r.
'ff' ',¡,1.
■M'k.
1672 .
< l )V « lk .
verward
Europa,
Fag.731.
( i )V a lk .
T c rw a rd
Eu rop a,
pag. 720.
Î3 )V a lk .
verward
Europa,
pag. 724.
(4) Valk.
verward
Eu rop a,
pag.715.
Aardcnbiirg ftorraende, ( i) mec zccr
grooc verlies afgeilaagen, waaren z y ge-
iioodzaakc over de ßrugfche vaarc naar
Kortryk cerug te keeren. Geen becer geluk
had huu voorhebben op ’s Hercogen-
bolch ; mids dit jaar hen in den aanvang,door
zyne ongemcenc droogce, in ’c overtrek-
kcn dcrftrooincn wel had begunfligdjdoch
althans door’t veelvuldig regenen de laage
cn mocrige landen rondom die ftad zoodaanig
onder (2) water gezcc, dac hec be-
iluyc der Françoizen, om die ftad aan ce
raftcu, daardoor geheel vcrydeld wierdt.
Zulks dc Franfche Koning , voorziende
wcynig meet toc vergrooting van zynen
reeds verkreegen oorlogsroem, voor hec
overige van den veldcogc te zullen können
uycrechtcn, den zcsentwintigften van
Hooimaand, (3) verzeld mec zynen
Broeder den Hertog van Orleans, en
vcrfcheydene andere Grooten, van Box-
tel , over Poftel , Lummen , Dieft ,
Hiblou, Charleroy, en Quesnoy, onder
geleyde van vyftienduyzend paarden, en
afbreekende alle de bruggen op de rivier
de Chaine, ora van de Staatfche bezetting
van Maaftricht in ’c aftrekkcn niet
belemmerd tc worden, terug naar Saint
Germain keerde. Aiwaar hy mec (4) on-
gemeene groote ftaatfie, zoo doorde Ko-
ningin als alle dc Hofjuffcrs, cn hooge
Gerechtshoven van Parys, den ecrften van
Oogftmaand ontfangen, met veele loftuy-
tingen verwelkomd, cn hem door de
laatftgemelde ftad een zeegepraal, naar de
wyfe der oude Romeynen , aangebooden
wierdt. Staande zyn afvveezen had de Koning
hcc hooge bevel over alle de plaatfen,
in de Vereenigde Geweften veroverd, aan
deu Hertog van Luxemburg opgedraagcn,
en den Kornel Stouppa, OycrltederZwic-
fcrs onder hem toc Stedevoogd van Uyc-
recht (5-) aangefteld. Wclkc die ftad aan de
Kacryne-of Leydfche poort eenigszins deed Europa.
verfterkea,verfcheydene boomen toc ftorm-
paalen afhakkcu , cn de Hoorplaats dcr
Hooge fchoole bequaam maaken, om aldaar
hec noodige brood voor de (6} in bezetting ^
leggende manfchap te bakken. De KleefTche 1672.
boeren moeften Rees, Emmerik, en andere “ 8.
onnutte plaatfen flechten, om mer dedaar-
uyt gecrokkenc manfchap de bezectingen
der andere fteden van grootere aangelegenheyd
te verfterken. Schaars wierdt ondertuiTchen
nict alleen hec ruyg voeder, ’c
genc de Franfche bezetting wel vier uuren
buyten Uytrecht moeft haalen , maar
ook allerleye eetvVaaren ; mids alle ge-
meenfchap mec Amfterdam was afgefhee-
den. Waarom de Koning laft gaf, dac eene
menigte. meels uy cde voorraadhuyzen längs
den Ryn a f naar Uytrecht zoude gC'/jont-
voerd, (7) en van’c zelvc, voor den aan-roeVd
ftaanden veldtogt, een magtigc voorraad
in de Mariekerk opgelegd worden. En pag!Vi*
dewyl diergelyke verzameling, zoo van
oorlogs- als mondsvoorraad , ook in andere
fteden voor den volgenden veldcogc
gefchiedde. heefc de Hooge fchool der
Opfchriften können goedvinden , wegens
dceze Koninglyke voorzorg, naamaals
deezen gedenkpenning in ’c licht ce geeven.
Hct kopftuk des Franfchen Konings ftaat op de voorzyde, wier rand omzoomd is mctdcezca
tytcl:
L U D O V IC U S X I I I I . R E X C H R I S T IA N I S S IM U S .
LO D EW Y K D E X I F , A L L E R C H R I S T E L T K S T E KONING,
Op dc tegenzydc is de Voorzigtighcyd, met cen fchecpsrocr in de rechter hand, cn met eenen
Overvloedshoorn m den flinkeren arm afgebecld. Welke, ftaande tuflchen verfcheydcne koorn-
fchooven en allerhande krygsgerecdfchappcn, door eene vliegendc Overwinning gekroond wordc.
In den bovenrand ftaat tot opfchrift:
PROP
R O V ID E N T IA V IC T R IX .
D E O F E R W I N N E N D E V O O R Z lE N IQ H E Y D .
H O R R E A E T A R M A M E N T A R IA U B IQ U E C O N S T IT U T A .
M D C L X X I I .
k o o r n s c h u u r e n e n t u i G H v r z E N a l o m
O P G E R E CH T . i6jx.
1671 .
(i)Po:
Nederl.
Beioert.
X X IX .
bock, id .
-Î-
(i)O n a -
ïoe rd
Nedcrl.
1 . d e e l,
pag. 18 3 .
( 3 ) 0 u t -
lo erd
Nederl.
I .d c e l ,
pag. 284.
Dusdaanig was het eynde van den Franfchen
veldtogt; maar die der Biffchoppen
van Luyk en Munfter was van längeren
duur. Want naadat Overyffel op de voorverhaalde
wyze den vyand was in handen
gevallen , wendden het de BilTchoplyke
krygsbenden naar Koeverde; ’t genc by
aide werreld totnogtoe voor onwlnbaar was
gehouden: want het is zeerfterk van veftingwerken,
en legt op eenen ( i ) ftrook zan-
dig lands, tweeduyzendfchrecden lang, tuf-
fchen twee ontoegauglykemocraffcn, wclke
geheel Vriesland, Urente, ende byge-
legene landen dekken. De Billchop van
Munfter, den vierden van Hooimaand, in
perlooa voor Koeverde gekomen zynde,
en zyn verblyf op’t huys te Scheer genomen
hebbende, deed ftraks de loopgraaven
opeaen, en eenige bomben in de fterkte
imyten; en dewyl daar door vcrfcheydene
huyzen endaar onder ook dat, waarin de
oorlogsvoorraad was, afbrandden, liet hy
Koeverde den zevenden, door eenen Trom-
melllaager opeyfchcn, doch een wygerend
antwoord bekomende, opnieuws twee dagen
befchieten ; {%) als wanneer, op de
herhaalde opeyfching, den twaalfden der
zelfde maand, drie uytgezondene Gemagtigden
het Verdrag der overgaave llootcn,
ende bezettelingen, uyt krachte van’t zelve
met vliegende Vendelen daaruyt eiinaar
Harlinge toogen. Dus van zoo overfterke
veftiug , zonder groote moeire . meefter
zynde geworden, liepen de Munfterfche
krygsvolken, door geheel het Twentfche
ftroopen; zulks op hunne aankomft de Oude,
Nieuwe-, enEilerichans,IVynfchoo-
terzyl, ’tHuys te Wedde, enalwar daar
omtrent lag, door (3) de Staatfche kncchrcn
lafhartig wierdt verlaaten , en door do
Biffchoplyken in bezit genomen. Met deezcn
voorfpoed vcrroonden zich de Munfterfche
benden, den zevcuticudcn van Hooimaand,
voor (4) Groeninge, Hoofdftad des Gc-(alOn-
wefts van dien zelfdcnnaam. Hierhadmcii ,
bytyds dc buyten den wal ftaande huyzen , l.tei,'
hoven, en boomen gellecht en verhouwen, ff'*'
de bruggen afgcbrooken,alle fluyzen open-'
en tins her omgelegen land, zoo vecl doenlyk
was, onder water gezet, midsgaders
twee dämmen in dc ftad geflaagcn, waar
mode men hct wegloopen van’t water belet-
tedc ; zulks Groeninge niet dan van de
Drentfche zyde was te naderen; mids dc
daarvoorgekomen vyand vcrzuymd had op
zyne aankomft de Roczcr-en Hooecrbrun-
gctc vermccfteren. Wel is waardathy,dc?-
zen misflag ziende , federt poogdc dien te
verbeteren,mct die w yk(j) een-en andermaal Csiv*.
te beltookcn : maar telkens zynde afgcflaarVÄn
A . . . I ______ .-J--.- --.- -- J ® UE u,,r-ro,pr e ,
»en, vermids men de toegangen met ccnc p.s.£-i.
borftwecring verfterkt en met dcindetvape-
nen gerukte huysiuyden, en bezoldigde
krygskneghten federt wcl bezet had, zoo
heeft de aangetaftc ftad dc gcmcenfchap
met die vanbuytcn aldus altyd opengehou-
deii. Invoege de bezetting die in den beginne
maar uyt twaalfliondcrd welgcrc-
geldc foldaaten (6) beftondt, doch door («'Vilfc.
achttien Burgcrvcndelcn by uytneemcnd- f «™'™
heyd onderfteund wicrdt, federt van tydtot P»s- 7S>-
tyd, naar vercyfch van zaaken met nieuwe
manfchap van buyten is verfterkt geworden,
En ofwel ftads geldkas rykelyk
voorzien was.heeft men echter, ftaande dit
beleg können goedvinden , rot de betaalino
der bezettelingen, daar binnen dceze vier?
derhande zilvere noodftukken tc munten
MI.
■ r ?
1
îé
li.
iiif:
J 'ï :
L i
J,Ll
i
1 Iff'-:
Hi I. •; ■
" w- ’.i ,
'•i
ll:
ij’?
jfff
.ffi
k