dringenta ad opus possunt p a r a r e , si adiiciant centum
, hal) en do spem p er fec tionis delectationibus tenen-
tu r ; q u i au tem adiectione dimidia aut ampliore sum-
p tu an e r a n tu r , amissa spe et impensa a b ie c ta , fra ctis
3 rebus et an im is , desistere coguntur. Nee solum id
v itium in aedificiis sed etiam in m u n e r ib u s , quae a
magistratibus fo ra gladiatorum scenisque ludorum dan-
tu r ; quibus nee mora nequ e expectatio conceditur,
sed necessitas finito tempore p er fice re c o g it , id est
sedes spectaculorum velorumque inductiones et ea
om n ia , qu ae scenicis moribus p e r machinationem ad
spectationes p opulo comparantur. In bis vero opus
est p ru d entia diligenti et in gen ii doctissimi co g ita tu ;
q u o d n ihil eorum p e r fic itu r sine maehinatione stu-
4 d io rum q u e v a r io a c solerti v igo re. Ig itu r quoniam
h a e c ita sunt trad ita et con s titu ta , non v id e tu r esse
a lien um , u ti caute summaque d ilig en t ia , antequäm in-
stituantur o p e r a , eorum e xp ed ian tu r rationes. E r g o
quoniam nequ e le x nequ e morum institutio id potest
co g e re , et quotannis et p raetores et aediles ludorum
causa machinationes p ra e p a ra re debent, visum mihi
e s t , Im p e ra to r ,- non esse alien um , q uoniam de aedi-
fieiis in p r io r ib u s volumiuibus e x p o su i, in h o e , quod
finitionem summam corpo r is habet con stitutam , quae
sint p r in c ip ia m a ch in a rum , ordinata p ra e cep tis e x -
i
L I B E R X. CAP. I. 269 _ *
1,; ^ , I, ■ > .l' I I ■ 4 Y:$$ I
C A P U T I.
JDe machina et eius ab org ano d i f f e r e n t ia .
M a ch in a est continens e x materia coniunc tio m a - 1
x im a s ad onerum motus habens virtutes. E a move-
tur e x ar te circulorum ro tu n d a tiö n ib u s , quam G ra e c i
nvriXinrjv mvijGiv appellant. E s t autem unum genus
scanso r ium , q u o d gra e ce anpoßarinov d ic i tu r : alte-
rum sp ir ita le , quod apud eos JtvevjiaTmbv ap p ella -
t u r : tertium tra c to r ium ; id autem G ra e c i ßapovXnov
vocitant. Scansor ia e autem machinae ita fu e ru n t col-
lo c a ta e , ut ad altitudinem tignis statutis et tran sv e r -
sariis colligatis sine p ericulo scanda tur ad ap p ara tu s
sp ectationem: u t sp ir ita le s , cum spiritus e xpres sioni-
bus impulsus et p laga e vo cesqu e öpyavmdos e x p r i-
muntur. T ra cto r ium v e r o , cum onera machinis p e r - 2
trahuntur aut ad altitudinem su bla ta collocantur. S c a n -
soria ratio non arte sed au d a cia g lo i ia tu r : ea catena-
tionibus et [t ran s v e r s a r iis e t ] p le x is colligationibus et
erismatorum fulturis continetur. Qua e autem spiritus
potestate assumit in g re s su s , elegantes artis su btilitati-
bus consequitu r effectus. T ra c to r ia autem maiores et
m agnificen tia plenas habet ad utilitatem o p p o r tu n ita -
tes et in agendo cum p ru d ent ia summas v ir tutes. E x 3
his sunt quae jj.py.aviri(bs, alia opyavincos moventur.
Inter machinas et organa id videtur esse discrimen,
quod machinae pluribus operis aut vi maiore coguntur
effectus habere, uti balistae torculariorumque prela.
Organa autem unius operae prudenti tactu perficiunt
quod propositum est, uti scorpionis seu anisocyclo-
rum versationes. Ergo et organa et machinarum ratio