BESULTATEN BEB EEIS NAAB DE TBOPEN. 301
en door geenerlei banden verbonden menschen te leeren kennen,
die hooghartig en zonder eenige zelfzuchtige beweegreden den
vreemden zwerver bij zieh opnemen en zijn streven offervaardig
ondersteunen. Zulke onder vindingen, welke iedei', die niet opzettelijk
daarvoor blind is, op lange reizen in vreemde landen opdoet, zijn
wel geschikt, ons van het geloof aan eene aangeboren goedheid
der menschelijke natuur veel beter te doordringen, dan wanneer
wij in onzen beperkten kring van het vaderland blijven, waar de
onbaatzuchtigheid der motieven zieh voor ons oog minder over-
tuigend voordoet. Voor eene al te optimistische beoordeeling van
het menschelijk karakter wordt de reiziger eveneens bewaard, die
onder moeilijke omstandigheden met alle mogelijke soorten menschen
in aanraking komt. Hij zal er aan gewennen, objectief waar te
nemen, dat onder blanken en zwarten, Australiers en Duitschers,
mannen en vrouwen, altijd dezelfde hartstochten, zwakheden en
deugden terugkeeren,. altijd hetzelfde thema, maar verschillend
geplaatst, verschillend gewijzigd, overal hetzelfde luidend, waar
menschen leven, liefhebben en haten. Het gemeenschappelijke der
menschelijke natuur in al hare vermommingen uit te vinden en
het karakteristieke van iedere afzonderlijke variatie te begrijpen,
is een groot genot, dat gelijk Staat met het zieh geheel verdiepen
in een grootsch kunstwerk of een prächtig landschap.
Dikwijls tracht men de waarde der kolonien voor het moeder-
land tot op een halven cent te berekenen, door zieh af te
vragen, wat zij hieraan onmiddellijk opleveren. Terecht stelt
men hier tegenover het indirecte nut: de levendige wederzijdsche
handelsbetrekkingen, den rijkdom, dien de vreemdelingen uit de
nog verborgen schatten der koloniSn trekken en later middellijk
of onmiddellijk weer. aan het moederland teruggeven, welke de
directe inkomsten uit de overschotten verre overtreft. Het is, dunkt
mij, van veel grooter belang, dat de vermeerderde levenservaring den
gezichtskring van de meesten onzer, die in verre landen vertoefd
hebben, uitbreidt. Dat het verblijf in verre landen, onder onge-
regelde omstandigheden voor enkele naturen eene school van ondeugd
en verdierlijking kan worden, valt niet te loochenen. Maar op de
meeste jonge menschen, Wien het vergund is, ver van huis het