290 C O M M E N T A R I I A D L I B R I X . C A P U T V I L 5. 291
m
iii'iv .
piSfidrta dicuntur, eaeque inseri vldentur vasculo, quod v i aeris
compressi expellit aquam. De tubis gemhils s/xypiSfidna dici non
possunt; haec enim aquam sursum exprimere (dvaKié2eiv') non
elFundere dicuntur, quod est êri^izxiriSeiv. Vasculum autem nva-
Kvriasiv aquam dlcitur v i compressi aeris, id est sursum expel-
lere in tubam, cum tuba allatam effundat et eiaculetur. Ita per-
venisse nobls videmur ad exquirendum catinum, cui Vitruvius
fistulas in modum furcae figuratas inserit. Quem si obtinebimus,
tota, machina Heronis cum \ itruvian a vel potius Ctesibiana con-
gruet. Sed antea quam de catino aliquid certi statuamus, reli-
quas partes niachinae Vitruvianae cum Heroniana comparemus;
ita enim facile apparebit, si istae quoque congruunt, nostra de
catino suspicio vera an falsa sit.
Redeamus igitur ad infimas machinae partes, ad inodiolos: de
quibus Hero; in, èk t&v in ró i fispwv ai xv^ièes ivrós t o v ë. o ö S
smXilvos èyéroösav dssdpia Tcposneifieva ra jrp . (Serre ÉiV tó énTÓf
rSav nvëiöwv dvoifES^ai ’p.épos: i. e. habeant modioli in extenorr
parte intra fistulam ë o è ë asses adiunctos, jt p . ita ut aperiantur
in exteriorem modiolorurn partem. Sequitur statim: è^ceroosav
bk nai èv Tois Jtv^fiésiv ai xvëibes- rpypara GTpoyyó'A.a ra S t , èni-
■ jtaypavvvfMBva rvfiiraviois èsjiyptSpÉvois, rols v fjc il> , bi &v -rcEpóvia
biaj3el3%t'is»a> imnEnoXkyfiéva ïj xpoGnenoivwjiéva rots nv^fiést r&v
jzvëibüov, ra o a , 'ijcovra èn rSav dnpor'V nca'XvixdTia, xpós 70 r a rvp.-
Ttdvia fxynért èëéT^nssSai éë avr&v. i. e. modioli in fundis habeant
foramina rotunda, ST, obturanda tympanis parvis coagmentatis,
per quae traiiciantur fibulae ferruminatione vel coagmen-
tatione firmatae in fundis modiolorurn, a>, quibus extremis addan-
tur retinacula, ne tympana parva ex iis extrudantur. D e his
postremis partibus manifestus est Vitruvii locus sect. 2 . M o d io li
autem hahenb in fr a nares in fe riore s f istularum asses interpo-
sitos supra fo r am in a eorum , quae simt in fu n d is . In his nulla
inest difficultas; maior inest in assibus iis , quos Hero naribus
inferioribus fistulae ë o b S apponit, ita ut in exteriorem modio-
lorum partem aperiantur. Contra Vitruvius hos eosdem superioribus
naribus fistularum intra catinum apponit Ita enim ille
sect. 1 . in quo catino f iu n t aises in superioribus naribus f i s t u larum
coagmentatione .svbtili collocati, qui praeobtiirantes f o r a mina
nariurn non patiuntur exire { potius r e d ir e ) spiriturn , qui
in catinum est expressus. Quae diversilas videtur arguere absen-
tiam catlni in machina Heronis, qui maiorem in assibus fundi
modiolorurn fiiraandls et coagmentandis diligentiarn adhibet, quam
Vitruvius. Quale genus coaginentationis verbo -rrposnoivovv signi-
flcaverit Hero, dubium est. Txqircdvia idem vocat genus assium
rotundum. Pannam simili metaphora dlxit Ausonius in IVlosella 2 Ó7
S ic ubi fa h r ile s exercet sp iritus ig n e s , accipit alterno cohibet-
que fo ram in e ■ Ventos lanea fa g in e is alludens parma cavernis.
Pergit Hero de embolis : oi b' èp/SoXels èjciroosav öpBia svp fv ij
navóvia p.ésa rd s r e , ois t’jricêi yyüaSöi natxiiv o ^ a , mvoupevos
Ttepi pkv TÓ p iso v rre/n rrepóvyv, rijv b , p évo v sa v , ■ rzepi bk rd navó-
vta, Ta s t £, TTEpi Trepóras tós l^'}’• i* c. emboli habeant coniunctas
parvas regulas rectas, medias, s r e , cum quibus coniungatur
regula transversa ^ a , quae media movetur circa fibulam immotam
b , (continetur media fibula immota ) circa embolorum vei o regulas
parvas movetur circa fibulas j3 y. Vitruvius rd navóvia regulas,
regulam transversam, tóv navóva tóv i-!ziS.tvy.Siv7a , vectes vocat.
Ita enim sect. 3 I t a de supernis in modiolis emboli inasculi torno
p o lit i et oleo suhacti conclusique regulis et vectibus commo-
v e n tu r , qui aerern qui e rit ib i cum a q iia , assibus ohturantibus
j-orarnina, cogunt et extrudunt ir fla n d o pressionibus p e r f i s t u larum
nares aquam in ca tin um ; e quo recipiens penula spiritus,
exprirnit p e r f is tu lam in altitu d in em : et ita ex in fe rio re loco
castello collocato a d saliendurn aqua suhministraiur. Haec
eadem ita tradit Hero: èdv ovv ai Eiprjpévai rcvëibEs siiv rij repós
avTas narasnevf) djit/3Xt/!kS)Siv eis vbaTOS dyyeïov tó nai ny-
XüDvevyTai ó navdüv èn tGov dnpasv avTov tov evaXXdë nivovfiévüüv
jrepi Tyv b xepóvijv, oi èp^oXeis naBiépevot en^XiijiovSt
b id TOV eST SwXyvo^ nat tov ^ dmSTperrTov sropiov tó 'vypóv- i e.
Cum igitur dicti modioli cum apparatu suo collocati fuerint intra
'■I