te I '
I , !
I ■
loop des Bloeds , van de beweeging der
• Darmen enz. veel min eenige onmidlyke volkomen’
beftelling daarover bezitten ; w y l wy
to t het laatfte geene wysheid genoeg hebben
, en het eerfte ons telkens in onzen arbeid
zou ftooren , en veeltyds ontftellen,
wanneer w y de eenparigheid in de bewee-
ging niet voelden, welke daarin dikwyler gebrooken
vrordt dan w y denken ; doch ook
teikens weér herfteld wordt door de goede
ivatuur , o f liever , om duldelyker te fpreeken
, door de werking der beweeging , verwekt
en : beftuurd door hét Godlyk Alvermogen
----- dat het Gevoel allerlevendigst is
op de Lippen , op het einde der T o n g e , in
de palmen der Handen , en in de toppen
der Vingeren , welke alien gy Verfpieders o f
Voorposten nbemén k u n t , uitgezet om van
alies kondfchap te - neemen, en een berlgt
van elken onraad aan de Ziel te geven -----
Eindelyk , is dit G e v o e f niet zo teér o f zo
fyn als het Oog , nog zo ftomp als de Eelt
van den Hiel ; want in het eerfte geval zouden
w y van pyn fchreeuwen by het aan-
.raaken zelfs van het zachtfte F luw e e l, en in
het tweede zou het Gevoel vernietigd worden.
V. Zullen wy nu de rekening opmaaken ?
A. Noch een weinig geduld ! Laat ik eerst
deeze Aan wyzingen met eenige g evo lg en,
o f met deeze nieuwe Aanmerkingen befluiten.
w
WERKING DER ZINNEN, 2 7 5
Het Oog vertoont tail. - ons de dingen .
die vóór ons zyn ; het Oor de zaaken, die
vóór en a g te r , boven , benecten, en rondom
ons gebeuren. ------- Het Oog werkt alleen
by dage ; het Oor ook dès nagts , wanneer
het door min o f meer kragts wordt
aangedaan. — — Hot Oqg werkt alleen ' binnen
onze Huizen , wanneer ze , des avonds
en des nagts , geilooten zyn : maar het Oor'
neemt dan ook' den post daarbuiten waar. ___
xHet Oog werkt vooruit boven alle Zintuigen
, doet de Ziel alles kennen , en ftreelt
haar door de befchouwing der voorwerpen. _
Van drie Zinnen hebben w y twee kleine
Werktuigen, om van naby te gebruiken,
twee O o g en , twee Ooren , en twee Neusgaten
; ingeval één derzelven by. ongeluk
buiten ftaat mogt geraaken : doch de Smaak
beftaat eene uitgebreider plaats , en het Ge-
Yoel voert eene algemeene heerfchappy over
het geheele Lichaam. -------- De trapswyze
opklimming ln de werking deezer vy/ Zinnen
verdient onze byzonderfte aandagt. De Smaak
werkt niet dan inwendig : Jiet Gevoel byna
niet dan uitwendig , even buiten ons by aan-
raaking, en dus zyn deeze beide Zinnen be-
krompen ln hunne diensten : de Reuk werkt
verder, en oordeelt vap dingen , die op een
kleinen afftand van ons zyn : het Gehoor
ciraagt nog verder, en het Gezigt allerverst,
S 2 ora
ft--,,. I
»i ft
ftiftF
/Fvi'
Í .
' I x -''ft
’ i;;/-', ft
ft-, .
ft .ft : '
:
ft ■
,i>.
•¡Hi
Vi
'« 3', IJ.Î
; fti