoque impatientibus j qüia dum mo-
tionis impiiliu précipites, qüædam velut âlienaci
peragunt, vix mala fua poftquam füerint perpetrata
cognofcunt. Qiù dum permrbationî fnæ
minime obfiftunt , etiamfi qua à fe tranqüilla
mente fuerant bene gefta confimdünt, 8c impro-
& Laud, quid vos bujus proterviam. TertiUs Carnot. Rothomag. ptimus
Aüd. Lyr. I-bngip. tertius Gemet. quid vos protervi. Lcftionis noftrar,
quæ eft cod. Tree. & vulgatorum , patec fenfiis.
d Tertius Carn.lev.monitionis. Bclv. lev. movitionis. Laud, levitate
Pufiilahfmcs ,
aliquando lallËxtmplo
Par
ad Thdlalo
feribefatis.
C iij