!• 'fd lpi
i; j !■
|.%i
\ m Ui , K-TÏ
m G O M M E N T A R I I
Rodianam dant h ydrau lae, quod vocabulum in hjdromylae mu-
*' tavit Turnebus Advers. 3) 7 quem sequitvir Salmasius Exercit.
p. 416. ad Script. H. A. p. 195 ed. Hacb. Penaltus et Galiani.
Vocabulum vbpóuv'Xos Hesycbius interpvetatuv x bpa}i éna &.n6
vöaros. Contra Glossaiium Stepbani vbpopv'Xrj, aqiiamvlina-pxo
aquamolina habet. Utriusque loei auctoritas iiicerta atque infirma
est; nee alia graeci latinive scriptoris extat, aut a Salniasio anno-
tata est, qul contra nionet Graecis inolas aquarias x<b{ux\éTas dici.
Vocabulum usurpavit Strabo libro i2 p. 334 ®ub Tibeiio Geo-
s;raphiam scripsit. vbpop.x)^oxis ex Chronico recentiore et vbpo-
ifix')Xta ex Basilicis annotavit Cangii Glossar. Med. Giaecit. Equi-
dem ex hydraletae multo facilius hydraulae ab ignaris, quid rei
■ esset, librariis effici potnisse video, quam hydrornylae; igitur,
cum nulla etiam posterioiis vocabc.li auctoritas antiquioi' extet,
facilioreni correctionem vitii adhibendam ceirsui. Quod vero ait
Salmasius, et qui affinnanti crediderunt viri docti, molarum aqua-
riarum inventionem pet tinere ad Ciceronis aetatem, equidem ex
epigrammate Antipatri, quo nititur Salmasii opinio, confici nego.
Extat carmen in Analectis Brunekianis T. II p. 119 no. 39. Gau-
dere iubet servas, quod nunc ab opere molestissimo molae ver-
sandae manibus vacare possent, constructa rota, quae molam
aquis versantibus commoveret. Verba sunt de rota: at b's (Nt’fi-
tpai) 3iar’ &npo7aTX)V a'KXófxsvai Tpo^ti/v aéova btvEvovruv ‘ 0 6’
dnrivstïSiv éXm7a.'is BTpaxcpcLTat niBvpoov rtoTku §a.px] /ivXdriCov. i. e.
Nymphae insilientes extreinae rotae versant axem, qui radiis cir-
cumactus versat quatuor lapidum molarium cava pondera. Unde
apparet eundem axem duas molendinas versasse; vel, si catillum
vel mola superior cava sola movebatnr, quatuor: quod ipsiim
poetae admirationem potuit facere. Sed potuit etiam pater ali-
quis familiae vel Romae vel in Graecia struxisse molam aquariam
ad celerandam commolendae magnae frumentorum copiae operam,
quae fabricatorlbus vel officinae alicui praebenda erat. Certe Vi-
truvius de hydraletis ita loquitur, ut rem novam aut recens inven-
tum ne verbulo quidem significaret, quod facit alibi, cum maebi-
A D L I B R I X. C A P U T V. 2. 273
nam, quae mirationem vulgo facere posset, describit, auctore
vel inventore plerumque nominato. Praeterea de auctore epigram-
matis eiusque aetate non constat. Duo enim fuerunt Antipatri
scriptores epigrammatum , Sidonius antiquior, alter Thessalonicen-
sis paulo recentior aetate. Norunt etiam qui Antliologiam grae-
cam ]>enitus inspexerunt, quam incerta sit epigrammatum ple-
rorumque auctoritas, quae solo Codice Vaticano nititur, qul saepe-
numero duobus tribusve auctoribus carmen idem dubltandi par-
ticula ïj vel ixXXoi addita adscrlbit. Denique molas etiam vento
impellente conversas notas fuisse Graecis tempore Heronis Ale-
xandrini, quod viri docti bucusque negaverant, coniicio ex postre-
mo Capite Heronis Automaten, ubl docet, quomodo organi vectes
commoveri possint apposltis pinnis a vento impelleiidis, quas
vulgo dvEfxdivia vocari ait. Unde apparet usum earum fuisse iam
tum vulgatum in macbinls quibusdam vulgaris necessitatls, quan-
quam locum de molis a vento impulsis scriptoris graeci vel romani
certum nondum reperlsse fatear.
a x is [hahent'\ — Verbum hahent omlttunt Sulp. Voss. Wrat.
quod nisi Guelf. haberet additum, a locundo profectum crederem.
Poteramus etiam eo carere, , si deinde est iiiclusum scribatur.
Sed, etiamsl Guelf. auctoritas tueatur locundi correctionem, tarnen
non solum inutilis est, sed sententiam etiam pervertit.
Quid enim est tympanum dentatum et inclusum ? Interposita
enim copula et seiungitur inclusum ab axis capite, ita ut conluu-
ctum cum eo fuisse nemo facile ex verbis possit arguere.'Contra si
et mutaveris in est, statlm apparet inclusum pendere a verbis quod
in uno capite axis. Igitur verbum hahent seclusi literaruin etiam
forma notatum , et est scrlpsl. Ceterum quod ait Perraltus Vitru-
vium potius scribere debuisse tympano dentato est inclusus \axis'^
verum quidem est, sed Vitruvii negllgentia in usu verborum etiam
alibi conspicitur, et in hoe ipso verbo Infra cap. 14-
in cultrum — Infra cap. 14 est tympanum versatile in cultro
collocatum , ubi Philander Interpretatur, quando est in latus sive
ad perpendiculum, et non planum, hoe est, quando eius axis in
Comment. ad Vilruv. II. 18