3 | S. Gregorii Regiftri Epiftolarum. H °
^ nntiara nobïs in tuis poffit ratio£ibus imputa- A abfolve, de venditis. pretium teftttue H H
■ ■ ■ Monachus f i ■ U 1 ^ 9
<iuidam moriens in fex unciàs heredem dimific :
cui hoc quidem, quod dimiflum eft , trade : led
conteftare eum, ut hoc facere ulteriùs non præ-
fumat. Sed pro labore fuo ftatue quid accipiat,
ut ei vacuus labor fuus eflc.non debeat : & hoc
mcmincrk, ut qui Ecclefia: ftipendiis fubfiftit,ad
lucra propria non anhelet. Si quid veto fine pcc-
cato, fine appetitu concupifcentiæ , per cos , qui
caufas Ecclefia: agunt, ad Ecclefiam venerit, di- E
ffnumcftut ex labore fuo ipfi vacui efle non de-
beant : fed noftro fervetur judicio, qualiter dc-
beant remunerari.
Dc argenco Rufticiani caufam lubtihtcr require,
& quod tibi juftum videtur, exequere. Ale-
xandrum virum magnificum admone, ut caufam
fuam cum fanfla Ecclefia decidere debeat. Quod
fi facere forte neglexerit, eamdem caufam cum
timoré Dei, honeftate fervata, ut potes, exequere.
ri filiifque ejus fine aliqua mora reftitue. Hfec
omnia follicite relege: omnemque illam familia-
rem tuam negligentiam poftpone. Scripta mea
ad rufticos qu£e direxi, per omnes maflas fac rele-
g i : ut feiant quid fibi contra violcntias debcant
defendere ex au&oritatc noftra j eifque vel au-
theritica vel exemplaria eorum dentur. Vide ut
omnia abfque imminutione cuftodias : quia de
1 his qua: tibi pro fervanda juftitia feribo, ego ab-
folvor, 6c tu fi negligis , obligaris. Terribilem
judicem confidera venientem, Sc de adventu il-
lius nunc tua confeientia contremifcat, ne tunc
fine caufa jam timeat, cum coram illo c«lum&
terra tremuerit, Audifti quod volo : vide quid
agas.
In qua re etiam largiri tc volumus aliquid ; Sc
fi poteft fieri, quod aliis dandum eft, ipfi relaxe-
tur : dummodo caufam, quam nobifeum habet, ^
•S- perexeat. .
Donatiojnem ancilla: D e i, quae Iapfa e ll, & lit
monafterio data, omni poftpofita tarditate refti-
tue : quatenus ipfe locus, ut fuperius dixi, rerum
ejus ftipendia habeat, qui ejus follicitu,dinis
labores portât. Sed Sc quidquid ab aliis .ex ejus
fubftantia tenetur, recollige, Sc monafterio præ-
fato trade.
Penfiones Xenodochii dc via nova , quantas
mihi indicafti, quia apud te habes, nobis dirige.
A&ionario autem, quem in eodem patrimonio de-
putafti, prout tibi videtur , ei aliquid largirc, £
De ancilla Dei qua: cum Xheodofio fuit, Ex-
tranea nomine, videtur mihi ut ci continentiam
facias ,vfi utile confpicis : aut certè donationem ,
quam fecit, reddas. Domum monafterii, quam
Antoninus datis triginta folidis à monafterio tu-
lerat , receptis folidis omni poftpofita tarditate
reftitue. i Amulas onychinas, requifita fubtiliter
veritatc, reftitue,quas per portitorem prarientium
retranfmifi.
Saturninum , fi vacat, Sc occupatus apud te
non eft, ad nos dirige. Felix condu&or Domna:
Campanæ , quern liberum reliquerat, atque efle ,]
indifcufliim juflerat, dixit fibi à Maximo Subdia-
cono feptuaginta duos folidos ablatos : pro qui-
bus dandis afleruic, quia omnes res fuas quas in
Sicilia habuit, vel venundedit, vel appofuit. Sed
fcholaftici dixerunt, quod de fraudibus indifeuf
fus elle non poteft. Dum tarnen ad nos de Campania
reverteretur, fada tempeftate mortuus eft :
cujus te volumus uxorem Sc filios requirere, Sç
quidquid appofucrat, vel vendiderat, appofita
„ olim de rebus fuis teftari poterant Monachi. Vide cod. Thcodof.
lib. s. tit. 3. & not. Gothofrcd. Poftea illis ademra teftandi facultas.
Juftinian. Nov. 5. & 113. cap. 38. Non facile hoc Johannis Monachi
faflumeum alio Siricx Abbatiflx conciliari poteft, cujus teftamentum
refeinditur Ep. 7. lib. 9. maxime cùm xenodochio pars Iegati a Sirica
tradira fuiflet ; hîc à Johanne, Fant ino defen fori. Sed banc fortafle dil-
penfationem idcirco à Gregorio admiflam conjicit Mabillonius , quod
Fantinus defenfor banc meruilTet prxrogativam propter auxilium Mo-
nafterio impenfum. Videlib.i. de re diplomat, cap. i. num. x. Ex faculta-
te teftandi concerta Probo Abbati, fingulari privilege, gravibufque dc
caufis, liquet tunc Monaehis teftari interdiftum. Vide Gregom referi-
ptum Probo Abbati inapjfndice, olim Ep. 11. lib. 9. Ind. 4. & qux
dc hoc argumento dixiraus in vita S. Greg. Cette nihil a S. Douoris
B p i s t o l a ^ XLV.
Ad univerfos Epifcopos per Illyricum.
V t Epifcopos ab boftibus expulfosfufeipiant, eifjue ntceffma
C fubminifirent.
Gregorius univerfis Epifcopis per Illyricum.
JObinus exeellentiflimus vir, filius npfter, Prac-
pofitus per Illyricum, feriptis luis.nobis indi-
caffe dignofeitur, ad fe facris apicibus deftinatis
juftum fuifle , Epifcopos ,. quos e propriis locis
hoftilitatis furor expulerat , ad eos Epifcopos,
qui nunc ufque in locis propriis degunt, pro lul-
tentatione &c ftipendiis pra:fentis vitx efle jun-
cendos. Et licet ad hoc fraternitatem veftram
1 julfio principalis admoneat, habemus tamen ma-
jus his pneceptum xcerni principis, quo ad hxc
terribilius peragenda compellimur , ut non dico
fratres coepifeopos noftros , led ipfos etiam,
quos nobis contrarios patimur , cum opportuni-
tas poftulat, in conferendis fubfidiis neceffitatum
carnalium diligamus. Oportet ergo vos ?id hanc
rem & ariefti primitus principi. obedientes exil-
tcrc , Sc imperialibus etiam juflionibus confenti-
re : quatenus fratres coepifcopofque noftros,
quos captivicatis divcrfarumque neceflitatum an-
ouftix comprimunt , debeatis confolandos con-
p vivendofquc vobifeum in Ecclefiafticis luften-
tationibus libenter fufeiperc. Non quidem ut per
communioncm Epifcopalis throni dignitas divi-
datur , fed ut ab Ecclefia a juxta poflibilitatem
lufficicntia debeant alimenta percipete. Sic cnim
& proximum in Deo , & Deum in. proximo di-
ligere comprobamur. Nullam quippe eis nos in
veftris Ecclefiis aufloritatem tribuimus : fed tamen
cos veftris lolatiis contineri fiimmoperc hor-
tamur. Menfe b Junii, Indittione nona. §
mente maois alienum, quam Monaehis aliquid proprii relinqucte, ut
F maxi me elucet in Ep. 41. fuperiori.
i Prills leg'ebatut, exerceat. 4 ...'I?-,. • „'
, Amulavas vinarium, inquit Papias. Ordo Romanus ufurpat pro
urceolis , quibus continetur vinum & aqua ad lacrificium altans. Apud
quofdam auftorcs appcllatur 4 m*. Gujfanv. Lege notas Altcferr* a
hunc locum.
N o t * ad E p i s t . X L V .
» In S o c c u tr t rS CTuron. S. Gat. »C »lbt' rvet
excipias; in quo tamen dubium, utruni ad prsefentem Eptftolam, an
ad fcqucatcm 46. ifta pertineaiu.
E M s r o u * XLVI.
Ad Pctrum Subdiaconum.
Vt Godifcalchi filio inofi & cuco tid viftum neciffari* fup-
peditet, pracipit.
Gregorius Petro Subdiacono.
D Ivina præcepta nos admoilent diligere pro-
ximos ficut nofmetipfos i &: cùm hac eos
præcipiamur caritatc diligele, quanto magis de-
bemus his in fubfidiis neceflitatum carnalium fub-
venire, ut eorum anguftias , fi non ex omnibus ,
faltem aliquibus fuftentaculis fublevemus. Quo-
niam ergo a Godifcalchi viri digniflimi filium non
folùm amiftione vifus, fed etiam inopia viftus e-
geftatem pati confpeximus : neceftarium duximus
in quantum poflibilitas fuppetit, ei prxbere con-
fulcum. Propterca experientiæ tuæ præfenti juf-
fione præcipimus, ut annis fingulis viginti quatuor
modios tritici, fabæ quoqüe modios duode-
cim, & vinib decimatas viginti pro fuftcncatione
vita: debeat miniftrare : quod tuis poftmodum
poflit rationibus imputari. Ita ergo fac ut pra:-
A Sc quorumdam querimohiam, qu«e ad nos perla-
ta e ll, quomodo errantium animx falvandx lint, .
non tacerem. Plurimi fi quidem Judaica: religio-
nis viri in hac Provincia commanentes , ac fubin- Johan. Di*e
de in Maflilia: partes pro diverfis negotiis ambti- l °- caP- <
lantcs , ad noftram perduxerc notitiam, multos
. confiftentium in illis partibos Juda:orum vi magis
ad fonterti baptifmatis quam prxdicationc
0 perduólos. Nam intentionem quidem hujufeemo-
di &: laude dignam cenfeo, Sc de Domini noflri
diledione defeendere profiteor. Sed hanc earn-
dem intentionem, nifi competens Scriptiirje facrx
comitetur effeclus , timeo ne aut mercedis opus
D exindc non proveniat, aut juxta aliquid i anima-
rum quas eripi volumus, quod ablit, dilpendia
'fubfequantur. Dum enim quifpiam ad baptifmatis
fontem non pra: dicationis fuavitate, fed cne- e
ceflirate pervenerit, ad priftinam fuperftitionem
remeans, inde deteriüs moritur, unde renatus ef-
fe videbatur. Fraternitas ergo veftra hujufmodi
homines frequenti pr^dicatione provocet: quatenus
mutarc veterem vitam magis de doftoris
fuavitate defiderent. Sic enim Sc intentio noftra
rede perficitur, Sc. converfi animus ad priorem
denuo vomitum non mutatur. Adhibendus ergo
fentium lator nullas de percipiendis Domini do- C ell illis fermo, qui Sc errorum in ipfis fpinas urcrc
nis moras fullineat : Sc tu bene difpenfata: mer.
cedis poflis particeps inveniri.
E p i s t o l a ^ XLVII.
Ad Virgilium Arelatenfem, & Tlicodorum
Maffilienfem Epifcopum.
Judatos non eJSe ad baptijmnm cogtndos, fed ad fidem ample
ttendam fuaviter excitandos.
\ Gregoriusa Virgilio b Arelatenfi, & Theo
doro c Epifcopo Mafliliæ Galliarum.
SCribendi ad fraternitatem veftram reddendi-
que débita: falutationis alloquium, licet nul-
1 la J congrui temporis vel perfonarum eflet occa-
lio : adurn eft ut uno in tempore Sc quæ decebant
de diledione proximitatis fraterna: perfolverem,
debeat, Sc pra:dicando quod in his tenebrefcic
illuminetj ut pro his admonitione frequenti mer-
cedem fraternitas veftra capiat, & eos quantum
Deus donaverit, ad nova: regenerationem vita:
perducat.
E p i s t o l a * XLVIII.
Ad Theodorum Ducem Sardiniae.
V t officialem fitum cum Juliana Abbatißa judicium fubirt
r y j pracipiat : Pompeianam verb in pia caufa , falvo jure
protegat.
Gregorius Theodoro a Duci b Sardiniae. ,
JUllitiam, quam mente geritis , oportet coram
hominibus luce operum demonllretis. Juliana
li quidem Abbatifla Monafteriic fandi Viri, quod (
N o t * ad E p i s t . X L V I .
a Ita tres Vatic. confenticntibus aliis melioris not*. In Vaticano ta-
meji qui noratur B. legitur, filium Fliimuth. In A. & C. filium Ova-
■ dtfialchi. Hinc fortafle occafio feribendi Odifcalchi, uc habemus in
Corb. & omnibus Norm.
b Videutur efle dolia, menfura vini, ut infra Epift. 30. lib. 10. nunc
'2.7.1ib. iz. Anaftafius in Hadriano : Decimatas duas penfantes per unam-
quamque deàmatam libras lx. Gujfanv. In Vatic. B. ér vint décimas
ter viginti. In altcro C. & vins decimationem viginti. In Regiis, & vini
décima ter viginti debeat miniftrari.
N o t * ad E p i s t . X L V I I .
■ Diftentiunt mis. in hujus Ep. inlcriptione. In Vatic. B. & C. legi-
tur Firg. (jy Theod. Epifcopis Gall. In D. Virg. & Theodoro Epifcopo
Alajfilia.Itaetiam Corb.Rem.Norm; Andeg.Virgilium inter &Licerium,
qui anno 588. obiit, Saxius in Pontif. Arelac. Palchafium locat, quem ,
quia brevi temporis btervallo fedit, à Gregorio Turon. prxtermirtum
cenfet; & quidem in veteribus diptychis Arelar. Ecclefiæà Mabillonio
editis torn. 3. Aualeâorum, Pafcbafius eodem ordinc recenfetur. S. Vir-
gilii mortem anno circa £16. accidide putat Mabillonius. Certè B. Ruf-
ticulx funus, quam anno «31. obiiffe probat Carolus lc Cointe in Annal.
Ecclcrt ad an. jftf. num. 17. & ad an. 6$z. nnm. 1 j.curavit Theodofius
Arelat. Vide Mabillonii notas in vitam B. Rufticulæ num. 31. & in vitam
S. Virgilii num. 7. Porro Lerinenfem chronologum immerito cr-
toris arguit Guflknvillæus, quôd dixerit Virgilium fuifle Abbatem Linn.
ports. Honoratum. In Virgilii quidem vita quam ex perantiquo
membranco codice Vincentius Barralis cdidic, Honoratus dicitur Virgilii
prAcejfor, at non proximus, ex ipfo codice Quippe Hilarium Ho-
'norato in Epifcopatu fucccflirte circa annum 430. feribit chronologi*
Partcii Pag- Dcinde pag. 94. obfervat ex ArnoldoWion, & ex Virgilii
ipfius vita fub feculi,8. initium feripta, creatum fuiflè Virgilium
Epifcopum Arelat. an. 591. An veto cûm ad Epifcopatum artumtus eft,
fuerit Lcrinen. Abbas , ut habet illius vita; an Auguftodunenfis, ut
apud Greg. Turon. lib. 9. hiftor. cap. 13. legitur, non inquirit. Plura
de Virgilio apiid Francicse hiftorix parentem fruftra quxrcres. De illo
Bollandiani 5. Martii. .
b ArelatCjgallicc Arles, urbs Provincial, Provence, ad Rhodanumflu-
vium,Archiepifcopalis. Arelatenfem Ecclefiam Viennenfi numquam fuif-
fe fubjeftam,ut contendit Gurtànvill. probat Quefnellius diflertatione
5. apologetica pro S. Hilario Arelatenfi capp. 4. & feqq. quem vide-.
fiS. _ ..
c Fuit hic fàndbitate confpicuiis, qui abann. 580. ad 590. variis pro-
cellis agitatus, Maffilienfem rexit Ecclefiam, multaà Rcftoribus Mafc
filix perpeflus, quia Childeberti Regis partibus adhxrebat, dim Restores
illi Guntchramno Regi Childeberti patruo fàverent. Rem totam
fuse narrat tellis oculatus Gregorius Turonenfis lib. 6. cap. 11. lib. 8.
cap. 11. & lib. 9. cap. n . Gujfanv.
d A recèns ordinatis Epifcopis mitti folebant paulo port ordinationem
litterx communicatorix : neque id à Romanis etiam prxfiilibns pix-
termittebatur. Fuit quondam Ecclofiaflica vêtus hic régula apud patres
noftros, inquit Gelafius I. Epift. 1. ad Euphemium, Apoftolicam federn
inftitutum ftbinoviter facerdotem pneuntibus litteris indicate. Vide
fecundam ejufdem Ep. ad Laurentium, & it. ad Æonium Atelat. Id
dudum prxftiterat Hilarùs Papa Ep. r & 6. Leontio Arelat. & per ip-
fum univerfis Gallix Epifcopis. Id prxftitit Greg, ipfê, nec Patriarchis
modo, fed Sc prxeipuarum tedium Antiftitibus. Vide fup. Ep. i j . Sc
xy. Pelagius I. recèns in Pontificem eleStus Ep. 8. ad Sapaudum Arelat.
feripfit in bunc modum : Qua nobifeum omnipotent Dei gratia fuerit
operata, ad caritatem tuam credimus fuifte perlatum : pro qua re ad nos
deftinari convenerat, ut vißtatione communi magno invicemgaudio frue-
remur. Nos tamen fraterna memores caritatis prafentium portitorum oc-
cafione reperta , officium fraterna falutatiorr.s impendimus. Huic Pelagu
monito obfequentes Virgilius & Theodorus.ad Gregorium, audita illius
confecratione, feripferant. Adillos referibit ipfe, turn quod adfitcongrui
temporis occafio , turn ut debitx falutationis alloquium teddat.
e A Chilperico Neuftrix Rege multos, è Judxis ad Baptifmum ada-
ttos feribit Greg. Turon. ad an. Chrifti J8x. lib. 6. hift. cap. 17. Idem