■ »jt‘,r:=|
£9- C O M M E N T A R I I
*r • -
vas aqua repletum, et commovetur regula transversa circa filru-
lani d versata, partibus extremis alternis depressis et sublatis, em-
boli deiulssi extrudent aquam per fistulam e a r et osculum inver-
sum vel conversum Subiungit statim Hero: embolus eiüiii fiv
sublatus aperit foramen fundi r , dum attollitur tympanum parvum
jc i|), claudit vero assem vel assarium p ; contra embolus demissus
foramen 7 claudit, assarium p aperit, et per boe apertum aquam
expressam elaculatur. Idem fiet embolo k A, demlsso et retracto.
Hucusque Hero; in cjulbus nlbll est, quod catinum arguat, contra
omnla absentiam eius in machina Heronis confirmare videntur.
Bifida igitur (rö èijcy'Xov') pars videtur arguere duo rectae fistu-
lae brachia^ quae tubam utraque imposltam babent, ex duobus
6)xripiS}iaTiots, fistulis , composltam , quorum superior ffrópzov 47ri-
GTptJïTÓv , èjzivtvov, aai dvavsvov vocatur, quod habet motum ver-
ticalem, quo osculum inclinairi et resupinari potest, ut fit etlam
in slphonlbus nostrls, quibus ad incendia restinguenda utlmur.
Inferior pars, quae item, ut superior inferlori, ita ipsa bifidae
rectae fistulae parti avvESfn/piSfitvti is r i , (i. e. indita et ita cum
ea coniuiicta, ut intra eam' arcte commoveri et converti possit,
• quod dlclmus in einander scMeif^en, unde nomen tubarum
ptsp-dria derivatum est) motum habet horizontalem, ita ut cir-
cumagl et in omnes partes converti possit, manente immota machina
ipsa; quod item fit in siphonlbus nostris, ubi compositae
fistulae'et svvesjnjpiSfiévai invicem sunt, ut exterius utraque ge-
minis anulis firmentur, quorum alter agglutlnatus est fistulae infe-
riori, alter superiorem amplectitur arcte. Anull ipsi flbulis trans-
versls inter se luncti cohaerent. Itaque fistula utraque vl aeris
compulsi et expressi sublevari aut dellci ex oriflcio eo, cui indita
est, non potest, sed.immota et firma a retinaculis anulorum con-
tinetur.
A D C A P U T VTTI. ( vulg oXI IT. )
Inscriptie capitis in Edd. praeter Galianam et Rodlanam erat
haec: D e hydraulicis machinis quibus organa perjiciuntur. De
meo organis addidi.
A D L I B R I X. C A P U T V I L 5- V I I I . 1. 293
D e hydraidicis — Wrat. hydraulicisse — proximc attin-
geve. Vitruvius proxime atbingere dicere videtur verum et natu-
ram hydraulicorum organorum. Pro hydraulicis forte hydraidis
scrlbendum est; praeterea copulam et ante scriptura delendam
censeo. ‘Töpav%Bis vocavit ipse Cteslbius, alii vèpa-ó'kovs et dpya-
vov vbpav'Xinóv; sed organa Vitruvius dixit tibias. Igitur scii-
ptma Vulgata hydraulicis vitiosa esse mihi videtur.
compacta basi^ arca — Cotton. compicta. Wrat. basirn.
Pro arca Sulp. area^ Voss. ara, Franeck. aerea^ Wratisl. erea.
Quoniam in simillimi organi descriptione apud Heronem (verba
ex Mathematlcis posui descripta in Eclogis Physicis p. 227) est
§ii>pisnos pd%ri£os, etiam bic ara scriptum malebat Turnebus Ad-
vers. 2, 22.
sca la ri Jo rm a — Wrat. scalarum. Turnebus 1. c. quoniam
in graeco sit rrö 6’ ipfio%sï svp^vijs ïsTcss aavwv o tv ispvpós
S fóèpa , jrpoff bè róv appóSovra erepos navdyv ó v <p Trspi xspóvtjv
ruvovpëvos TJjV irpds r& v o avrós èk Kt/'XüdVBvÉS^oi} Ttpós dp^iov
aavóva TÓv i|i ^B^riaoTa &S(fa\Sos. interpretatur h. 1. scalarum
forma inclinatae, non in rectum statutae. miXüciVBvBS^ai enim esse
more celonil transversam et devexam sitam esse et collocatam.
Sed primum eriguntur cum dicit Vitruvius, situm inclinatum ex-
cludit; et celonil similltudo situm transversum modo tigni cum
altero recto coniuncti in verticulo significat.
aerei modioU — Wrat. aerea, Cotton. modidi. Deinde am-
hulationibus Sulp.
j-undulis — Barbarus cerchiellos vertit, Baldus pro enïboUs
capitis antecedentls fundulos poni censet. Verba ex torno suh-
tiliter suhactis aeque vitiosa censeo atque illa sect. 4 asses ex
torno subacti. Contra bene habent sect. 3 regidae Jo ra ta e et
oleo subactae, Itaque comparato cap. i2 sect. 3 ubi sunt ernboli
torno politi et oleo subacti, scrlbendum censeo utrobique ex
torno subtiliter politis et oleo suhactis. altero vero asses —
cx torno politi et oleo subacti.
I ,