J
M' ?
r 1 r A a ' '’“‘'S >>«o°nd, kloekmoedig naa te ftreeven, en de Heer
I t , I t e “ J van den Mag.ftraat, op deeze wyze tot zyne onftervelyke eer gedaan had,
zoo leeft men op de voorzyde van deezen penning, welke dc ftad Leydc ontbloM van haare
hoven cn tuynen vertoont, die daarop zinfpeclcnde randfchrift;
A V I T .E V I R T U T I S M EM O R . 1675.
D E R VOOROUDE R L T KR D A P P E R H E T D QEDACHTIG. tSyj.
't gene ftaande dc belegering, om*
d m« den gekroondcn Hollandfchen
c randichrift, vocrt:
H Æ C L I B E R T A T I S E R G O ; 1^74.
d i t i s v o o r d e y R T H E T D : 1774.
I Î 7 3 .
Men ftelde tc Amfterdam ook geen mindere
orde tegens alle inwendige beroetenif-
<.l Ont- fen: men liet der ( i) ftads buytengtachten
Netol. openbytcn, en tot ieders naarichting eeni-
I . d e e l, go welberaamde maatregels afkondigen ,
fa'fonlt by nllc onverwachte vootvallen
toetd van (z) brand, had te onderhouden: mids
I ' S " betckende dat in drie jaaren (3) by de
p'ag. 463. tien tonnen fchats, door dceze vcrfchrik-
SMrid": Hoofdftoffe binnen die ftad waaren
Befchr. d c r Want hoewcl men een zeer
foln?.4 btandemmers, haaijcnitf.
’ iten , zcylen, cn andere gereedfchappen,
ja zelfs eenige zwaare fpuyten had, zoo
bevondt men echter, dat dc totnogtoe gc-
bezigde brandlpuyten flechts vanbuyten ,
en niet de inwendige o f verre van het water
leggende gedeelten der in brand ftaande
(4)J. van- huyzen, konden bcreykcn, en dat het(4)
BrfcS'to T ' aangcbragte water meeft ge-
Brandfii. P'cngo ™ uytgeftort was, cer het ter ver-
foi. a. eyfchte plaatfe konde gebragt worden. Dit
gcbrck, en de daaruyt fprnytende onge-
makken , by den Opperbrandmeeftcr dier
ftad Johan vander Heide in verfcheydene
voorkomende ongcvallcn van brand zynde
aangemetkt, zoo fpande hy met zecr veel
naarftigheyd zyne gedachten in,om hierin
te voorzien, ja had ook eyndelyk het geluk
van’t noodige tegenmiddel uyt te vinden
, en in ditjaar daarvan dc eerfte proef,
b y ’t branden van zekere lynbaan, by (5) (;) j. v,„.
dc Sint Antonispoore, met zoo goede uyt- jf'“.
korafte te neemen; dat meeft alle de oude B™drp1"
brandgereedfchappen a^efchaft, en zyne
nieuwe nytgevondene Ipuyten met de verwachte
uytwcrkinge te Amfterdam in gebruyk
gebragt wierden. Op dceze nutti.
gc uytvinding zyn hem, zoo doorde (6) f«)Rrfoi;
Algemeene Staaten alsde byzonderen van
Holland de verzochte Vootrcchtsbrieven ip£pt.
vergund, om deeze nieuweBrandfpuyteu,
met uytfluytinge van alle anderen, den
tyd van vyfentwintig jaaren alleen te moo.
gen maaken. Beftaande de nutheyd diet
uytvindinge iu zekere linne en ledere buy.
zen o f Hangen , tuflchen dc fpuyt cu de
uytjpuytendc pyp tot die Icngte vaflgc.
hecht, dat men de zelve längs (7 ) aller. (,;j. 4,„.
nande trappen, daken, kromteo, enI1002.
ten zeer gemaklyk kan leyden, cn dus het S S p “"
water ter plaatfe brengen , daar het vcr- f»‘- ‘ i-
eyfcht wordt. Sedert zyn die ook in andere
fteden , en onderaadere ook in dit
jaar te Leyde ingebruyk gebragt, endaar-
de gedachtenis op deezen gouden gefneeden
penning bewaard; welke aan dc
vier toenmaals in bewind zynde Burgcr-
meefters , als Oppcrhoofdcn der Brand-
Ipnytcn zyn gegeeven.
DC
De lofblatizcnde Faam vlicgt op dc ccnc zyde boven dc ftad Leyde, wiens wapcnfchild, gene
uyt twee roode fleutclenop een wit veld beftaat, door twee Lecuwcn op den voorgrond wordt
vaftgchouden. De andere zyde vertoont, binnen een ilangerond, zinfpcelcnde op den naam van
dit blusgereedfchap, de nieuwe uytgevonde flangbrandfpuyt, zonder cenig om-op-of byfchrift,
zoomin op dc ecne als andere zyde.
(■ JV ,lk .
verward
Europa,
l'.evvyslluk
1)0. I I .
(1) Valk.
vevw.ud
Europa,
pag.8s7.
(3) Vervolg
vaiv’t
• verward
Europa,
pag. 10 9 .
Terwyl nu, zoo door de inwendige bc-
roerteu als den onverwachten inval dcr
Françoizen, de Nederlandfche Vryeilaat
op zyne grondflagen Ichuddcde, ja door
dicn fchok cen val fcheen te ncygen, zag
men dcii Keurvorft van Brandenburg den
eerften van alle zyne Bondgenootcn zich
in de wapenen tot des zelvcn onderftand
regeos Vrankryk bcgceven ; eu dat wel
uyt krachte van zekcr befchermend en be-
Jecdigend Verbond ,tuiTchen den geineldcD
Keurvorfl: en de Vereenigde Geweften,
den zcsden van Bloeimaand des voorgaan-
dcn jaars, ( i ) te Berlyn geflooten. Den
negcntienden van Oogftmaand des voorlec-
den jaars uyc die ftad zynde vertrokken,
ftcidc hy zich a an ’t hoofd vau zyn opge-
rechc leger, vcrcendc zich mec de K e y zerlyke
benden, onder den Hoofdbevel-
hebber Montekukuli; en naa eenen togt,
tegens ieders verwachting, naar Frankfort
( i ) gedaan tc hebben, waardoor de dierbaarftc
tyd genoegzaam onnuc gefpild
wierdt, wendde hy het eyndelyk tegens
de Biffchoppen van Keulen en Munfter:
wier laatfte, om tegens den verderen inval
gedekt te zyn, mids de Keurvorftlyke
benden reeds verfcheydene fteden hadden
ingenomen, nietalleen den vierden man
uyr de Boeren op Iccvcusftraf onder de (3 )
Overften Enfchade cn Houcyn deed te
veld trckken, maarook by den Frlnfchen
Bevelhebber , den Hertog van Turen-
ne , om ecncn krachcdaadigen onderftand
aanhouden. De vrees van dat de Munfterfche
Kerkvoogd , zoo hy niec vaardig
wierdt bygcfprongen, volgens de aange-
kondigde vermaanbrieven des Keyzers, de
zyde van Vrankryk zoude vcrlaaten, was
oorzaak dac de Hertog van Turenne, naadac
hem de noodige manfchap, zoo uyc
Vranf^ryk Jangs Brabant als van de HoIIandfche
grenzen, was tocgcfchikc, ftraks
mec den aanvang deezes jaars van Aide-
naar door dc landen van Giilik cn Klecf^
cn by Wezelovcr den Ryn toog,tcDorfte
over de Lippe, en den dcrdcn van Sprokkelmaand,
naa Keftcrn, KIcyndortmond,
Bukom, eu Griinbergc geplonderd re hebben,
her bcleg (4) voor Unna ilocg: ’c
wclk door den daarin ontftaanen brand
zich op gcnade moeft overgeeven. Tevcr-
geeffch kwam des deKeurvorft van Brandenburg
toc ontzec diet ftad; te vergeeffch
(4Wer.
volg v a n ’t
verw.ird
E u rop a ,
boqdc hy ook den Franfchen Bevelhebber
eenen veldflag aan; vermids die ftad den
tweeden dag reeds was gewonnen, ende
Maarfchalk van Turenne ongcnecgen oin
het geichil door ccn twyfclachtig gevecht
ce bcilechten: dewyl hy befloocen had den
Keurvorft, door ’ c veroveren zyner fteden,
hec brandichatcen der ingezeetenen,
en verwoefteu van ’c platte land, de belangen
der Hollandercn te docn verlaaten.
En waarlyk deeze groote voormangen der
Franfche,Munftcrfclic cn Keulfche volken,
de traage aankomft dcr Keyzeriyke hulp-
bcnden, het gefchil onder der zciver Be-
velliebbers, en het nicrvaardig bekomen
der oiiderftandsgclden, door dc Aigemec-
ne Staaten aan hem bcioofd, (y) waaren
eyndelyk oorzaak, dat de in ’t naauw ge-
bragcc Kcurvorft van Brandenburg, in
Grasmaaud deezes jaars , door de cui-
fchcnkomft van den Nieuwburgfchen Gezant
Straatman , (6 } wegens cen ver-
gelyk aan 'c Franfch Hof deed handelen.
Over de aldaar ontworpene voorwaar-
deii wicrdt nadcrhand te Nieuwhuyze
, eene nadcrc famenkomft gehouden , en
(5 ) V e r-
volg van t
verward
Eu ropa,
pag. 118 »
(6) Ont®
roerd
Nedcrl.
l l .d e e l ,
pag. 7».
f f 1 eyn-
Mi ” , ,