^88 CO M M E N T A R I I A D L T B R I X . C A P U T V I I . ö- 289
.! , '
.i
';
'' i"
tum, ut medium opponatur antecedenti definltioni in radicibus
machinae, ubi modioli sunt positi.
Furcillae siiuilitudinem cum VItruvio annotavit etiam H e ro ;
»ed etiam in picturis vulgatis agnosceie non licebit, nisi catinum
pro scapo vel pertira furcillae habere velis. Sed ita fistulae cohae-
reiites ( sibi invicem) dici non possunt, antequam in catinum
concurrant. Aliam igitur rationem significare voluisse videtur
Vitruv ius, qua iunctae furcillae speciern referrent fistulae. Ab
Herone nominatur primum fistula cum utroque modtolo coniun-
cta per foramina communia; sequitur altera fistula b s t , quae recta
(dp^io.s) dlcitur, eo lo co , ubi est s t , in bifidum divisa et ha-
bens flstulas minores additas, quae dicuntur, quibus
aqua exprimltur. Comparat Hero fistulas bas earumque stru-
cturam cum i i s , quas antea descripserat in vase aquam sui sum
eiaculante v i aeris in eo vasculo compressi. Sed licet etiam eadem
verba ita interpretari, ut fistulae minores addltae dlcantur malori
fistulae in duas partes furcillae instar divisae in eo v a se , quod
aquam v l aeris conclusi et compressi eiaculatur. Tum vero post
verba oia Kai efiyrposdev eïprfrai, i. e. qualia antea descripta sunt,
interpungendum erit. Utra interpretatie vera slt, nunc non quaero,
sed furcillae similitudo prius est exquirenda; ad quam reperien-
dam adiuvare allquantum videntur verba quae postea sequuntur
de tuba vel suprema fistula ex duabus composita ; mv o fiiv eis sv/i-
(fvifs êsToa tSo ë .o b p <SwXrjvi, d bi eripos bijntjXca 7 w nf'óit rrö
ST. i. e. altera harum fistularum coniuncta erit cum fistula £ o b p ,
altera cum biflda, quae est in loco s r. Inferior igitur coniuncta
est cum fistula bifida, superlorem deinceps accuratius firmandam do*
eet. Bifida igitur fistula habere debet divisionem vel furcillae spe-
clem in parte superiore. Atque omnino fistula e s t recta dicitur in-
sistere inferlori é o ê p ; igitur inferior, utrlque modiolo coniuncta
et communis, debet esse transversa. Quodsi nunc modiolos infra
coniungamus fistula transversa S. o b p , eique mediae alteiam fistu-
lam rectam e s t et a loco s t divlsam et blfldam imponamus,
superest ut quaeramus, num geminae tubae sint fistulae bifidae
imponendae, quod suadere videntur verba r,at s^oov Ta Sfirjpisjid-
Tta, bt' cbi' avaniÉSEt TÓ vypóv, quae supra conveiteiam: et liabens
fistulas minores, per quas sursum expiimitur aqua; an potius
bifidae fistulae partes bifurcatae concurrerint in aliam partem
veluti vps vel catinum, et unicam tubam Impositam liabuerint.
Posteriorem interpietationem suadere videntur verba tó fiiv ovv
P SM%7/vdpiov dvavEvov r,ai émvevov TÓv ér.rziTvSuöv Ttpós tó bo-
^kv {lij>os noiE~iTai. i. e. fistula igitur parva ^ inclinata et supinata
aquam ad postulatam altitudinem eiaculatur. Eadem fistula antea
STÓfuov èmSTpEKTÓv dicitur, ubi est: ol èp/SoXelg naÜiépEvoi inSXithovSi
bid Tov EST SemAijpos Hai rov “ tjrtffrpé Jrrou STopiov TO vypov.
. . . ^ Q 1. e. demissl emboli per fistulam e s r eX osculum conversum 7 ^ r
aquam expriment. \ idetur osculum émSTpETrTÓv dicere, quale
salientibus inesse solet, ut aqua epistomiis v e is is , ut ait Varro
R. R. 3, 5 , 1 6 , e fflu a t, id est cum verticula vel^ vertlbula sursum
vel deorsum convertuntur. Hanc conversionem reddere videtur
SaiXrivdpiov TÓ avavEvov riui émvEvov, quae possunt ve rti: fistula
sursum et deorsum conversa: et proprle de epistomio vel verticulo
dicuntur. Favere buic Interpretatloni videntur verba, quae
statim sequuntur: ou^iêVz pévroi Tzpós rijv bo'ÓE~iSav ijziSTpoifriv, ei
pi) nai óXov TÓ opyavov éfriSrpéipETai. i. e. verum non item fistula
(tuba) aquam effundlt quocunque volueris conversam, nisi simul
tota machina convertatur. Quod si enlm de eadem tubae converslone
hic sermp esset, nonpotuisset antea tuba sróptov i-mSTpEtiTÓv
dici. Verum tubae vertibula convertuntur, in altero loco ipsa tuba
non converti posse ad quemcunque locum volueris dicitur. Quod ut
I fieri possit, Hero fistulam e s t ex duabus componendam esse docet.
Redeundum nunc est ad eara disputationis partem, unde digres*
sus sum. Quaerebatur enim, quo desineret bifida pars fistulae e s t , '
et geminam an simplicem tubam impositam haberet. Simplicem
ubique ab Herone nomlnatam vidlmus. Superest ig itu r , ut finem
furcae exquiramus , qui latet in verbis nai èQ oor ra SpripiSpdTia,
bi wv dvaniiSEi TÓ vypóp, iv Tcp avaTEvriëoVTi liboi'ip dyyEicp bid
rou KETiiXtjpÉvov Elf avTÓ dépof. Furcae igitur partes duae s/u;-
Comment, a-d Vuntii. TT. 19
- i i ' - E l