r
('' (j ii:
i'-i: '-lUa
•ï' ?'1 ’iI
M n
m
.'Sllif
.i t '^ll ■
WS i ï-:S
274 C O M M E N T A R I 1
porrectvwn situs est, non perpendiculariter. Quod loquendi genus
retinere alt Italiam. Dicunt enim per coltello. Ipsas vero lotas
in cultrum collocatas Italos hodie scuta vocare monet Baldus.
Verba equidem ad perpendicidum ex interpretatione accessisse
suspicor.
maiiis item dentatum — Hanc sciipturam vitiosam censult
et scribendum vdnus Perraltus, assentiente Galiano, quouiain,
si maius slt boe tympanum, ( Galli vocant Ie pignon aut la lan-
terne,) mola versaretur lentius, qtiam tympanum ab aqua motum.
Contra vetererri sciipturam servandam censuit Rode, et in plctura
X tympanum supremum dentatum et maius posuit. Correctio-
nein Perraltl dubiam facit etiam hoe, quod Vitruvius tympanum
hoe item dentatum facit, cum rota illa minor in nostris molen-
dinis non dentibus exciplat dentes maloris rotae, sed radiis qui-
busdam, quos Perraltus fusos (Juseaux) appellat, negans commode
rotam dentatain ab altera item dentata moveri: quanquam
Perraltus hic iterum accusat Yitruvii negligentlam in usurpandis
vocabulis rerum proprlls. Sed artes ab inltio minus perfectas
longlus abfulsse a nostri aevi diligentia non est quod miremur
in molis aquarils.
axis ^ hahens — continetur— Haec verba decem omissa sunt
in Sulp. Fran. Guelf. Wrat. et facile potuerunt omitti a librariis
aberrantibus propter similitudinem clausulae , quod tot
allis in locis Vltruvli factum vidimus. In Vosslana collatlone,
quam ex Goettingensi bibliotheca subministravit humanitas summa
Heynii ^ annotatum reperi ante verba qua mola continetur Vos-
sianum librum inserere praepositionem a. Itaque vldentur haec
verba in eo llbro scripta extare omnia. Fieri tarnen potest, ut
annotatie illa pertlneat ad verba quo continetur: de quo iudlca-
hunt, qul Codlcem ipsum inspicere possunt, unde est descrlpta
varietas Vosslana. Mihl quidem temeritatem locundi bene notam
habenti dubitationem alfeiunt verba ipsa Vitruvii cum hoe .sup-
plemento comparata. Primum igltur Vitruvius tympanum minus
ita designat, quod est in axe inclusum: quod qui facere potuit.
A D L I B R I X. C A P U T V. 2. 275
si tympanum planum item fuit in axe inclusum ? , Sentio quidem et
ipse tympanum hoe in axe inclusum fuisse; aliter enim moveri non
potuit. Sed Vitruvius huius allerius axis mentionem, ut multa
alia in hac machina, omisisse videtur. Quodsi commeinoiaverat
eum, non potuit simpliciter tympanum minus significare Ita, ut
diceret, quod est in axe incLuMun, cum duo axes sint, alter
tranSversus vel planus, geminam rotam versans, alter lectus,
tympanum maius movens. Deinde Vitruvius bic et capite 14
ubique tympanum ait iiicludL in axe^ contra vero in supplemento
dicitur axis contineri tyrnpano. . Postea rnoLarn slngulari numero
supplementum nominat, eamque contineri ait subscude ferrea:
cum sequentia bis molas pluiali numero nomlnent, earumqve
molarum circhiationes fieri, subniinistrari frumentum ab
infundibulo pronuncient; et recte quidem. Molae enim latlne
lapides molares vocantur; cum vulgo molam appellemus totam
machinam. Perraltus bis la meule ^ postremo loco les men les
dont Ie tournoyernent broye et f a i t la fa r in e vertit. Gabani bis
la macina, postremo loco Ie rnacine nominavit. Rode primo et
secundo loco den Laufer^ tertio die Mühhteine vertit; Itaque
superlorem tantum lapidem versari putavlt. Molarum oleariarum
et frumentariarum de forma multa disputata sunt a me in fine au-
notationum ad Catoneni in Interpretatione Tabularum in aere
expressarum et in Indice sub voce Afn/n, unde de lapidum mo-
larlum natura et circumactione lectori poterit constare; ea enim
hic repetere nee licet nee v^acat.
suhscudem fe rream — Perraltus vertit; nn f e r en fe rm e de
hache. Annotatio monet gemlnatam intelligendam esse, nne hache
d deux tranchans. Galiani; la spranga di fe r r o a coda di ron-
dhie. V\.oAe vertit; die Haite. Philander interpretatur; quod vulgo
ferrum molendlni appellanms. Ita etiam Budaeus Annotat. prior,
ad Pandectas p. 59^- ubi Vitruvii locum monet vulgo legi decem
verbis truncatum. Is scilicet locundum inteiprétem adhibebat,
cum legeret Vitruvium, eiusque opera adiutuin se multa Vitruvii
i