270
ad usurt. sunt n e ce ssa r ia , sine quibus nulla res potest
4 esse non impedita. Omnis autem machinatio est a
rerum natura procreata ac praeceptrice et magistra
mundi versatione instituta. Namque animadvertamus
primum et aspiciamus continentem Solis, Lunae, quin-
que etiam stellarurn naturam, quae ni machinata ver-
sarentur, non habuissemus interdiu lucem nec fru-
ctuum maturitates. Cum ergo maiores haec ita esse
animadvertissent, e rerum natura sumpserunt exem-
pla , et ea imitantes, inducti rebus divinis, commodas
vitae perfecerunt explicationes. ltaque comparaverunt,
ut essent expeditiora, alia machinis et earum versa-
tionibus, nonnulla organ is : et ita quae ad usum utilia
essent studiis artibus institutis, gradatim augenda do-
5 ctrinis curaverunt. Attendamus enim primum inven-
tum de necessitate, u t v es titu s, quemadmodum tela-
rum organicis administrationibus connexus staminis
ad subtegmen non modo co rp o ra tegendo tueatur sed
etiam ornatus adiicia t honesta tem. C ib i vero non h a buissemus
ab un d an tiam , nisi iuga et ara tra bobus iu -
mentisque [om n ib u s ] essent in v e n ta : su cularumque
et p relo rum et vectium si non fuisset torcula ris p ra e -
p a ra t io , neque olei nitorem neque vineum fruc tum
habere potuissemus ad iucunditatem : p or tationesque
eorum non essent, nisi p laustrorum seu sarracorum
p e r terram nav icularum p e r aquam inventa e essent
6 machinationes. T ru tin a rum vero lib ra rum q u e ponde-
r ib u s examinatio repert'a v ind ica t ab iniquita te iustis
moribus v itam : non minusque sunt innumerab ili modo
rationes machinationum ; de quibus non necesse vide-
tur d isp u ta re , quoniam sunt ad manum quotidianae,
u t sunt r o t a e , folles fa b ro rum , rh e d a e , cisia', to rn i,
ceteraque quae communes ad usum consuetudinibus
habent opportunitates. ltaq u e incipiemus de h i s , quae
ra ro veniunt ad m a n u s , ut nota s in t , e xp lica re.
C A P Ü T I I . (vu !go II. I II . IV . V. VT. V I I . )
De ma chini s t rac torils . <
Pr imumque instituemus de h is , quae aedibus sa- 1
cris ad operumque p u blico rum perfectionem necessitate
com p a ran tu r , quae fiunt ita. T ign a tr ia ad one-
rum magnitudinem ratione e x p e d iu n tu r , a capite fib u la
coniuncta et in imo diva r ica ta e r igu n tu r , funibus in
capitibus collocatis et c ir ca dispositis e rec ta retinen-
tur : a lligatur in summo t ro ch le a , quem etiam non-
n u lli rechamum dicunt. In trochleam ind untu r o rbi-
culi duo p e r a xiculo s versationes habentes ; ’ p e r o rb i-
culum summum tra iic itu r ductarius fu n is , deinde de-
mittitur et traduc itur c ir ca o rbiculum trochleae infér
io n s ; re fe r tu r autem ad o rbiculum imum trochleae
su p e r io r is , et ita descendit ad in fe r io rem , et in fo ra -
mine eius re lig a tu r : altera p a r s funis re fe r tu r inter
imas machinae partes. In quadris autem tignorum 2
p o s te r io r ib u s , quo loci sunt d iv a r ic a ta , figuntu r che-
lo n ia , in quae coniiciuntur sucularum c a p ita , u t fa c iliter
axes versentur. E a e suculae p ro x im e cap ita h a bent
foramina bin a ita temp erata, u t vectes in ea
con venire possint. A d rechamum autem imum fer rei
forfices re lig an tu r , quorum dentes in sa x a forata ac-
commodantur. Cum autem funis habet caput ad su-
culam religatum et vectes ducentes eam v e r san t , funis
involvendo circum suculam e x te n d itu r , et ita sublevat
onera ad altitudinem et operum collocationes. H a e c 3
autem ratio m a ch in a tion is, q u o d p e r très orbiculos