e6o D E A R C H I T E C T U R A
3 d e d u ce re t, ita collo cav it machinationem. Canalem
ligneum sub tigno f i x i t , ib iq u e trochleas co llo c a v it ;
p e r canalem lineam in angulum d e d u x it , ib iq u e tu-
bulos s t ru x it : in eos pilam plumbeam p e r lineam de-
mittendam curav it. I ta pondu s cum decurrendo in
angustias tubulorum p rem eret coeli c re b r ita tem , vehe-
menti decursu p e r fauces frequentiam coeli compres-
sione solidatam extrudens in aërem patentem offen-
4 sione et tactu sonitus exp res se ra t claritatem. E r g o
Ctesibius cum an imadver tisset, e x tactu coeli et e x -
pressionibus spiritus voces [ q u e ] n a s c i, his p r in c ip iis
usus h yd rau lica s machinas primus in st ru x it. Item
aqu arum expressione automatopoeetas machinas mul-
taque deliciarum g en e ra , in b is etiam h orologiorum
e x aq u a comparationes e xp licu it. Pr im um qu e consti-
tu it cavum e x auro p er fec tum aut e x gemma tere-
b i'a ta ; ea enim nec teruntur p ercu ssu a q u a e , nec
5 sordes re c ip iu n t , u t obturentur. N am q u e aequaliter
p e r id cavum influons aq u a su blevat scaphium in-
v e r sum , quod ab artific ibus phellos sive tympanum
d ic itu r ; in quo collocata régula versatilia tym p an a
denticulis aequalibus sunt p e r fe c ta ; q u i denticuli alius
alium impellentes versationes modicas fac iun t et mo-
tiones. Item aliae regulae aliaque tym p a n a , ad eun-
dem modum d en ta ta , una motione coacta versando
fa c iu n t effectus varietatesque mptionum, in q uibus
moventur s ig i l la , ver tun tu r m e ta e , calculi aut ova
p ro iic iu n tu r , buccinae c an u n t, re liq u aq u e p a re rg a .
6 In his etiam au t in columna aut para sta tica horae
d e s c r ib u n tu r , quas sigillum egrediens ab imo v ir gu la
significat * in diem to tum ; qua,rum brevitates aut
crescentias cuneorum adiectus aut exemptus in singulis
diebus et mensibus p er fice re cogit. Praeclusiones
L I B E R IX. CAP- VIII. 2Ö1
aqu arum ad temperandum ita sunt constitutae. M e tae
sunt d u a e , u n a so lid a , altera c a v a , e x torno ita
p e r fe c ta e , u t alia in aliam in ire convenireque p o s s it ;
et eadem re gu la la x a t io earum aut coartatio e fficiat
aut vehementem aut lenem in ea v a sa aquae influ en-
tem cursum. I ta his rationibus et machinatione e x
aqua componuntur horologiorum ad hibernum üsum col-
locationes. S in autem cuneorum adiectionibus et de- 7
tia ctionibu s cor rep tiones dierum aut c rescentiae non
p ro b ab u n tu r , quod cunei saepissime v it ia fa c iu n t , sic
e r it exp lican d um .^ ’ In columella h ora e e x analemma-
tis transverse desc r ibantur menstruaeque lineae in colum
ella sign en tu r ; eaque columella versatilis p e r fic ia -
tu r , u t i ad 's ig illum v irgu lam qu e (q u a v ir gu la egrediens
sigillum ostendit h o r a s , ) columna versando con-
tinenter suas cu iu squ e mensis b rev itates et crescentias
fa c ia t h ora rum. F iu n t etiam alio genere h o ro lo g ia 8
h ib e rn a , quae an aph o r ica d icu n tu r , p e r fic iu n tu rq u e
rationibus his. Horae d isp onuntur e x v irgu lis aeneis
e x analemmatos d e s c r ip t ion e , ab centro dispositae in
fro n te : in ea c ircu li sunt c ir cum d a ti, menstrua spatia
finientes. Post has v irgu la s tympanum collocatur , in quo
descriptus et depictus sit mundus signiferqu e circulus,
descriptioque duodecim coelestium signorum sit figu-
x’a ta , cuius e centro defoxmatur cxiiuslibet signi Spatium
, unum maius alterum minus. P o s te r io ii aixtern
p a r t i tym pano medio a x is versatilis est inc lu su s , in -
que eo a x i aenea mollis catena est in vo lu ta , e x q u a
pendet e x axxia p a r te phellos sive tym p an um , quod
ab aq u a su ble vatxir , e x altera aequo pondere p h e lli
säcoma saburrale. Ita quantum ab aq u a phellos sub- 9
levatur» tantum saburrae pondu s in fra deducens ver -