, s genoegzaame naau.wkeurigheid te volbfën*
» gen. ( * )
?t. t>e
Bij deeze aanmérkitlgëri van den Heer wAlèi
moet ik nog voegen dat de vorderingen van onze zee - officieren
in het doen van waarneemingen op zee voornamelijk
moeten worden toegefchreven aan de groote zorg voor
die gewigtige zaak, welke het cotnptoir van lengte heeft
aangewend; het heeft milde beloöningèn gegeeven aan
wiskundigen voor het Volledig maaken van de maan ■ tafe*-
len en het gemaklijk maaken van de berekeningen, en,
aan konftenaars voor [het vervaerdigen van naaüwkeuriger
werktuigen oih waarteneemen, en uurwerken, die beter
óp zee konden gaan. Het blijkt dan dat de verrigtingeh
van het comptoif van de Lengte en de ónrdekking-reizen
hand aan hand gongen, eh zij moeten öök vereériigd
worden * wil men een duidlijk denkbeeld hebben van de
uitgeftrektheid van het ontwerp, dat zedert Zijner Majefteit
komst tot den troon, tot verbetering van de fterrekunde en
de zeevaart is ter uitvoer gebragt. Maar, behalven hét
ihrigten van het Cotnptoir vah de" Lengte op deszelfs te-
genswoordigetl voet, dat zulke gewigtige gevolgen gehad
heeft, zal men altoos moéten erkennen dat zijne tegens-
woordige Majefteit zijne koninglijke befcherming heeft uit-
geftrekt tot alle takken van de vrije konden en nuttige
Weetenfchappen. Het mild gefchehk aan de koninglijke
Maatfchappij tot de kostéö vtiri het Waarnéèmen'va'ri den
overgang van venus over de zon, de inftelling van de Aka-
demie van Schilder- en Beeldhouw ■ konst, de pragtige
vertrekken, voor de kohinglijke en oudheidkundige Maap-
fchappijen ihgeruimd, en voor de koninglijke Akademie in
het paleis Van Sommerfet, dé onderfteuning van den tuin
Van vreemde gewasfea te Kevv , om Welken te voorzien de
* Heer
„ De plaatfen, daar de tijd en hoogte derge-
„ tijen op deeze reizen zijn waargenoomen, zijn
-zeer veele in getal, en hieruit fpruit een ge-
„ wigtig artijkel van nuttige kennis. In deeze
„ waarneemingen booden zig enige zeer merk-
„ waerdige, en zelfs onverwagte omftandighe-
„ den onzer overweeging aan. Het zal genoeg
„ zijn de zeer kleine hoogte, tot welke de vloed
„ in het midden van den grooten Stillen Oceaan
„ oprijst, alhier aanteftippen, daar zij ten min-
„ ften twee derde minder is dan men uit de theo-
„ rie of berekening zoude verwagt hebben.
„ De rigting en de kracht der ftroomen in zee
„ maaken insgelijks een gewigtig onderwerp uit.
„ Men zal bevinden dat deeze reizen veele nut«
y, tige onderrigtingen in die opzigt bevatten, zoo
„ wel
A l
Heet masson naar dé einden van Afrika gezonden
wierd, de daadlijke aanmoediging aan geleerde mannen
en geleerde werken in verfchillende vakken gefchonken,
en bijzonderlijk die aan den Heer h e r s c h e u verleend,
die hem in ftaat gefield heeft om zig geheel aan de
verbetering van de Iterrekunde toetewijdén, deeze en veele
andere voorbeelden, die ik nog zöude hebben kunnen opdoemen,
zoude Zijner Majefteit regeering grootlijks beroemd
gemaakt hebben , al ware hij niet de befchermer geweest
van die welgeflaagde poogingen om de aardrijkskutr
de en zeevaart door zoo veele ontdekking-reizen te verbeteren.'
• " ’•
VIII. DEEL. VVV**»*
Pr ’ I