(r)Ont-
roerd
NederJ.
1 . deel,
pag. i4L
( t ) Valk.-
Tcrward
Ea rop a,
paä-3sr-
N E D E R L A N D S C H E
-f
Rondom het kopftuk van den te veld gctrokken Franfchen Koning, leeft men in ¿en rand van
*t voorftuk deezen tytel:
L U D O V IC U S X I I I I , R E X C H R I S T IA N I S S IM U S .
LO D EWr iC D E X IV , A L L E R C H R I S T E L Y K S t E KO N IN G .
Op het ruggeftuk ziet men den Franichen Koning,die in’t harnas tc paarde zittende den bevelftaf
van den aangevangen krygstogt in de rechter hand vocrt, verzeld van eene vooruytviiegendc
Overwinning; welke in de eene hand eenen lauwerkrans, en in de andere eenen palmtak voert.
Het kantfchrift is;
P R iE V IA V IC T O R IA ,
I V E G W r Z E N D E O V E RW IN N IN G .
En op dat men wcete werwaart hy van de zelve begcerde geleyd te worden, leeft men op den
voorgrond dit opfchrift;
E X P E D IT IO B A T A V IC A . M D C L X X I I .
H Q L L A N D S C H E K R TG S TO G T . 167z.
i i i ■
De Franfche Koning, uu aldus met eene
ZOO ontzaglyke krygsmagt op de grenzen
der Vereenigde Geweften zynde gekomen,
beriep den ( i ) achtcienden van Bloeimaand
eenen grooten krygsraad in ’t open
veld, om te overleggen ofmen Maaftricht
zoude belegeren, o f het flechts tot vey-
ligheyd van den toevoer ingeflooten houden
, cn dicper het Land intrekken, om
verfcheydenc fteden van ’c KleefTchland,
die onverforgd en buyten ftaat van te-
genwcer waaren, gelykelyk aan te taf-
ten. Op die ftad hadden de Vereenigde
Geweften al hunbetrouwen geveftigd, en
dus de zelve met al het noodige voor meer
dan een half jaar, cn daarenboven met eene
welgeoefiendc bezetting, die over de tienduyzend
( i ) man fterk was, voorzien;
vermids zy vertrouwden dat de Fran9oi-
zen, zoo magtige ftad niet durvende achter
.den rüg laaten, die de eerfte zouden
aantaftcn, cn daarmede hetgrootftc gedeelte
van den veldtogt verfpillen: ja o fz y fchoon
verlooren ging zoo hoopte men echter dat
dit niet zonder goede voorwaarden zoude
gefchieden, om ’t overige volk aldus terug
te trekken, en daarmede de meer binnen-
waarc leggende (3) fteden te bezetten. En
waa rlyk, indien de veldtogt door het Hift. G e .
winnen van deezc aanzienlyke plaats waa-
re geopend geworden, zoo was ook de
groote oorlogsroem des Franfchen Konings
nogmeer in top gefteegcn. JJoch
de beroepen krygsraad overweegende,
hoedat de BifTchop van Keulen hun voor-
neemen begunftigde, en die van Mun-
fter , hebbende door hun geld cen magtig
leger op de been gebragt, nog dien dag
(4) den oorlog zoude verklaaren , zoodat (4)o»t-
het Franfche leger uyt beyde die Geweften
altyd dc noodige toevoer konde aangebragt i ? d S
worden, zoo wierdtbeilootcn zieh geenszins P>s-i4o.’
met het beleg van eene zoowel voorziene
ftad op , maar de zelve llechts ingeflooten
Konde, en Burik door den Maarfchalk van
bercnd zaaecn. Doch
( 0 Ontr
roerd
Nederl.
I .d e c l ,
pag. 1 4 1 ;
tc houdcu, en hct naar ’t Land van Kleef
tc wenden. Dierhalven trok dc Prins van
Konde met zyn ondcrhoorige leger door
Gulikkerland op Keyzerswaart, aldaar
door middel van fchipbruggen over den
Ryn,en kwam den eerften van Zomermaand
voor Wezcl. Het leger onder den Maarfchalk
van Turcnnc toog insgelyks te Ma-
zeyk over de Maas op Nuys, voorts längs
( i) de Weftzyde van den Rynkant, voorby
Ofzoy en Rynberk, voor Burik. Den
zevencntwintigften vau Blocimaand brak
ook de Franfche Koning op en lloeg insge-
Jyks het beleg tegelyk voor Orzoy en
Rynberk' , op den eerften van Zomcr-
maand: zulks met het opgaan .der Zonne
op dien dag zieh nietalleen die twee fteden,
maarook Wczcl door den Prins van
Turcmie tevens
;elyk z y geenszins dit bezoek verwacht
laddcn, zoo was ook daarbinncn gecn ge-
iioegzaamc bezetting, maar gebrek aan alles,
en dus zoo groote vcrwarring, dat Orzoy
zieh op bcTcheydenheyd ( i ) den volgcn-
den dag overgaf; Rynberk het flechts zes
dagen (3) uythieldt; en Wczcl door den
Prins van Konde binnen (4) vier, cvenals
Burik door den Maarfchalk van Tu-
renne nog eenen dag (y) vroeger wierdt
verovcrd. Aldus , door ’t winnen van
deeze vier fteden , op de Nedcrland-
fche grenzen de veldtogt zynde geopend,
zag men tot lo f des Franfchen Konings
deezen gedenkpenning in 'c licht komen.
167z.
(1) Om*
lücrd
Nederl.
1. d e d ,
roeid;
NcdcrI.
1. d e e l,
pag-1)1.
(4)0 nu
roe rd
Nederl.
I .d e c l ,
pag. 164.
(j) Ontroerd
N ed erl.
J . d e e l,
pag- I73‘
Zyn kopftuk, dit de voorzyde fiert, is omvangen met dir randrchrifc:
L U D O V IC U S X I I I I , R E X C H R I S T IA N I S S IM U S .
LO D EW X K D E X I V , A L L E R C H R I S f E L r x S T E KONING.
Aan den Ryn, die op de rugzyde in eene zecr verbaasde gcftalte gezien wordt, toont ccne bo-
renvliegcnde Overwinning dc vier bevochte muutkroonen}winning i onder dit randfchrift:
U R B E S IV S IM U L E X P U G n a t ä .
V I E R S T E D E N T E G E L T K G E IV O N N EN .
En ofwel de zelvein ’t verfchict gezien worden, zoo leeft men echter op'den voorgrond van de
zelfde zyde des pennings;
O R S O V IA , R H IM B E R G A , B U R IC H IU M , W E S A L lA ,
M D C L X X I I .
O R Z O r , R T N B E R K , B U R I K , E N W E Z E L . 1S72.
Eer dit teland voorviel, was de Nederlandfche
oorlogsvloot ruym zelligfchepen,
behalven dc branders en galiooten, fterk,
L’ccvl«'!,' de“ veertienden (6)vanBloeimaand,door hct
de Riyicr afgerichte beleyd van den Loontrekkendcn
Raadsman Johan de Witt, in zec geftoken,
om de Engelfchen op te zocken:
zynde tot dat eynde Hopman Philips de
Munnik met een oorloglchip, twee Fregatten
en een ja g t , vooraf naar die (7 ) kus- (ft Brandt
ten op kundfchap gezonden. En dewyl V T '
men fcdert verllondt, dat dc Franfche K X '