1.x vm
save mihi videor posse dolore hominis, qui, postquam
Iulio Caesari hella gerenti cum Aurelio, Numisio et
Cornelio apparatum tormentorum administraverat et
rexerat, ad opera quaecunque publica ah arte architect!
possunt expectari, suscipienda et cum laude exe-
quenda vel omnium maxime vel praecipue idoneus
ipse sibi visus, nomen suum vulgo contemni artem-
que in basilica Fanestrensi spectatam ab ipso Augusto
eiusque amicis, qui tam multa et varia publice tum
aedificabant aut moliebantur, sperni non poterat aequo
pati animo. Hane aegritudinem animi atque indigna-
tionem non obscure pluribus in locis Prooemiorum,
ubi Caesar ein Augustum alloquitur, significavit, ita
nt dubitari non possit, Vitruvium se suamque artem
bis scriptis a contemtu Augustd vindicare et aequiori
posteritatis memoriae et iudicio commendare voluisse.
In quo hominem sua vel spes vel augurium non omnino
fefellisse et destituisse videtur, quanquam breviore via
et rectius sine excusatione ineptiarum ad immortali-.
tatis gloriam grassari potuisset. Obtigit Vitruvio sors
sane invidiosa , ut quiequid graeca et romana antiqui-
tas scriptorum ex hoc genere litterarum viderat et laudaverat
, iniuria temporum plane periret, ipse vera
solus cum voluminibus ex horrendo litterarum nau-
fragio ad nostram emergeret memoriam! Hinc scilicet
factum, ut melior vacua nunc regnet in aula! Nec
tarnen erit, quod iniuriae maiestatisque crimen a ma-
nibus Vitruvii deprecer, si virorum doctorum iudicium
cum meo de ingenio et dictione eius ädiunxero, quanquam
supra iam earn disputationis partem attigerim,
Sermonem in eius libris obsoletum et plebeium adeo
notarunt iam olim viri docti a Fabricio nominati, qui
fepisse etiam videtur, ut aliqui, cum aevi Augustei
Lxrx
scriptorum elegantiam in Vitruvio non recognoscerent,
eum ab iis temporibus alienum censerent et ad posterior
reilcerent. Quod quibus de causis fieri omnino
nec possit nec debeat, supra iam'fuit ostensum.
Prima orationis virtus, quae in scriptore et doctore
artis disciplinaeque cuiuscunque ante omnia spectari
debet, non solum usu vocabulorum planorum diluci-
dorumque recto et constanti sed eorum etiam collo-
catione, dispositione et comprehensione recta, facili
atque usitata constare videtur. Haec autem in Vitruvii
praeceptis tarn saepe desideratur, ut ei videatur
aut perfecta atque accurata rerum traditarum cogni-
tio aut scribendi meditatio atque usus omnino defuisse.
Alteram tamen causam solam veram esse, atque scribendi
exercitationem homini plane defuisse, prooemiorum
oratio inprimis difficilis et perplexa argumento
mihi esse videtur. Exemplo nunc uno defungar. Sce-
nographiam tribus in locis tractavit Vitruvius. Primus
est libri 1 cap. 2 sect. 2. ubi genera dispositionum id
est aedificiorum futurorum lineis deformandorum tria
esse docet. Orthographia est ereetd frontis imago
modieeque picta rationibus operis futuri figura. Item
scenographia est frontis et laterum abscedentium ad-
umbratio, ad circinique centruin omnium linearum re-
sponsus. In priore membro ambigua est verborum
rationibus operis futuri figura collocatio et significatio.
Facillime omnium iungi videntur invicem figura operis
futuri ; superest ita vocabvdum rationibus, quod
quomodo interpretari oporteat, non apparet statim.
Italus Galiani id referre maluit ad sequentiâ operis
futuri, locumque vertit: colie misure corrispondenti
all’ opera futura. Addita praepositio pro aut ex saltern
orationem et sensum apertiorem reddidisset. In