tibus, ut per cos'non ftet. Unde Juftinianus lib. i. Cod. tit. 3. §. 10. San-
cimus utomnes Clerici per fingulas Ecclefias conftituti, per fiipfos pfillant
tiodurna , matutina, & vefpertina , tie ex fola Ecclefiafticarum return
confumtione Clerici appareant, nomen quidem habentes Clericorum,
See. Gujfanv. Quae fucritS. Gregorii mens de Prefbyteris infirmisadhuc
jperit infra , maxime lib. 4. Ep.13. Clementio, ubide Adcodato infir-
miiate laborante agitur.
N ot js ad Ep i s t . IX .
* Paulus hie videtur fuifle Epifcopus Nepefinus ex Epifl. %6. hojus
lib. In Epiß. iy. Fefiinat ad fitam Ecclefiam reverti. Indift. xi. Epiß.
z. gravem injuriam pafliis cß Ncapoli. Epiß. z. cum confblatur fandus
Gregorius. Epiß. 3y. conceditur illi ut ad propriam remigret Ecclefiam, £
fcilicct poft Demetrii depofitionem, de quo EpiAola 6. libri hujus. Paulas
illuc mifliis fuerat, qui vifitatoris feu interventoris munus cxcrceret:
hunc Neapolitani defiderabanc habere Cardinalem; abnuit fandus Gregorius,
& quidem fecundum canones cauf. 7. quxtl. 1. cap. Confiitu-
turn, ex Carthag. in haec verba; Nnlli intercejfori five intervenlori fit li-
citum Cathedram, cut intercejfor datus efi, quibuflibet pepulorum ftudiis
Ó' fiditionibus relinere ,fid dare operamut intra annum eifdem provident
Epifcopum : quod fi neglexerit, See. Glofla addit: prohibetur digi,
ne poffit alienari. Sic tutor prohibetur ducerc pupillam. Gujjanv.
Non laris advertit Guflanv. Grcgorium minimè abnuere, fed tantum
moram poftulare.ut longiori & maturiori experientia exploret, utrdm
c re Neapolitanorura fit Paulum ipfis Epifcopum ordinari.
* Ita legitur in omnibus exemplaribus tam mfs. quàm editis. Paulus F
tamen ifte erat tantum Vifitator Ecclefiæ Neapolitan*, ut infra legereeft
Ep.if.& 16. Ex hoc autem exemplo facile refellitur Altefèrræfententia de
^Cardinalibus Epifcopis , quos cenfèt ad tempus tantum datos , & vifirq-
tionis gratia foldm conceflos : nam eumdem Paulum Nepefinum Epifcopum
S. Gregorius & vifitatorem Ecclefiæ Neapolitan* concedit, &
tamen ftatim fieri Epifcopum Cardinalem abnuit.
b Dura verba quibufdam Paftoribus, qui fuas dicecefes & parcccias
quafiScythicas folitudines exofi, affiduitatem inftarexilii ac deportatio-
nis habent, Sittii imitatores qui in patria fua manere juffbsfc credcbat
exulem, ut refert ex Appiano Efpenfxus. Sardic. Concil. can. 14. si quit
Liens, in qua commoratur civitate très Dominicos dies, id efi per 1res
fiptimanas non celebraffet convtntum, communion» privetur. Si hæc circa
laicos conftituta fqnt, multomagis Paftori nec licet nec dccct', &c.
Addit fandus Gregorius populi adhortationcm , id ell miniflerium ver-
bi cum afliduitate difpenfandum, dicente Paulo : ye, mihi f i non evan•
gelizavero ; neceffttas enim incumbit- Guflanv.
c Ad hxc verba Guflanvillxus de tonfura clericali fufiffimè diflèrit ■
fed cum parerga effe qux congeffit & colligir, ipfemet non diffiteatur,
ea refecanda duximus: quorum vice legenda nota 660. noftri Hugonis
Menardi in librum Sacramentorum. Porro tonfura dericalis diftingui
debet a ritu tondendx folemniter capillaturx, de quo in libro Sacramentorum
col. 134. ubi legitur Oratio ad capiUaturam, fcilicct tondendam,
ad quern confide notam 901. & feq. Nofter Mabillonius in Prxfat. ad
tertium feculum Bencdidinum §. 19. non adfentitur Morino, qui Exes-
citat. ry. de fitcris ordinationibus, cap. 3. exiflimat tonfuram clericalera,
nonnifi cum Ordine Ledoratus aut Oftiariatus conferri folitam, nec feor-
fim dari cccptam efTe ante feculum feptimum : quara fenteutiam am-
pledi videtur Guflanv.
d Manuroifliones ut in Ecdefia fierent indulfit Conflantinus Magn.
Cod. lib. I. tit. 13. Jamdudum placuit ut in Ecdefia Catholica libertafem
domini fits famulis pnftare pojfintfifub afiedu plebis, ajfifientibus Chrif-
tianorum Antiftttibus, id faciant; ut propter faffi memoriam vice ado-
rum interponatur qualifiumque jiriptura, in qua ipfi vice teftium fi-
gnent. S. Aug. ferm. at. Servum uturn manumittendum manuducis in
Ecclefiam. Fitfilentium, recitatur libellus, aut fir defiderii tui profecu-
tio. Dicis te fervum iuum manumittere, quid tibi in omnibus fervave-
ritfidem. Extat inter Ennodii opufcula pecitorium, quo Gcrontius fer-
vus a domino fuo apud Epifcopum abfolvitur.
* Ita Colbert, vet. 6c Turon. S. Gar.
N ot jb ad E p i s t . XI.
a Nepa.melids Ncpet, vulgè Nepi, urbs Hetruriz olim Epifcopalfs,
Romam inter & Viterbium fita. Ejus Scdes Epifcopalis Sutrio junda eft.
b Excufi, quifquis congru* ordinationi. De verbo refitltare, quod fc-
quitur, lege notam d. ad Ep. u . lib, r.
N o u a d Ep i s t . 'X I I .
a Ubi Gregorius :Magn. de oratoriis dedicandis agit , conditiones
quinque pofiulare folct t nempe , ut nullum corpus in eo loco fithuma-
tum , uc dos fu/Eciens affignetur, ut nullum ibi conflituatur baptifle-
rium, nullus etiam Prefhyter Cardinal is; ac proinde null* ibidem Mif-
fz public* eclebrentur, quas celebrare fblis licebat Picfljytcris Cardiua-
Jibus, id ell titulo perfeveranter affixis.
m
Liber 11. Indiâione X. r ? 8
ibidem conftàt humatum efle, percepca pri- A in cadem Ecdefia ut præelïc debèat, d nos ccrturn
»US - I |P . H H H H H 1
mitus donatione légitima, id eft totius racultatis
b ejus, excepta familia, b mobilium vel immobi-
c lium leque moventium c unciis o£lo, retento .fi-
A bi ufufru&uario diebus vitae fua:, d geftifque mu-
e nicipalibus alligata, pra:di£bum e oratorium f abf-
f que Miflis publicis folemniter.confecrabis, itaut
in eodem loco nec futuris temporibus baptifte-
rium conftruatur , nec Prefbyterum conftituas
g Cardinalem. Et fi Miflas forte maluerit g fieri
ib#, à dileftione tua Prefbyterum noverit poftu-
landum, quatenus nihil aliud à quolibet alio Sa-
h cerdote ullatenus præfumatur. -b Sanctuaria verb B
fufeepta fui cum reverentia collocabis.
eft deputafle. Ideoque fraternitas tua ei emo-
lumenta ejufdcm Ecclefias faciat fine cun&atione
prasftari, Scc decima: fruftus indi£tioriiSj qui jam
percepti funt, prasdido viro fac fine mora refti-
tui : quatenus ejufdem Ecdefia: militates, cujus
cmolumenta confequiturj Deo adjucore, follicite
valcat procurare.
E p i s t o LA XIV.
Ad Johannem Epifcopum Velitranum.
Epifcopi fedes in tutiorem locum transfertur.
Gregorius Johanni Epifcopo a Velitrano.
E p i s t o l a XIIE
Ad Importunum Epifcopum Attellanum.
Suffragan atm Epifcopum montt dc Prejbytero x f t , ut in
quadam dioscefts illius Ecclefta p r x fit, deputato.
a Gregorius * Importuno Epifcopo Attellano.
EA qu* provide difponuntur , fraternitatem
tuam credimus libencer ample&i. Et quia Ec-
t clefiam fanfta: Mari* b Campiibnis in tua c Pa-
c rochia poficam, Prefbytfcro vacare cognovimus,
pr*fentium portirorem Dominicum Pretbyrerum
fc Supra de cimeliis Epift. to. lib. 1. Gujfanv.
c Du* terti* , les deux tiers. HzcEpiftola fere rota legitur cap. iy.
Epift. 7. Zachari* Pap* ad Pippinum & Epifcopos Galli*. Gujfanvil.
a Aftis judicii, un able en bonneforme. Aliqui diftinguunt inter gefia
Sc f.1 eta, ut Accurfius; negatAlciatusincommeut.de verbor. fignific.
leg. 19. Confentit Bartolus , ex com muni loquendiufu nihil hxedifter-
re. Singulis potro municipiis oppidifve olim (uus erat tabcllio, vel no-
tarius publicus, qui donationes & teftamenta privatorum, ac ceteras mu-
nicipum difpofitiones feribebat, excipiebatve, & in afta referebat, qu*
ob earn caufam gefia municipal ia vocabantur. Gujfanv. Eadem cautione
ufus eft Gregorius infra lib. 9. Ep. 70. & 83% & lib. it. Ep. n.In uno Va-
tic. & in Norm. Corb. Regiis See. pro municipalibus, legitur mtsncipa-
2 c De oratoriis eorumque confecratione lege de confec. dill, primam.
Cuique fas domi oratorium habere; Miflas ibi celebrare non licee, ne
aliorum impediatur juftitia, cap. Patentibus, extra, de privileges. Pof-
funt Epifcopo permittente MifT* in oratoriis qnandoque celebrari, non
tamen in przeipuis feftivitatibus, Agath. can. ti. Arvernenfe can. ry.
Hie prohibet lamftus Gregorius ne Presbyter in oratorio conflituatur
Cardinalis. Intelligo Parochum, qui parceciam, five ut loquitur Au-
relianenfe IV. can. 33. dicecefim habcat regendam. Ideoque 8c vetitum
conftrui baptifterium. Gujjanv. Vide lib. 9. Ep. 70. & 84.
f Non excludit privatas, quas hxretici canto impugnanc, molimine.
Quam autem ob caufam Miflas in oratorio publicas prohibeat celebrari
, paucis dixero. Una eft Ecdefia Catholica, qu* ex fingulis partial-
laribus coalefcit, eodem vivens fpiritu , iifdemque fub eodem Paftore
communicans facramentis : quxque Ecdefia parricularis una eft , qux
fuo modo generalem illam fandlorum fidelium communionem reprx-
fentat, Paftorem habens proprium, a quo regi debeant membra fingula,
foveri.ac nutriri. Ita Chriftus edixit, Apoftoli docuere, fanxeiunt Concilia,
fuadet ratio, mos inolcvit. Hinc totius populi Chriftiani in eumdem
locum frequentes 8c (olemnes ftatis diebus conventus, preces communes
, liturgia eadem, eadem concio, 8c facramenta eodem ritu, cadem
manu difpenfata. Verebatur itaque fandus Gregorius, ne per alias
Miflas extra matrem Ecclefiam celebratas, diftradis populis, unitas tam
lan&a folveretur. Eadem Sardicenfis Concilii can. iy. mens fuerat, quo
cavetur ut Epifcopus , fi quando necejfe efi eum ruri morari, accedac ad
proximum locum in quo Presbyter ell, ne fine Ecdefia videatur facere
diem Dominicum. Tneodulfus confentit in capitulis cap. 4y. & 46. Ne
populus a publicis Mijfarum folemnibus abfirahatur...........fid five Saeerdotes
. . . . . . five populus, in unum ad fanClam matrem Ecclefiam ad
publicam Mijfarum celebrationem conveniant. Vide quid diftet inter conventus
8c conventicula apud au&ores meliorisnotx : quiddealrcriuspa-
rochiano ad Miflam non admittendo ftatucric Nannctenfc Concilium c. 1.
quid Agathenfe c .n. intelligatperordinarium legitimumqueconventum.
1-erc exciderat vox Procejfiones, de qua dift. 14. c. prejbyteri 8c de conf.
did. 1. c. Cerium, 8c cetera prxeepta. Ex quibus liquet concurfum populi
non paftim ad quxque loca perraittendum. Concurfus autem ille populi
per proceftionem exprimitur, & per populorum frequentiam feu conventum:
quod utinam advertiflent, qui de Proceffionum antiquirate difpu-
' tant.Cctcrdm Miflas publicas intelligc ad quas cum Paftore fuo plebs de-
buit conyenire. Gujfanv. Alias prorfus rationes profert S. Greg, dum
Miflas publicas in monafteriis fieri vetat. Vide lib. 4. Ep. 43.
E In vulgaris, fieri fibs; 8c infra, nihil alias, pro nihil aliud. Sequi-
mur cod. Vatic. Norm. Corb. &c.
*' Hie reliquias intelligo 8c facra lipfana, fine quibus tunc tempo-
^TPEmporis qualitas admonet b Epifcoporum b
X fedes antiquicus ccrtis civitatibus conftitu-
tas , ad alia, qua: fecuriora pucamus, ejufdem Gm.j.q.i.
-dioecefeos loca tranfponerc , quo & habitatores c- Tem‘
nunc degere , & barbaricum poflint periculum p 1 ‘
faciliùs declinarc. Propccrea te Johannem fra-
trem coëpifcopumque noftrum Velitrenfis civitatis
, fedemquc tuam in locum qui Harenata
dicitur ad fan&um Andream Apoftolum prasci-
C pimus exinde tranfmigrare : quatenus 8c ab hofti-
litatis incurfu liberior exiftere valeas , 8c illic
c confuetudinum folcmnium fefta difponas.d Men- ^
fe Februario Indid. x.
xis vix ullum confccrabatur altare, ut dé éonfèc. dift. 1. videre eft. Eadem
eft claufula Epiftolx y. fiipra.
N o t a ad E p i s t . X I I I .
* Is eflè videtur Importunus Atcellanx civitatis Epifcopus, de quo
Ep. 77. lib. 9. Indi&. t.
b Irrepfcrat in excufiis, quondam ante Campifinss ; quod cogentibus
mfs. expunximus.
c Ita legitur in mfs. 8c editis omnibus, melius tamen Parada, quam
pro diceccfi,& viciffim dicecefim proparcecia paffini ufurpari feiunt quot-
J ) quot veterum monumenta legerunt. Multis id teftimomis probat Johan.
Filcfacus initio libri de Parccciarum origine, ubi meminu canonis zi. cx
Toler. III. Multorum querela harte Confiitutionem exegit. quia agno-
vimus Epiftopos per parochia's fuas non facerdotalitet, fid crudeliter de-
fivire. Lego apud Greg. Turon. hift. lib. y. cap. y. quondam Epifcopum
habuifle fub fèiy. dioecefès. Et Adhclmus de laudibus Virginiraris
vocat Ecclefiam Catholicam, Ecclefiæ paroebiam. Itaque non pugnan-
dum de nomine. Guflanv- Jam verà unde parcecix nomen habuerit
dioecefis Epifcopi, aut Curionis diftriâus, diflerit Cangius in Gloflario.
4 Prills ledlum, nos fiito deputajfe. Ex eo lbeo coûcludic Binius admar-
ginem Epiftolx, Papam in aliéna dicecefi conferre bénéficia : qux bénéficia,
quo diplomate,quo jure, an invito Epifcopo, quibus in loeis, non ex-
plicat. Et vero confiât jure canonico antiquo, Clcncos cujufque dioecefis
a fuo Epifcopo cum clcri.& plebis aflenfu ordinatos elfe, atque adeo-tliis
bénéficia qualia tunc crant décréta, five jus ftipendiorum Ecdefiaftico-
rum conccfliim. Laudo Cone. Antioch, c. 9. S en . 8c Carthag. IV.
can. x i. Ordinationes à Metropolitanis in Epifcoporum fubdttorum dioe-
E cefibus aliquoties tentatas & fadas iegimus ; fed ifta feu cencamenta feu
fa&a fecundum Canones expendimus, ut non lint iu deftrudionem, fed
in xdificationem. Crediderim fandifT. Pontificem, juris ut erat communis
vindex acerrimus, jufta quadam 8c peculiar! ratione motum, illi
Ecclefiæ fortaflè diutiùs quàm par crac vacanti 8c negledx, Presbyterum
deftinafle , deputafle & quidem , lit ait, provide, cdm certus éflèt E-
pifeopum non repugnaturum, populum non redamaturum, Clericos
non iri oflènfum. Gujfanv. Videfis Thomaflînum parte x. lib.r. c. 41. 8c
Altefèrram in hunc locum, ubi cenfet ea ætatc à Pomificc extra ordinem
collata minora bénéficia; utiturque teftimoniö Johannis Sarisber.Ep. X30. ,
qui tamen multis feculis Gregorio noftro junior fuir. Addit : Collationi
bentficiorum injecla efi manusJt Rom. Pontifi ex quo pronuntiatus efi
Ordinarius Ordinariorum in Concil. G en er.- Lateran, cap. s. »
• Idem eft ac fi diceret, frudus anni labentis jam percepti.^Altefi
N ot x ad É r i s r. XI V.
p • Vditr*, vulgè yeletri, urbsCampani* in via Appia, Roma dif-
tans viginti millibus, nunc adhuc Epifcopalis, cujus fedes junda eft
Oftienfi. _
fc Tranflatio Epifcopalium Tedium non potefl fieri fine audoritare
Summi Pontif. quia eft de majoribuS caufis. Sic Ccneténfîs Ecdefia, ouia
pofita erat loco intuto & infefio incurfionibus Terviiinorum ; in tutiorem
locum tranflata, audoritate Innocenrii III. Teftis ipfè Innocen-r
tiu' lib. 1. Ep. 8. Tranflatio etiam fedium Epifcop. non fit fine confenfn
Principis ... • • Sic Ecdefia Magalonenfis è Magalonx infula Montem-
peflulanum tranflata eft an. iy3«f. conferifii S. Pont. 8c Frandfci I. Regis,
Altefirra.
c Sic in omnibus mfs. 8c editis S. Gregorii Epiftolis. Apud Ivonem :
confuetudinem ftfiorum folemnium dijponas. Sic etiam apud Buichar-
O o iij