landgenoot dr. P b e it n e k en z(jne vrouw de gezelligheid; geboren
in Beieren is hij sedert eenige tientallen jaren op Sumatra als
militaire dokter werkzaam geweest en nu als dokter bij de mijn-
werkers aangesteld.
Den volgenden dag ’s middags (26 Februari) bezichtigden wij
de kolenmijnen. Het uitgestrekte terrein, dat in het bovenste
deel van het dal van Sawah Loento in terrassen opstrjgt, wordt
grootendeels door de woningen van eenige duizenden arbeiders en
van de opzichters, alsmede de daarbij behoorende tuinen en velden
ingenomen. De boven verkregen steenkool wordt in kleinere ijzeren
karretjes op een zeer doelmatig aangelegd dubbel spoor na'ar
beneden gevoerd; hier wordt zij onmiddellijk in dfe groote ijzeren
wagens overgeladen, van waar dagelijks verscheideqe treinen naar de
Emmahaven gaan. De grootere, hier ankerende stoombooten kunnen
dagelijks 600 tot 900 ton kolen laden.
De rijke inkomsten van de kolenmijnen van Sawah Loento
zouden nog winstgevender kunnen zijn, w'anneer een grooter
aantal arbeiders te verkrijgen wäre. Dat heeft echter zijne groote
bezwaren. De Maleiers, wier hoofdkaraktertrek grenzenlooze luiheid
is, zijn voor dit zware werk haast niet te vinden. Goede Chinee-
sche arbeiders, die daar het beste voor geschikt zijn, kan men
niet in voldoend aantal krijgen; de Engelsche regeering te
Singapoer — hier, als overal, alleen door het nationale principe van
zuiver egoisme geleid doet zooveel mogelijk moeite, den uitvoer
van bruikbare Chineesche koelies naar Java en Sumatra te verhinderen.
Er blijven dus als belangrijkste deel arbeiders, de „ketting-
jongens” over, de aan ketenen geklonken Maleische misdadigers;
velen dezer. strafgevangenen, met bruine jasjes aan, door opzichters
bij troepen geleid, zagen wij in de verschillende afdeelingen van
de mijnen vlptig bezig. De inrichting van de laatste scheen mp
zeer doelmatig toe, en bij de snelle opkomst. der onderneming
veel voor de toekomst te beloven.
’s Middags om 12 uren reden wij naar Padang Pandjang terug
en van daar verder naar Fort de Kock. De heerlijke tocht längs
den oever van het Singkarahmeer werd door de schoonste
middagverlichting, onder medewerking van afwisselende wolken