tam terminationem, appellatur diatessaron, in quin-
tam diapente, in octavam diapason, in octavam et
dimidiam diapason et diatessaron, in nonam et dimi-
diain diapason et diapente, in quintam decirnam dis-
9 diapason. Non enim inter duo intervalla cum chor-
darum sonitus aut vocis cantus factus fuerit, nee in
tertia aut sexta aut septima possunt consonantiae
fieri; sed, ut supra scriptum est, diatessaron et diapente
et ex ordine ad disdiapason convenientes ex
natura vocis congruentis habent finitiones; et ei con-
centus procreantur ex coniunctione sonituum, qui
graece (pSóyyoi dicuntur.
C A P U T y.
D e t h e a t r i v a s i s.
1 Ita ex bis indagationibus mathematicis rationibus
fiant vasa aerea pro ratione magnitudinis theatri; ea-
que ita fabricentur, ut, cum tanguntur, sonitum fa-
cere possint inter se diatessaron, diapente, et ex
ordine ad disdiapason. Postea inter sedes theatri con-
stitutis cellis ratione musica ibi collocentur ita, uti
nullum parietem tangant, circaque habeant locum
vacuum et a summo capite spatiuin; ponanturque in-
versa, et habeant in parte quae spectat ad scenam
suppositos cuneos ne minus altos semipede; contraque
eas cellas relinquantur aperturae inferiorum graduum
2 cubilibus longae pedes duos altae semipedem. De-
signationes autem earum quibus in locis constituan-
tur sic explicentur. Si non erit ampla magnitudine
theatrum, media altitudinis transversa regio designe-
tur, et in ea tredecim cellae duodecim aequalibus
I
intervallis distantes confornicentur, uti ea echea, quae
supra scripta sunt, ad neten hyperbolaeon sonantia
in cellis, quae sunt in cornibus extremis, utraque
parte prima collocentur; secunda ab extremis diatessaron
ad neten diezeugmenon; tertia diatessaron ad
neten parameson; quarta [ diapenbe~\ ad neten synem-
menon; quinta diatessaron ad mesen; sexta diatessaron
ad hypaten meson; in medio unurn diatessaron ad
hypaten hypaton. Ita hac ratiocinatione vox ab scena 3
uti ab centro profusa, se circumagens tactuque feriens
singulorum vasorum ca va, excitaverit aucta claritate
ex concentu convenientem sibi consonantiam. Sin
autem amplior erit magnitudo theatri, tune altitudo
dividatur in partes quatuor; uti tres efficiantur regiones
cellarum transversae designatae, una harmoniae,
altera chromatos, tertia diatoni: et ab imo quae erit
prima, ea ex harmonia collocetur ita, uti in minore
theatro supra scriptum est. In mediana autem parte 4
prima in extremis cornibus ad chromaticen hyperbolaeon
habentia sonitum ponantur; in secundis ab his
diatessaron ad chromaticen diezeugmenon; in tertiis
diapente ad chromaticen synemmenon; in quartis diatessaron
ad chromaticen meson; quintis diatessaron
ad chromaticen hypaton; sextis ad paramesen, quod
et ad chromaticen hyperbolaeon diapente, et ad chromaticen
meson diatessaron habent consonantiae com-
munitatem. In medio nihil est collocandum ideo, 5
quod sonituum nulla alia qualitas in chromatico genere
symphoniae consonantiam potest habere. In
summa vero divisione et regione cellarum, in cornibus
primis ad diatonon hyperbolaeon fabricata vasa sonitu
ponantur; in secundis diatessaron ad diatonon diezeugmenon;
tertiis diatessaron ad diatonon synemme