, 5i L. A P U L E I I
formofitàtis admiratìone ftupidi, & 1 admoventes orìbus ibis dex-
teram , primore digiro in e rectum pollicem reiìdente, ut ipfam pror,
fus Deam Venerem religiofis adorationibus venerabantur. Jamque
proximas civitates Se attiguas regiones fama pervaferat, z Deam,
r quam csrplum profundum pelagi peperit, & ros fpumantium flu-
¿tuum educavit, jam numinis fui paflim tributa venia,in mediis con-
verfari populi cceribus : vel certe ruriùm novo cceleftium ftellarurn
oermine, non maria, fed terras Venerem aliam virginali fiore pr*.
ditam pullulaflè. Sic immenfum procedit in dies opinio : fic Infulas
jo jam proximas, & terra: plufculum, provinciafque plurimas fama por-
refta pervagatur. Jam multi rriortaìium Iongis itineribus, atque al.
tiffimis maris meatibus , ad fa?culi fpecimen glotioiùm confluebant.
1 Paphum nemo , Gnidum nemo , ac ne ipla quidem Cythera ad
conlpe&um Dea Veneris navigabant. Sacra De* deferuntur; tempia
deformantur ; + pulvinaria proteruntur : cerimonia: negliguntur -, In,
I l J I B X P J . I I A I I O ,
Stupente* a dm ira tìon e p u lc ritu d in is in -
a cc ejfib ilis, & ori fu o applicantes rna-
num, digito in d ic e innix o fu p e r pollicem
ere Bum, a d o ra b an t eam cu itti religiofp
pe rin d e a c ipfam D e am Venerem, f a m -
qu e rumor p e r lq tu s ef.at p e r finitima s
ufbes , p ro vin cia s conterminqs D eam,
qu a n a ta e t t e cÀjuleo gurgite m a r i s ,
f a e n u tn tq humore undarum fpum qn -
tium , ja m v e r fq r i in m ed iis tu rb is po-
pulorum , promifeue f a t t a potefiate v i -
d en d s f u s d i v in i ta p s : a u t fa ltem , non
p e la g u s , f e d te llurem ite rum progene-
rqffe a liam Venerem d o t a t am fio re v i r -
g in ita tis , ex novo fem in e ccelefiium f id
e rum . S ic e x iflim a tio p ro g re d itu r qua-
tid ie in immenfum :fic rumor j a m pro?
la tus e x ten d itu r p e r v ic in a s Infulas ,
magnamene p a r tem continentis , f a plurim
a * P ro v in c i as. J am p lu r im i homines
con yo la b ant a d p rsftantilfim um fp e tta -
culum temporis illius,per p r o lix a t v i a s ,
f a p e r profundijjimos tr a ttu s m a ris,
I fru lli ajnplius n a v ig a b a n t P a p h um ,
! nulli C n id um , a c ne ip fam q u id em in-
l filiali) Cy the ra a d v td en d am D e am Ve-
i nerem. S a crific ia D ea negliguntur > de-
[ lu b ra d eturp an tu r iitu > le tti ejus cal-
I cantur » c irim o n ia infuper b a b fn tu r .
I . A dm o v en te s oribus fu is d e x te -
ram , ] Qui mos & geftus adorantium.
Plin.- libi 28, cap. z. In adorando d e x -
te ram a d ofculum fe r im u s totumque
corpus ■ circumagimus j quo d in l&vum
fe c ijfe , G a llia religio(iits eredunt. No-
fter in Apologia, de irreligioib : S i f a -
n um a ltq u o d p r& te rea t, nefas h a b e t a d or
a n d i g r a tia manum la b ris a dm o v e re ,
2. D e a m , quam c&rulum, fa c . ] Venerem
é mari ortam. ..
3. Pa phum n em o , Cn idum n em o , a c
ne ipfa qu id em C y th e ra . ] Loca Veneris
cultu, & delubris mobilia.
Ovid, lib, |o. Metamörph. fab. u .
Ca p ta ( Venus ) v i r i ( Adonidis ) form
a non ja m C y th e re ia curat
L t tto r q , non a lto rep e tit Paphon iqu o -
re c in t ta m ,
Ptfcofamque Cnidon , g r a v idamqut
A ma th u n ta m e ta llis.
Paphos oppidum eft Cypri' Infula?, Cnu
dos urbs; Caria; adfaa:rens in extremo
cornu Peninfulic, Praxitelis Vcf1616110^
bilicata.'vCythe ra autem plurali numéiOi
Iniula contra Cretam , tefte S trabone,
quinqiie- millibus diftans à Malea; Promontorio,
Hodie Cerigo dieitur.
4, P u lv in a r ia p ro teruntur, j-Leftuli,
in quibus ejus effigies ( Ht & catero-
M E T A M O R P H O S . LIB. IV.
■ ¡c o ro n a ta f im u l a c r a ,& ara: v idua : fr ig id o c ine re fcedata:. P u e l t e fu p .
■ p i i c a t u r , & in humanis vu ltib u s D e * tanta» n umin a p la c an tu r & 11»
■ n a t u r in o p ro g re ilu v irg in is ,v i r i im i s & epulis 1 V en e r is ab fentis n o -
■ n e n p rop itia tu r. J am q u e p e r p la te a s com me an tem p o p u li freq u en te r
W g flo ribu s fe r t i s , & fo lu tis adp recan cur. H * c hono rum cceleftium ad
■ p u e l l * m o rta lis cu ltum im m o d ic a t r a n f la t io , v e r * V en e r is vehementer
■ n c e n d i t animos :& , im p a t i e n s in d ign a tio n is , c a p i t e q u a flan ti frem en s
■ a lt iù s , lie fe cum d iffe r iti ? Eli re rum n a tu r * p r ifc a p a r e n s , en e ie -
» n e n tom m o r ig o in i t i a l i s ,e n + o rb is to tiu s a lm a V e n u s , q u * cum
» n o r t a l i p u e llà p a rcia rio ma je fta tis hono re t r a d e r 7 & nomen meum 10
■ a l o con ditura te rrem s fo rd ib u s p ro fan a tu r i r N im irum communi
¡nunnms p iam en to v i c a r i * ven e ra tion is in c e r tum fu ftin eb o ? & im a -
fc n em meam c ircum fe re t p u e lla m o r itu ra ì F ru ftrà me * p afto r i lle ”
P u ju s ju ftitiam fidem que m agn u s com p ro b a v it Ju p i t e r , o b eximiam
■ p e c iem 7 tancis p r * tu li t D e ab u s . 8 s e d n o ll ad eo gauden s i i k ) I ;
I n t e r p r e t a t i o.
W p a t u c e j u s cernuntur d e f t i t u u c e r o n i , ,
a l t a r i tt d e f e r t a , i n q u i n a t a f r i g i d o
S t i n e r e . V r e c c , a d m o v e n t u r v i r g i n i , f a
t a n t e D e e . d i v i n i t à , p r o f i t i a t u r f u i h u -
m im à f o r m a , f a m a i u t i n o t em p o r e d u m
p u e l là p r o c e d i t f o r a s , n o m e n a b f e n t i s
^ g e n e r i s i n v o c a t u r h o j ì t i s , fa , c o n v i v i i s
f a m q u e p o p u l i f& p e e i f u p p l i c a n t , d u m
M n c e d it p e r v i c o s , jacientes f l o r e s im p i e -
; f w/ é t f o l u t o s , 'H ac im m o d e r a t a t r a n f -
m f t10 d i v i n o r u m h o n o r u m a d a d o r a t i o -
m em y i g i n i s m o r t a l i s g r a v i t e y c o n c i t a -
y i t i n d i g n a t i o n e m J v e r a V e n e r i s , a u a
W ™ n o n cap e r e t amplids ¿ r a m , f i c a p u d
J e l o q u i t u r c o n c u t i e n s c a p u t , f a m t n i -
Imans g r a v i o r a . Sunvne ego i l i a V e n u s
a tp tiqu a m a te r rerum n a tu ra lium ,
origo in it ia li s elementorum , & a lt r ix
to tiu s orbis , quA a d v e r to r cultu d i v i -
n ita t is p a r tic ip a to cum y irg ine m o rta l
i l M eum qu e nomen coelo repottum p o i-
lu itu r tm m u n d itiis te rrefiribus ì N em -
pe dum meum numen p la c a tu r fu b ejus
perfona , ego fu b ib o fianc aleam , u t
a lia co la tu r meo loco? qjy virg o mo rta lis
g e r e t meam fo rm am i llle ig itu r p a -
tto r , cu ju s J u p ite r a p p ro b a v it fidem
A q u ita tem , f r u t t r d antep o fuit me ta n t
i $ D ea bu s propter egregi am meam p u l-
c ritu d in em . Verìim i l l a , quAcunque tandem
f i t , non ufque adeo U tu b itu v
fum Deorum in fiiis cujuique delubris)
|W uIis aPpofitis ja cebat: quod L e ttitte r -
WHm diftum. Hujus frequens apud Li-
•jium mentio rebus dubiis aut adveriis,
lie monftrorum procurandorum causa.
I Veneris a b fen tis nomen propi ia -
| f ^ ] Sic lege juxta Editioneip Vicen-
® narn > non autem n um e n , ut eft in
■ erifque. Mox enim dixerat : & in i
humanis vu ltib u s D ea tantA N u m in a )
placantur , iicque futilis e/Iet repetitio.
z ‘ Rloribus f e r ti s . ] Contextis , col-
■ g a tis . Nam apud antiquos fe r e r e eft !
jungere, Lucanus, |
f tc ip iu n t fe rta s nardo f io n n te coronas. I
■ 3< £» tc rum nature, p r ifc a p a ren s , |
& c ..] Omnia enim generatione , cui
Venus prieeft, producuntur, & propa-
gantur. Vide jLucretium , initio iìii
Operis,
4. T o tiu s orbis a lm a Venus. ] Feftusj
a lm a , f a n tta f i v e pulchra , v e l alens,
ab alendo. Servius ad Geòrgie, lib, 2,
a lm us a g e r, ab e o , quo d nos a la t,
f. N im irum communi N um in is p i a r
mento , & c . ] Locum hunc
x.o7i£cl)S paulò exp'ofùi in interpreta-
tione } fèd vix aliter potuit iènfìis ape.»
riri.
6 . P a fto r ille . ] Paris Priami fìlius.
7 . T a n tis Dea bu s. ] Junoni & Palladi,
8, Sed non adeo gaudens , f r c . ] Non
R iij