't r
' il
; i :
; j '
: i ; ?
!i«‘ '
¡Ijl-
H ‘ I
f - l t; î fri
I J O N E D E R L A N D S C H E
1674. Onder al hct wclkc cenc ftar gczicn, en daaronder dit Nederduytfche kluppclvaarsje gelcc2«a
wordc;.
WI E Z J G SOO V E R
D 'OR A EN G I E ST E R?
1 5 7 4 .
Op de andere zyde wordc het gekroonde wapen des Prinfen, omvangen mcc den Ridderlyken
Hoosband, en btllcmpeld raet zyne gewoonlyke fpreuk, binnen dit randichrift, gezien;
G E R M IN I Q UOD A U R IA C O F ID A T L E O B E L G IC U S
G A L L O L iE S U S .
D A T DE N E D E R L A N D S C H E L E E UW , DOOR D E F R A N S C H M A N
G E ^U E T S T , Z I CH OP DE O R A N J E S P R U T T B E T ROUWE .
H I S T O R I P E N N I N G E N . //, BoeL
voerd door den Prins van Kondé; wel- den Staatfchen hct ilagtveld lieten.
Dc Prins dus bcgiftigd nam van de Staa-
{ i )R e fo l . van Holland aflcheyd, ( i ) cn hem
dcrStaatcn yanwegc dc Algemccnc Scaaten ook allc
— Ho ll. Y Q o r fp o e d op zyne aanftaande reyze naar 8 Mey
1674. toi.
ÿ ) Refol.
de rSiaa t.
Gener.
Ti Mey
1674.
2 [any
1674-
’c leger, door monde van dcn Heer Pompe
als Voorzittend (2) Lid, gewenfcht zynde,
vettrok nog dien zelfden dag naar Brabant,
om dcn veldtogt te opencn; tot
wiens buytengewoone legerlaften federt (3 )
deVsmc’ liegen tonnen fchats wierden ingewilligd.
Gener. Den zeilicnden van Hooimaand trokken
de Staatlche en Spaanfche benden naar
Loven, om zich met dc afgekomene Keyzerfchcn,
onder den Graaf de Souches,
tc vereenigen. Dit gefchied, en z y dus
gczamcntiyk ruym zeftigduyzend man
ficrk zynde, naderdeu, den negenden van
Oogftmaand, Senef, met voorneemen
van den Prins van Kondé, die ’c opperbe-
vel over her Franfche leger had, tot eenen
veldflag te noodzaaken. Doch dees, als
veel zwakker zynde, had zich bereyds
achter de rivier Picton zecr fterk verfchanft,
cn maakte geene (4) beweegingen 0111 ’c
verwird ' gcveclit tc waageii.Des befloot het verbonden
leger dcn volgcnden dag naar Marien-
berg cu Binch in ’c gezigt dcr Françoizen
tc trckken; welkc dit i n ’ t eerft zeer on-
vcrlchilJig aanzaagcn: doch als eerft de
voorhoede, tocn het middellyf voorbyge-
toogcn, cn eyndelyk dc achterhoede,
zynde Spanjaards, onder den Prins van
van Vaudemonc, door de naauwte des
wegs cen weynig belemmerd was, kwaamen
de Françoizen uyt hunne befchanflnge
tc voorfchyn, vielen 'er mec eene weergalooze
kloekmoedigheyd op in , reden ver-
fchcyde flagorden onder de voet, cn haddcn
hec geluk van deeze achterhoede, raec
Europa
p ig . 969.
(OCe- achtcrlaatinge van al haare krygsrufting,
jchied.des cotaan hec dorp Scnef op de vlugt re jaa-
( 0 life*' vecl volks geflaagen,
pag. 2) 3- vcrlcheyde ftandaarden vcrloorcn, en zelfs ^
drie Hoofdbevelhebbers der vlugtelingen
o f gequctft o f in handen der Françoizen
raakten: mids de vrees aller harren zoodaanig
had ingenomen, dac het onmooge-
lyk waare hen weder tot ftand te krygen,
voordat z y by een gedeelte der Spaanlche
ruyterbenden geraakten ; welke tuflchen
hen en eenen kleyneii berg by ’c dorp Fey
in goede flagorde gefchaard ftonden. Doch
op deeze ftortte de vyand, de vlugtenden
toc hierroe zecr moedig hebbende nagezec,
ook even moedig in ; zulks zich hier opnieuws
weder cen zeer ftreng gevecht ver-
hief. Dc Spaanjaards, hier van pas onderfteund
door vier ftagordeniugen, die op den
berg ftonden, verweerden zich wel mec
eene meer dan gemeene kloekmoedigheyd,
maar als de Prins van Konde een middel
had uytgevonden om hen op ’t onver-
vvachtft door afgeftokene benden, längs
de heggen en ftruyken, waardoor zy zich
gedekt waanden , in de lenden te doen
aantaften, bragc hy (6) ze op de vlugt, en
verbrak nietalleen de vier tot hulp coege-
zondene flagorden, maarook hec overige
voetvolk, ’c gene op den kruyn des bergs
gefchaard ftondt. Zulks by deeze tweede
ontmoeting den vyand verfcheydcne ven-
dels, veele gevangencn, eene menigte van
krygstuyg. ja ook de geldkas des Staat-
fchcn legers in handen (7) vielen. De Prins
van Oranje echter was niet buyten hoope
van de geleede fchaade te zullen hcrftel-
Icn, cn fchaarde des hec overige zyns legers
in bequaame flagorde aan de andere
zyde van hec dorp Fey; waarby zich ook
de voorafgetrokkene Keyzerfchen , dcn
flinker’ vieugel uytmaakende, op dien tyd
voegden, terwyl dc vyand i n ’t plonderen
van den gewonnen naafleep eenige rc dierbaare
oogenblikken verfpilde. Eerlang
echter kwaamen de Françoizen roc eenen
derdeo aanval, zynde wederom aangevoerd
(6) V e r volg
van 'l
verwa rd
Eu rop a,
pag-973-
il^ Ge-
ichied. de*
ja a rs 16 7 4 .
en r 6 7 j.
pag. 274.
ke nu ondertuflchen ook met alle de ovc
rige benden zyns legers was verfterkt.
Met den middag vcrhicf zich dit derde
en wrecdfte gcvccht. De Françoizen dee-
den den eenen aanval naa den anderen op
dc Staatfche geleden ; doch dc aanvallers
wierden telkens mec zooveel klockraoe-
digheyd afgeflaagcn, dac het veld door ’c
bloed als gevcrwd was, heele bergen der
gelneuveldeo op elkanderen geftapeld laa-
geu, en den Françoizen nuookop hunne
beurt geen’minder verlies, dan de Scaar-
ichen tevoorcgelecdcn hadden, mec woe-
(0 Ge- ker ( i ) toegebragc wicrdt. Want dc op-
^aa's 1 ? " komende avond was niet bequaam om het
^ verhitce gevecht te doen Ichcyden, maar
dat wicrdt by ’c heldere maanlichc, coc ’s
avonds ten tien uuren, achcervolgd: als-
wanneer de Françoizen, mids hec onderen
1675
pag.25J.
Van
welke ecnigc benden zoo tc voet als te
paarde, onder den Hecr Fariaux, dcnge-
heelen nacht vertoefdcn, om op de beweegingen
des vyands acht te flaan > terwyl
hec overige Staatfche leger de ftandplaats,
die het ’ s daags te voore had afgeftoken,
ging betrekken. Ieder ondertuiTchen niaa-
tigde zich dc overwinning des voorgaan-
dcn gcvcchts aan: dc Bondgenootcn, om
dac z y in de derde ontmoeting hcc flagt-
veld , met geen klcyne ncderlaage der
Françoizen, hadden behouden , ja gccne
duymbreedtc (2) lands terug geweeken waaren:
en de Françoizen, om dat zy dc
eerftgcmeiden in decwee cerfte ontmoecin-
gen hadden geflaagen, cu by die voorvallen
eenc zeer grooce raenigte van gcvange-
nen, ftandaarden, vendcls, en vcldcuyg
hadden veroverd; waarom ook in Vrank-
Iß 7 4 -
( 1 ) Rcfol.
derStaaten
van Hoil.
&
2 0 3 . en
30*
gaan der maane, eyndelyk aftrokken, en ryk deeze penningen gemunt zyn.
I. De voorzyde van den eerften vocrt, rondom het kopftuk des Franfchen Konings, in den rand
dit omfchrift;
L U D O V IC U S M A G N U S , R E X C H R I S T IA N I S S IM U S .
LO D EWY K DE GROOTE A L L E R C H R I S T E L T K S T E KONING.
Op dc tegenzydc ziet men dc Overwinning, houdende in de eene hand cenen lauwerkrans, en in
dc andere eenen Franfchen ftandaard, boven cenen ftapel van opgehoopc oorlogscuyg, vlicgcnj
nevens dit om- en opfchrift:
C iE S I .S A U T C A P T I S H O S T IU M X . M I L l i b u s , S IG N I S
R E L A T I S C V I I , AD S E N E F F A M . M D C L X X IV .
T I E N D U Y Z E N D M A N D E R V Y A N D E N V E R S L A A G E N OF
G E V A N G E N , E N H O N D E R D Z E V E N V E L D T K K E N S
V E R O V E R D B T S EN E F . 1Ö74.
P P i II. De