m l
N A T- U U R K U N D E.
^orre Und totßaande 'water, endorßiglandtot
Sprmk'adcrsdcr-ji-nteren.lcz. X\ X V . 7- zoo
ZLillcn dac wederom byzondere wcldaden van
d e n alderbcften G O D zyn. zegd GOD
d o o r den TulTchenfpreeker, zal derz-oeßynetot
ecn -waterpoel zetteri, ende hei dorre land tot
ivatertochten: poieyfoo teynereymoneisheleyhndatoo
». kaiteyndipzoozan geyn en hudragoogots.
D o g hec water alleen in dorftig land isgene
b y z o n d e r e weldaad G O D S , maar ook deuit
d e aarde opryzende boomen en planten , van
w e l k e n de Profecc z ommi g e optelt ende noemc.
D e z e l v e zyn erezi de Ceder boom ^ fchittah,
w e l k e wy voor eene Arabifcbe Dcom erkend
h e b b e n o p Exod. X X V . 5. De LXX. liebben
fuxonttnBuxboom-, Hi e r o n y m u s ü i t Theodor
i o n eene Doorn , cnze Latynfche een ^ildt
fruimboom , welk woord gelyknamig is met
Oxyacanthe, de Moede r t a l ige , kwalyk
eene Domi in een Pynboom, (^Spmum inPinuta)
verkeerende.
fiadas, Murßney , myrthe»boom. Etzfcha-
Wien, ol){boom, boÌH van den olyfboom : berofch,
denneboom de L X X . KupariJJos, Cypresboom^
e e n boom aan den denneboom verwand. Thidbar
word door den Ui i leggeren in geen eenen
z i n genoomen. Ook is het geen wonder , dat
z y verfchillen, om dac inde H. Bladerenniet
l i i c g e d r u k t word dan d e plaats, de befg Liban
o n , dewelkealleenCederboomenvoorcbrengt,
r i e t alleen , maar ook andere wilde boomen,
d e w e l k e aan anderen minder bekend zyn , dog
d e Thalmudi fcl ieLeeraars. zyn meerendeels in
h e t befcliryven van natuurelyke zaken zeer
f c h r a a l . Didnr SerapiobtíáiT'jkáicú'óxíS'. De
Arabieren memen dien boom Cimiciim , weg'
hitzig. in Perzie word diegenaatnd Li i z a c i i ;
tn is een boom bebbende op bare takkenkamertjes,
tk meen binnenfte JchelletjeSy thulakia beeft Gaienus
gezegd , gelyktnde een mans balzÀje^ in
dewelkcn vocbtigheit is, i;Delke gedroogd zvnde
beesjes voortbrengt gelykende naar iveegluizen.
D e z e befchryving paft op den Olntboom, dew
e l k e alliier aan velen behaagt. Dir gevoelen
o n d c r f t e u n f der hedendaagfchcn T ü r k e n , Arabieren
en Perzianen der dar, der Türken//e^i^r.
Mminzk. IVoordenb. so??. 4220. Dicondert
e k e n e n Aquila, Symmacbus, à.Qgemeene Latyn-
/che. Luither geeft zyne ftem aan den beukeboom.
Die fpreekc Urfnns byna tegen Arborei.
Bibl. kap. 8. bl. 140. Jf^ant ookdenaam
kamt 'er mede over een, -Segens de trillingengeriiyfcb
der hinderen , dcweike zelfs door de geringße
'•jiind of luchje bewoogen worden : ofvan
de tmiigvnldige vertreedmg der voetm , en het
daar door wroorzaakt gerui(cb, het welk 'de
J-lcbreetiwen daharah memen. Recht. V. 22.
iVant mijjchien is 'er onder de wilde boomen
geeneeenip^e, dewelke meer vertrapt word, der
zelver vrucbt van tnenfchen en beeßen begeerd
zyndc. Dog zyn de bewysredenen uit de
W o o r d o o r f p r o n g k e l y k h e i t gehaalc meerendeels
1325»
van weini g gewicht . By aldien ctntBeukeboont
z o u d e behagen , zoo zoude konnen verkooreii
w o r d c n deOofierJchemet eenbreedblad, lourn,
coroU. bl. 41. Een Pynboom of Tekbcom verk
l a r e n l i e c a n d e r e n , gelykf(2^»/'««ij de LXX.
penkeyn, Arias hceit Sapinus. Do g is een
Sapinusgtwt. byzondere Boom-zoorr, maarhcc
b e o e d e n l t e en niet knoeftig gedeclte yan de
D e n n e b o o m .
D a a r is overig T'heajchur, ee n e geUikkìgd
b o o m , by aldien de a f k omf t van hec w o o r d een
i g gewicht heetc, wanc afchar is in Pihelt hy
heejt gelukkig gemaakt, hy heeft welgelukzahg
gemaakì. Phxa« vertalen hec Aqui l a enSymmachiis
: onze Moede r c a l ige i sookde Buxboom
g u n f t i g , Bux-Baum, Urfin. Arborei. Biblic.k.
9 . die echter kap. 4. niec zoo zeer de gemeene
B i i x - b o om wil verftaan hebben, maurdedoornachtige
btisboom, eene door nachtige boom met hi aderen
de Busboorngelyk, waar aah wilde Prnimt -
jesgroeyen, Lycinm gcninmd, omdacinLyw'i
g r o e y e n : de L X X . hebben/eM^i)-«. yntdblust
Paenmus , onze Lacynlche een Populierboom.
Hmrus Hicropb. I. D . bl.4oi.een^^(?rw^i)iJ»i,
o m dat deze boom door eene gevlamde omd
r a e y i n g , en fraaiheid en fynhei d van het werk
d e naaftc is aan d eCe d e r b o om. Gelegendheic
d a a r eoe geefc der Arabieren^i / ì r r tJ?; , waarvan
hec Me e r v o u d otfouron becekenc de glans van
e e n e gekrulde ftofte. Doch inhecOolienontb
r e e k e n de gelykebecekenishebbendewoordenj
h e t z y v a n B u s b o o m o f Ahornboom.
H e t IO. vers vercoont eene ladder toc de
k e n n i i l e G O D S iiit d e nacuur , op dat zy te
gelyke, zegddcPropheet, alle ftervelingen zoo
v e e l 'er zyn , Joden en Heidenen, zien, de
w e r e l d befchouwen, en alle e n elke ligchamen
i n dezelve, ende bekennen ^ zodanige levendige
d e n k b e e l d e n van dezelve vormen, dewelke op
hec aldernaaft e beantwoorden de fchoonhei d en
k o n f t d e r S c h e p z e l e n , en te gelyke verftaan ^ dat
de hant des H E E R E N zulks gedaan, ende
dat de Pleilige Ifra'éls zulks gefchapen heeft.-
D e z e Wysgeert e d an, dat dezelve niec alieen
z y b e f c h o u w e n d e , maar o o k o c f t c n e n d e , degev
o r m d e denkbeelden moeten doordringen tot in
hec herc, en hec zelve beweegen , alle hertst
o c h t e n opv/ekken , en ont f teeken in liefde toc
G O D , toc de aldervuur igf t e begeerce o m die
O p p e r f t e en Alderheiliglle Weezen re dienen
e n te eerbieden i eoe de Vreeze G O D S, ea
a l l e r l e y Godsdienftige plichren. Diis zal de
G e h e l e Werel d eene School worden, allezooreen
van ligchamen Hoogleeraars en Onderwyz
e r s , de menfch de leerling, hec voorweip
G O D .
A. De VeU-Olmen van Theopbraftus C. B.
D e Olm-boom I. B.
B. De Boomachtige BusboomQ. B. De Busboom
I. B.
D e K e ^ r ^ r k e n o p d e randui tgedrukc CCC.
ssssss Je z
J i