jiji' ; r “ «84 C O M M E N T A R I I A D L I B R I X. C A P U T V I L 5- «85 ' ïi.ii'
r.n;f“
:ai. „
'i tm
I!
lïi
Üliili jfM'i
i:iili :iliiïi!;:::ji’i :;',':
i c niiKliiijl'
'Ü ill 1,! ■
P5
ij
t! « ; ; #
JIl üii'iii '^“"'1''
comparemus siphonem ab Herone descriptum; quod co facio
lubentius, quod locum Heronls a nullo interpretum annotatum
vel compaiatum reperi. Hero autem ipse machinam a magistro
Ctesibio inventam emendasse et ad usum incendiorum restiiiguen-
dorirni publicum acconimodasse atque introduxisse videtur, quem
Vitruvius plane ignorasse videtur, curn notitiam machinae Ctesl-
bianae aliunde translatam describeret in partibus aliquot diversam
«t minus emendatam, nisi quis Vitruvii error intercesserit. Hero-
nis locum iam antea relatum in Eclogas Physicas p. 225 et seqq.
cum Vitruvio comparavi et explicare conatus sum in Annotationi-
bus ad Eclogas p. 117 . quo tempoie praeter lectiones Editionis
Sulpicianae et libri Guelf. Franeckeranique mihi nihil praesidio-
rum, quibus nunc uti mibi licet, ad eraendandum Vitruvium erat ‘
ad manus. Denuo igitur eandem operam nunc exequar, et ponam
verba graeca Heronis, quibuscum singula Vitruvii comparabo, quo
rectius lectores de ipsa machina existimare, et de scriptura Vitruvio
a nobis restituta atque emendata iudicare possint. Accedit nunc
pictura machinae Ctesibianae, ut aiunt, repertae nuper in ruinis op-
pidi Italici, quam annotationibus suis illustratam publicavit vir an-
tiquitatis peritissimus £ . Q. f^isconti in Ephemeride Giornale clella
L e tte ra tu ra lta lian a, Mantova cuiusTomoV p. 3<>3 Artic.
XV I inest Dissertatio hoe titulo: JDescrizione d i wi antica
Tromha idraulica idtimamente scoperta presso Castronóvo ■, ora
la Ch iaruccia, nel littorale d i C i v i t d - v e c c h i a e d illustrata,
d a l Sig. Abat. E . f^isconti, colV annessa fig u ra . Picturam
inde translatam sed annotationibus destitutam posuit Rode in
Collectione Formarum ad Vitruvium illustrandum pertinentium
No. XIV. Quae enim ibidem notulis aliquot illustrata extat
No. X I I I , ea fuit ex libro Perralti translata. Itaque operarum
errore interpretatio Formae XIV omissa excidisse videtur. Librum
Italicum Viscontianum ipse non inspexi; igitur num is Heronia-
nam notitiam cum Vitruviana conlulerit, Vitruviumque inde vel
emendaverit vel illustraverit, an aeque ac reliqui Interpretes Heronis
comparationem omiserit, ignoro. Inscriptio ipsa Heronis
usum docet ad incendia restinguenda. Ita enim exordium habet:
01 ai(fa>v£s, o h y:pö>PTat els Tovs èpnpr]<3povs, naTaSKevd2 ovTat
ovTws. Eum usum Vitruvius, uti antea dixi, ignorasse videtur,
uti ipsum machinae nomen, quod una cum usu ad Romanos
transiisse videtur, uti censent viri docti, atque inter eos piaeci-
pue lo. Beckmann, qui historiam literariam siphonum ,et caete-
rarum machinarurn, quibus homines usi sunt et partim adhuc
utuntur ad incendia restinguenda doctissime enari-avit in Histo-
ria Inventorum T. IV. cuius disputationi nihil habeo, quod
addam, nisi hoe unum, siphonem hunc recentioribus Graecis
vöpoST(xTt}v vocatum fuisse, uti docent loca scriptorum allata a
Cangio in Glossario Graeco. Nunc verba Heronis apponam cum
singulis Vitruvianis composita.
"EaraoSav bvo nvS.ibss ^a'Xrtaï rLararsropvEvpévai rijv ivrós éxi-
^avtiav Tzpós èpfBoLéa, xaSd^êp ai t&v vbpav%(sdv jrnêfÖÊy, ai
a ^ y b , e 2 i/S . èp^o%eis bs av ra is 'isreasav dppoaroi oi r iA p v . svv-
TErpr/sSiiitSap bk Jtpós dXX.y'X.as ai jrvdibes bid tov £ o b 2 Soo%yvof.
in bk ranv inros pepS)V ai 7rvë.ibts ivrós rov ë.o b S Süo%yvos tye.~
Toxsav dssdpia Tzposntipeva, oia eïpyTai iv róis èirdvoo, rd ir p,
<S(jr€ i h 70 inros 7 &>v rrv£.ibciov dvoiyesSai pépos. èyiircuaav bk nai
èv Tois TTvBfiétSiv ai rrvSibes rpypara srpoyyóXa rd f f r , èmncsopav-
vépiva Tvprraviois èsprjpispévois rots v <p, b i &v mpóvia bia-
/Ss/3A.r/(sS<«) irunenoXh-ypéva ij npoSnenoivwpéva rots rrvSpési r&v
Kvéiboov, rd 00, 'éjcovra in rZiv dnpiiov ncoXvpdria, rrpós tó rd
Tvpndvia pynéri iê.éXnssBat ië. avr&v. oi bk ipjSoXsis ijcéreosav
bpBia Svp<pvij navóvia pésa rd s r e , ois iyriSBvyvvsBca navèsv o
nivovptvos izspl pkv ró pésov irepi mpóvyv ri/v b pévovSav,
rrept bk rd navóvia rd a r e rrept rzBpóvas ras jS y. rep bk £ o b £
SaiXfivi svvrerptjsBeo erepos aooXijv bpBios 6 s s r bis biyyXov bit-
Syidpévos nard ró r nai ejemv rd sp yp isp d ria , b i U)V dvaméSsi ró
iiypóv , ola nai êpTrposSev eïpyrai iv r& dvanvridovrt vbaop dyyeiop
bid rov xBtciXypévov eis avró dépos. E d v ovv ai elpypévai rrvëibes
6 vv rif irpós avrds narasnevy ip^XyBSiSiv els vbaros dyye'iov ró
^itti nyXoovevyrai o navèov in rSav dnpoov avrov rov
1: :