1304 G E E S T E L Y K E
D o o r g ä a n s , gelykhier, komen voor zonderl
i o g e manieren van fpreeken , en ten eenemaal
wonderrpreukig. Het hert i 'cbreeuwc, hey kari
i i a b o a , hec alderedelfte ingewand van allen,
niec bekwaamer o m te fchreeuwen daneenekoe
om te vliegen. En Zoar is eene Stad gelyk
eene driejarige veerfe , datnalis trieteys. Zeer
i l e c h t zoude hedcndaags welkom zyn die eene
alderbloeyenfte Stad by eene koe zoude vergeleken
hebben. Dczwarighedenmoetenopgeloft
worden 1 dewelke den Leezers bekommerd
hoiiden.
D e Voorzegger, door den hei l igen Geef t gedreeven
zynde , ziet voor uit de vcrwoeihng
v a n Moabs Land, zuUende aankoomen drie jaren
daar na door deninvalvan S'a/manaßer, hy
f c h r e e u w t , door medelyden bewogen , overluid
u i t , myn herte zalfchreeuwen Over jMoab Mjn
hei'te zegd hier hec zelve als tk, ik Ichreeuwe.
Z o o r r g e l y k e Spreekwyzen körnen 00k voor in
andere Talen. Wy Hoogdiiirfchen , '•jvußefi
du, 'ujie mein Hertz gegen dir gefinnet; einem
an das Hertz ivachfen. By aldieng y '•jjiß, hoe
myn Hert legen u gezind'iaas ^ enz. ¿WM/«iby
Gellitis VII. B 2. kap.
'•jjelken myn hert geloofdheeft den mynen
te zyn,
v o o r , 'Welken tk geloofd hebbe. Naraentlyk,
hec hert moet aangemerkt worden als de voornaarafte
zitplaacs der hertsrochten, tewetenzod
a n i g e , dac eene hevige getnoedsdrifc verwekc
z y n d e , die voornaamtte radvan hec ligchaam,
dan harder, dan zachter klopc. Dit fchynd
vreenid re zyn, diaxjezaias , een Jode, herlenleed
g e voe k heefc Over d e rampfpoeden, door
w e l k e n G O D S en der Kerkc vyanden moeften
o v e r f t e l p t worden. Diisdanig ook Kap, XXI .
3. 4. is by bezig alderdroevigfte woorden uit
t e boezemen over den jammeren , dewelke den
B a b y l o n i e r s , Idumcen, Arab.erenmoeftenaangebracht
worden: Myne lendenen zyn vol njan
groote krankheit, bange 'öueen hebben my aangegreejjen,
gelyk de bange ween eener die baart: ik
kromme my van hooren , tk •u^orde ontßelt van
het aanzien. Myn herte dwaeh , growjjen verfchrikt
my Jerem. X L V U I . 31. Daarom zal
tk Over Moab hu len^ ja om gantfch Moab zal
ik kryten: over de liedenvanKir-Heres zalmtn
Züchten. 36. Daarom zal mynhcrte over Moab
geticr maken als deßuyten ; ook zal myn herte
over de lieden van Kir-Heres getier maken als dt
ßuyten. Uns ten voorbeelde. op dat wy mct
gene drooge oogen zoude n aanzien de ramp.
ipoeden der v y anden, het zybyzondereof'openbare,
van een landfchap en godsdienf t . maar mct
mededogendheit beklagen.
Devlnchtigen naa Zoar, eene grensftad der
Moabiten ^'imjiidea aanpalende. eglathßhelifchijah
zet onze Laiynfchc over vitnlam trinam,
eene driejarige veerze, jonge koe , maar
de Mqedertalige breidhetuir, Zoar, dieemm
fchönen dreyjähr igen zeit-E nid gleich iß. Doch
milTchien können deze woorden bcter vaftgcknoopt
worden aan de naaft voorgaande: ik
ßhreentve als eene driejarige veerfe. Ojt blykt,
volgens hec oordeel van Bochart Hierozoic. 1,
ü . II. ß . 41. kap. uit de gelykluidende plaacs
Jerem. X L V 1 1 1 . 3 4 . Zy hebben hareßemmen
verheven van Zoar iot aan Horonaim, die driejarige
veerfe. Deze uitlegging is overeenkoracnde
met den aart der o l len, byzonder van
eenendriejarigen. Hörnerns worá eenÜsgenaamd
er mukös, dac is megalophoonos , van
eene groote en uitgerekte ftcni. Hier van daan
der Latynen bos , der Grieken boiis, van boatus
i gebulk, o{ boatus van bos ^ gebul k van
eenen Üfle. Eglath zetten w y gemakkelyker
over Zeid-Kuhe, Tyd-koeyen, en ylrifioteks
g e t u i g d in zyn IV". B. zynec Hiß. op hetemde^
dat de koeyen fterker ftem h-bbendande oiTen,
daar anderllins de mannerjes Herker ftem hebben
als de wyfjes. Plinms II. Ii. 5 1 . kap. O«-
der de ojfen alleen hebben de n'yfjes zwaarder
,ßem, in alle andere zooi t fynder dan de mannetjes.
En de Profect vermeld voornamentlyk eene
driejarige veerfe, dewelke in die leefcyd fterker
b u l k c , ook veel Herker is, dan welvooro/na,
wel haaft onder het jok te brengen. 7)e tcm-
?mng der oßen moet op het derdejaarg'ßhieden ,
aaar na is het te laat, te voór'en íj het te vroeg.
Plinms VIII. B.45. kap. Columclla Vll.ß z.
kap. Men IS van gevoelen , dat men de jonge
Veerßen mct voor het der de, nog na het vyfde
jaar moet laten ternmen, na dem aal de eerße j(i'
i nog te vroeg, de andere te laat zyn.
J e z . XXI . vci-s I.
Delaßderwoeßyneaande (a ) Zee. Gelyh de mwelwindm in het Zuidenhemn
doorgaan, zalhy tut de meßyjte komen, lút een vreeßelyk land.
( a ) De Zee betekem Babel.
V o l g e n s fob, komt de helderheit van het • v inden. Door de Noordewint wordt de lucht
A W t / í ? ; kap. X X X V I I . 22, en z i i lksbevef t igt dikkcr , meer voortgezet, door de Zuidewint
d e ondervinding: even zoo door bewys vante- dundcr, uirgebreid. De Profcec vergelyktby
g e n f t e l l i n g de ftnrmbiiycn uit hec Zuiden. De ftormende winden zeer gepaftelyk de invallen
oorzaken daar van zyn niet moeyelyk om te door den Meden en Pcrzen in Babel gedaan,
on-
I E S . Cflp
, ™
Bi^-^-iie C a j i i f l o r u i i i f t Aiiiioiitm = 4Hti^ íPítmffl -'¡^^iu^m.