152 ~ . ft
DE A R C H I T E C T ü R A
currens temperatur, eadem ratione Italia inter septen-
trionalem meridianamque ab utraque parte mixtioni-
bus temperatas et invictas habet laudes. Itaque re-
fringit barbarorum virtutes forti manu, consiliis me-
ridianorum , cogitationes. Ita divina mens civitatem
populi romani egregia temperataque regione colloca-
12 vit, uti orbis terrarum imperio potiretur. Quodsi ita
est, uti dissimiles regiones ab inclinationibus coeli
variis generibus sint comparatae, et ut etiam naturae
gentium disparibus animis et corporum figuris quali-
tatibusque nascerentur, non dubitemus aedificiorum
quoque rationes ad nationum gentiumque proprieta-
tes apte distribuere, cum habeamus ab ipsa rerum
natura solertem et expeditam monstrationem.
Quoad potui summa ratione proprietates locorum
fib natura rerum dispositas animadvertere, exposui,
et quemadmodum ad solis cursum et inclinationes
coeli oporteat ad gentium figuras constituere aedifi-
ciorum qualitates, dixi. Itaque nunc singulorum ge-
nerum in aedifidis commensus symmetriarum et uni*
versos et separates breviter explicabo.
C A P U T II.
D e a e d i f i c io rum p r i v a t o r um propor t ioni -
bus et mensur i s se cundum n a tu r am
locorum. i
i Nulla' architecto maior cura esse debet, nisi uti pro-
portionibus ratae partis habeant aedificia rationum
exactiones. Cum ergo constituta symmetriarum ratio
fuerit, et commensus ratiocinationibus explicati, tune
etiam acuminis est proprium providere ad .naturam
i
L I B E R VI. CAP. II, 1.55
loci aut usum aut speciem detractionibus vel adiectio-
nibus temperaturas efficere, uti, cum de symmetria
sit detractum aut adiectum,' id videatur recte esse
formation, in aspectuque nihil desideretur. Alia enim a
ad manum species esse videtur, alia in excelso; non
eadem in concluso, dissimilis in aperto: in quibus
magni iudicii est opera, quid tandem faciendum sit.
Non enim veros videtur habere visus eflectus, sed
fallitur saepius iudicio ab eo mens. Quemadmodurn
etiam in scenis pictis videntur columnarum proiectu-
rae, mutulorum eephorae, signorum figurae prominentes,
cum sit tabula sine dubio ad regulam plana.
Similiter in navibus remi, cum sint sub aqua directi,
tarnen oculis infracti videntur, et quatenus eorum
partes tangunt summam planitiem liquoris, apparent
uti sunt directi j cum vero sub aqua sunt demissi,
per naturae perlucidam raritatem remittunt enatantes
ab suis corporibus fluentes imagines ad summam aquae
planitiem, atque hae ibi commotae efficere videntur
infractum remorum oculis aspectum. Hoe autem sive 5
simulacrorum impulsu seu radiorum ex oculis effu-
sionibus .(uti physicis placet) videmus, utraque ratione
videtur ita esse, uti falsa iudicia oculorum ha-
beat aspectus. Cum ergo quae sunt vera falsa vide- 4
antur, et nonnulla aliter quam sunt oculis proben-
tur, non puto oportere esse dubium, quin ad locorum
naturas aut necessitates detractiones aut adie-
ctiones fieri debeant, sed ita uti nihil .in his operi-
bus desideretur. Haec autem etiam ingenioriun acu-
minibus non solum doctrinis efficiuntur. Igitur sta- 5
tuenda est primum ratio symmetriarum, a qua suma-
tur sine dubitatione commutatio: deinde explicetur
operis futuri et locorum imum spatium longitudinis