Faheinomauwe heeft aangedaan , of anders dat
van den Heer ma r i o n de f r e s n e , die enige
jaaren laater in de Eilanden Baai op dezelfde
kust geweest is. Maar hij verzeekerde mij dat hij
zig niet bedroog noch in den tijd, noch omtrent?
de plaats, daar het fchip was aangeland, en dat dit
omtrent Koningin Charlotta Kanaal en Teera-
•witte algemeen bekend was. Hij zeide dat de kapitein
van hetzelve, geduurende zijn verblijf alhier,
met eene vrouw van het land geleefd had, en
dat zij eenen zoon bij hem gekregen had, die nog
in leven en omtrent van den ouderdom van k o -
ko a was , die, fchoon toen nog niet geboren,
evenwel van de zaak foheen oridérrigt te zijn. Wij
verftonden ook van t awe ih a r o o a dat dit
fchip het eerst de venus-ziekte onder de Nieuw-
Zeelanders had aangebragt. ( * ) lk hoop dat de
vol-
( * ) Toen ik in het ‘IV Deel, bladz. 318, mijne
gedagten tegens het gevoelen van den Heer f o r s t er
dat de Venus-kwaal in Nieuw-Zeeland t'huis behoort, en
niet door Europeaanen aan het volk van dat land is medegedeeld,
ter nederfchreef, had ik mij deeze derde reize
van c o o s nog niet eigen kunnen maaken, en was mij
deeze bijzonderheid nog onbekend.— Mijne gisfing is dan
niet ongegrond geweest; het zijn de Europeaanen die de
venus - kwaal op Nieuw - Zeeland hebben overgebragt, en
wel vroeger dan ik hadde kunnen berekenen, alzoo het,
Daar den jongen , die van eetlerleie jaaren met k o k q a
was, in of omtrent het jaar 1767 moet geweest zijn,’ terwijl
4e twijfeling, welke de Heer co on. zig laat ontvallen
volgende Europifche bezoekers hun aandeel niet
mogen hebben aan de fcbuld van eene zoo vreeslijke
nagedagtenis van zig aan dit ongelukkig ras
van menfehen agter te laaten. De ziekte is hier
nu maar al te gemeen, fchoon zij dezelve niet
veel fchijnen te tellen , zeggende dat derzelver
uitwerkingen thans op verre na zoo verderflijk
niet zijn als bij derzelver eerfte verfchijning. De
eenigfte geneeswijze, waarvan zij, voor zoo verre
ik weet, gebruik maaken, is den lijder eene
- foort van warm bad te laaten gebruiken, dat zij
maaken door den ftoom van zekere groene kruiden
, die zij op heete fteenen leggen.
Het fpeet mij zeer dat wij niets van het
fchip gehoord hadden terwijl wij in het Kanaal
waren, alzoo w ij, door middel van om a i ,
van
len omtrent de volgende reizigers , doet zien dat hij hen
verdagt houdt, en niet zonder reden, gelijk ik in de aan-
' gehaalde noot uit de reisbefchrijving, door du c l e s m e u r
befchreven, getoond heb. Zie daar dan de eerfte bronnen
van het leven door de Europeaanen voor eeuwen lang
vfergiftigd bij een geheel ras van menfehen, dat misfehien
dit e^nigst voordeel boven onze befchaafde maatfehappijen
had van vrij te zijn van deeze droevige befmetlijke ziekte. die
' bij hen nog verderflijken moet zijn , enmetgeene mogelijkheid
door hunne ftoom - baden uitgeroeid kan worden. Het
is zonderling dat de Heer f o r s t e r bij deeze plaats in
zijne Hoogduitfche Vertaaling een diep ftilzwijgen bewaart.
Aantekening van den Nederduitfchen
Vertaaler.
° s